Οι Αμερικανοί πίεζαν για μεγαλύτερη συμμετοχή στο Αφγανιστάν

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Αριστοτελία Πελώνη
Τις συνεχείς πιέσεις της Ουάσιγκτον προς την Αθήνα να αυξήσει τη συνδρομή της στο Ιράκ, αλλά κυρίως στο Αφγανιστάν αποκαλύπτουν τα τηλεγραφήματα που διέρρευσαν στο Wikileaks. Οπως προκύπτει, οι Αμερικανοί επιστράτευαν κολακείες, ακόμη και «μασάζ» για το πόσο σημαντική ήταν η Ελλάδα στη γειτονιά της προκειμένου «η Αθήνα να νομίζει ότι είναι σημαντική» και να ζητηθούν τα σχετικά ανταλλάγματα. Μάλιστα, με κάθε ευκαιρία έστελναν το μήνυμα πως αν η Ελλάδα ήθελε να θεωρείται σοβαρή για τις ΗΠΑ, δεν είχε άλλη επιλογή από την περαιτέρω συνδρομή στο Αφγανιστάν…

Επί των ημερών της Ν.Δ., ο υπουργός Αμυνας Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος υπόσχεται σε συνάντησή του με τον αμερικανό πρεσβευτή Τσαρλς Ρις ότι η Ελλάδα θα αυξήσει την παρουσία της στο Αφγανιστάν διαθέτοντας μια Ιατρική Μονάδα στη Χεράτ, ενώ όπως προκύπτει από το εμπιστευτικό τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στη χώρα μας με ημερομηνία την 21η Ιανουαρίου 2005, ο υπουργός λέει στον πρεσβευτή ότι ακόμα η Αθήνα δεν είναι σε θέση να στείλει έλληνες στρατιωτικούς για να εκπαιδευτούν στη δύναμη του ΝΑΤΟ στο Ιράκ. Ο Ρις τον πιέζει λέγοντάς του ότι από τους έξι συμμάχους στο ΝΑΤΟ που αρνούνται ακόμη τη συμμετοχή τους στη νατοϊκή αποστολή στο Ιράκ, η Ελλάδα δεν πρέπει να είναι η τελευταία που θα αλλάξει στάση. Τον ρωτά ακόμη αν η Ελλάδα θα σκεπτόταν να δωρίσει τα σοβιετικά τεθωρακισμένα (BMP) στο Ιράκ, καθώς θα μπορούσαν να βοηθήσουν στις επιχειρήσεις ασφαλείας των Ιρακινών. Ο υπουργός Αμυνας του απαντά ότι θα μελετήσει το αίτημα.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 8 Φεβρουαρίου 2005, σε νέο εμπιστευτικό τηλεγράφημα o Τσαρλς Ρις γράφει ότι η Ελλάδα ακόμη σκέπτεται μια «μετριοπαθή» συνεισφορά στο Ιράκ αλλά όχι και στο Αφγανιστάν. «Η Ελλάδα ζυγίζει την άρση του εμποδίου που δεν αφήνει τους έλληνες αξιωματικούς που έχουν διοριστεί στο ΝΑΤΟ να υπηρετήσουν στη νατοϊκή εκπαιδευτική αποστολή στο Ιράκ και εξετάζει επίσης μια απροσδιόριστη ακόμα συνεισφορά στην εκπαίδευση των ιρακινών δυνάμεων ασφαλείας. Παρότι η Ελλάδα υποστηρίζει την αποστολή της ISAF, οι πολιτικοοικονομικοί περιορισμοί καθιστούν αδύνατο για την Ελλάδα να αυξήσει τον ρόλο της». Σε συνάντηση του πολιτικού συμβούλου της πρεσβείας με το νούμερο 2 της Διεύθυνσης ΝΑΤΟ του ΥΠΕΞ Θεόδωρο Δασκαρόλη, ο Αμερικανός επαναλαμβάνει την πίεση για το Ιράκ λέγοντάς του ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να ανήκει στην πολύ μικρή ομάδα κρατών που δεν συμβάλλουν. Σε σχέση με το Αφγανιστάν, ο Αμερικανός σχολιάζει ότι παρά την πρόθεση της Ελλάδας να στείλει Ιατρική Μονάδα εκεί, αυτό δεν είναι αρκετό και θα χρειαστούν περισσότερα. «Ηδη, η απόφαση για την αποστολή της Ιατρικής Μονάδας έχει επικριθεί έντονα στη Βουλή και το κόστος των έξι εκατομμυρίων ευρώ είναι δύσκολο να καλυφθεί σε μια εποχή με οικονομικές δυσκολίες», λέει ο πρέσβης και η απάντηση του Αμερικανού είναι ότι η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα με οικονομικές δυσκολίες. «Θα συνεχίσουμε να στέλνουμε το μήνυμα ότι, αν θέλουν να τους βλέπουμε ως υπεύθυνους συμμάχους και μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, οι Ελληνες θα πρέπει να φέρουν κάτι στο τραπέζι σε τέτοια ζητήματα», σχολιάζει ο Ρις.

Στις 24 Μαρτίου 2005 ο Τσαρλς Ρις γράφει το ενημερωτικό σημείωμα ενόψει της επικείμενης επίσκεψης του νούμερο 2 του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Ρόμπερτ Ζέλικ στην Αθήνα. «Οι Ελληνες βλέπουν το ταξίδι σας στην Αθήνα, κατόπιν και της επίσκεψης Μολυβιάτη στην Ουάσιγκτον, ως επιπλέον απόδειξη της ανανέωσης της σχέσης μας με την Ευρώπη. Η Ελλάδα θα θέλει να χαρακτηρίσει την επίσκεψή σας, την πρώτη υψηλόβαθμου αξιωματούχου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ από τότε που ανέλαβε η κυβέρνηση Μπους, ως την αρχή ενός στρατηγικού διαλόγου με τις ΗΠΑ, και είναι προς το συμφέρον μας να τους αφήσουμε να το νομίζουν. Η Ελλάδα μπορεί να είναι από τις μικρότερες και φτωχότερες χώρες της Ε.Ε., αλλά μπορεί να είναι καλός εταίρος για τις ΗΠΑ στα Βαλκάνια, στην επίλυση των κυπρο-τουρκο-αιγαιακών ζητημάτων και κοντά στη Μέση Ανατολή», γράφει μάλλον κυνικά στο απόρρητο τηλεγράφημα ο αμερικανός πρεσβευτής. «Οποτε μπορεί, η Ελλάδα αποφεύγει να διακινδυνεύσει τις εθνικές θέσεις της για μεγάλα ζητήματα, αποδεχόμενη τη συμβατική σοφία της Ε.Ε. Και όταν πρέπει να διαλέξει, έχει την τάση να κολλά δίπλα στη Γαλλία και τη Γερμανία. Αυτό περνά καλά στο εσωτερικό, όπου τα εμπρηστικά ελληνικά μίντια σπεύδουν να εκτοξεύσουν κατηγορίες αδυναμίας όποτε θεωρούν ότι η κυβέρνηση έχει ενδώσει σε "ασφυκτική πίεση" των ΗΠΑ. Αλλά οι παλιές συνήθειες αρχίζουν να αλλάζουν. Σχεδόν σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα οι Ελληνες τώρα θέλουν η κυβέρνησή τους να θεωρείται σημαντικός και εκτιμώμενος εταίρος των ΗΠΑ». Γι' αυτό και συμβουλεύει τον Ζέλικ μέρος του μηνύματός του να είναι ότι «εκτιμούμε τις απόψεις της Ελλάδας και χρειαζόμαστε τη βοήθειά της σε σημαντικά ζητήματα, ειδικά στην πίσω αυλή της χώρας. Σε αντάλλαγμα γι' αυτή την επικύρωση, μπορούμε να τους ζητήσουμε να κάνουν περισσότερα για εμάς».
Σε νέο εμπιστευτικό τηλεγράφημα, ενόψει της επίσκεψης του υπουργού Αμυνας Σπ. Σπηλιωτόπουλου στην Ουάσιγκτον, ο Τσαρλς Ρις σημειώνει την πρόθεση της κυβέρνησης να παράσχει στο Ιράκ παροπλισμένα ρωσικά τεθωρακισμένα. Ωστόσο, όπως του λέει ο Σπ. Σπηλιωτόπουλος, για να γίνει αυτό προϋπόθεση είναι η προμήθεια νέων γερμανικών τεθωρακισμένων, «η οποία βρίσκεται σε πρωταρχικό στάδιο και ίσως πάρει δύο χρόνια». H αμερικανική πίεση δεν σταματά εδώ.

.

Οπως σημειώνει σε νέο εμπιστευτικό τηλεγράφημα στις 6 Φεβρουαρίου 2006 ο Τσαρλς Ρις, η επέκταση της εντολής της ISAF θα μπορούσε να δημιουργήσει περαιτέρω πίεση στην ελληνική κυβέρνηση για συμμετοχή στο Αφγανιστάν.«Υψηλοί αξιωματούχοι εξετάζουν την προσφορά ανάληψης της διοίκησης της προσωρινής ομάδας ανοικοδόμησης στο Αφγανιστάν, αλλά αισθάνονται άβολα με τις επιπτώσεις που θα έχουν στο εσωτερικό πιθανές απώλειες ζωών, ενώ έχουν μικρή όρεξη να εξηγήσουν στους Ελληνες γιατί έχει σημασία για την Ελλάδα το τι συμβαίνει στο Αφγανιστάν», σημειώνει ο Ρις, ενώ προσθέτει πως «παρ' όλα αυτά, η Ελλάδα θέλει να βελτιώσει τη θέση της ως σύμμαχος και μπορεί να πεισθεί να συμμετάσχει. «Το να μεταστρέψουμε την κυβέρνηση από την έντονη τάση να αποφεύγει το ρίσκο είναι μια από τις υψηλές προτεραιότητες αυτής της πρεσβείας. Η μακροπρόθεσμη στρατηγική μας είναι να εξηγήσουμε γιατί η Ελλάδα έχει συμφέρον στην επιτυχία του ΝΑΤΟ και να τους πούμε τα "καλά νέα" για τον ρόλο της Ελλάδας στην ISAF».Στις 27 Μαρτίου 2006, σε εμπιστευτικό τηλεγράφημα η πολιτική σύμβουλος της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα Κάρεν Ντέκερ γράφει ότι η Ελλάδα αναβαθμίζει δύο C130 και μόλις ολοκληρώσει την αναβάθμιση, θα τα δώσει στην ISAF. Ωστόσο, σημειώνει πως σε συζήτηση με αρμόδιους υπαλλήλους του υπουργείου Αμυνας και του ΥΠΕΞ, υπάρχει διστακτικότητα καθώς η Ελλάδα δεν πιστεύει ότι θα πιάσει τον στόχο ανάπτυξης των δυνάμεων τον Σεπτέμβριο του 2006, ενώ οι Ελληνες της λένε πως το κόστος στάθμευσης και λειτουργίας των αεροσκαφών θα βάρυνε την Ελλάδα και όχι το ΝΑΤΟ. «Η Ελλάδα έχει επεκτείνει σταθερά και χωρίς φανφάρες τη συμμετοχή της στο Αφγανιστάν, τάση η οποία αναμένουμε να συνεχιστεί», σχολιάζει στο τέλος του τηλεγραφήματος.


Μεϊμαράκης: «Η συνεισφορά ξεπερνά τις δυνατότητές μας»

«Δεν μπορώ να πείσω την κοινή γνώμη»

Την επόμενη χρονιά, στις 22 Ιανουαρίου του 2008, ο νέος αμερικανός πρεσβευτής Ντάνιελ Σπέκχαρντ τηλεφωνεί για πρώτη φορά στον νέο υπουργό Αμυνας Βαγγέλη Μεϊμαράκη, ο οποίος του εξέφρασε τη βούληση για συχνή επαφή. Βασικό θέμα συζήτησης αποτελεί το αμερικανικό αίτημα για νέα ελληνική συνδρομή στο Αφγανιστάν. Ο Σπέκχαρντ λέει στον Μεϊμαράκη ότι η αποστολή βρίσκεται σε σημείο καμπής και ότι το ρίσκο είναι πολύ υψηλό για το ΝΑΤΟ. Εκφράζει την εκτίμησή του για την ελληνική συνεισφορά αλλά ζητά περισσότερα και συγκεκριμένα, την παροχή ελικοπτέρων και ομάδων εκπαίδευσης. Ο Μεϊμάράκης αποκλείει την παροχή ελικοπτέρων στην ISAF, σημειώνοντας ότι η Ελλάδα τα χρειάζεται για εσωτερικές αποστολές. Αφήνει όμως το παράθυρο ανοικτό, λέγοντας ότι η Ελλάδα θα αγόραζε νέα ελικόπτερα και ίσως τότε να μπορούσε να ανταποκριθεί στο αμερικανικό αίτημα.


Λίγους μήνες αργότερα, στις 11 Μαρτίου του 2008, στη συνάντησή του με τον υπουργό Αμυνας, ο Σπέκχαρντ ασκεί νέα πίεση. Οπως προκύπτει από το εμπιστευτικό τηλεγράφημα, ο Αμερικανός επαναλαμβάνει το αίτημα για παροχή ελικοπτέρων αλλά ζητά επιπλέον ελληνική ομάδα ανοικοδόμησης στο Ντάι Κούντι - μιλά για «υψηλή προτεραιτότητα» -, ομάδα εκπαίδευσης, η οποία μάλιστα θα σταθμεύσει στο Τζαλαλαμπάντ, και άρση των περιορισμών για ανάπτυξη δυνάμεων στην Καμπούλ. Ο Μεϊμαράκης απαντά ότι και η Ελλάδα θέλει επιτυχία στο Αφγανιστάν, αλλά του εξηγεί ότι υπάρχουν δυσκολίες και η μεγαλύτερη είναι η κοινή γνώμη. «Η κοινή γνώμη δεν θέλει να καταλάβει γιατί η Ελλάδα πρέπει να βρίσκεται στο Αφγανιστάν» σημειώνει.


Στις 17 Ιουλίου του 2008, σε εμπιστευτικό του τηλεγράφημα ενόψει της άφιξης αμερικανού αξιωματούχου στην Αθήνα, ο Ντάνιελ Σπέκχαρντ απεικονίζει το τοπίο που θα βρει ο Αμερικανός στην Αθήνα. «Ο υπουργός Αμυνας Μεϊμαράκης είναι κοντά στον Καραμανλή και υπολογίζει τις αποφάσεις με όρους πολιτικών συνεπειών. Συνεπώς, υπήρξε σκεπτικιστής στα αιτήματα για περαιτέρω συνδρομή στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, καθώς αυτές οι αποστολές είναι αντιδημοφιλείς στην Ελλάδα», γράφει, ενώ περιγράφει τον αρχηγό του ΓΕΕΘΑ στρατηγό Δημήτρη Γράψα ως «πραγματιστή και σχετικά απολιτίκ ηγέτη. Σε αντίθεση με τους προκατόχους του, δεν χρησιμοποιεί τον Τύπο για να προωθήσει τις ελληνικές θέσεις. Η χαμηλών τόνων προσέγγισή του υπήρξε ωφέλιμη και πρέπει να τον ευχαριστήσετε ιδιαιτέρως». Προειδοποιεί ακόμη τον αξιωματούχο: «Πιθανόν να βρείτε τους Ελληνες ζεστούς και φιλόξενους, αλλά επίσης φανατικούς υποστηρικτές των συμφερόντων τους, ειδικά σε ζητήματα που άπτονται της εθνικής ταυτότητας και κυριαρχίας», σημειώνει.

http://infognomonpolitics.blogspot.com/2011/07/blog-post_5474.html