Samuel Gridley Howe: Ένας Αμερικανός ανιδιοτελής εθελοντής στον πόλεμο της Ελληνικής ανεξαρτησίας

Ο Samuel Gridley Howe γεννήθηκε στις 10 Νοέμβρίου του 1801, στη Βοστόνη, της Μασαχουσέτης, με γονείς τον Joseph Neals και την Patty Gridley. Αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο Brown το 1821 και πήρε πτυχίο ιατρικής από το Χάρβαρντ το 1824. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, εξέπλευσε για την Ελλάδα, αποφασισμένος να βοηθήσει τους Έλληνες στον απελευθερωτικό αγώνα τους εναντίον των Τούρκων. όταν έφτασε στην Ελλάδα το 1825, είχε ξεσπάσει ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος ο οποίος κλόνισε τον ιδεαλισμό του, όμως τελικώς παρέμεινε.

Για έξι χρόνια γεμάτα περιπέτεια και δράση, υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό με ζήλο, ως εθελοντής στρατιώτης και ως ιατροχειρούργος κυρίως στην πόλη του Μεσολογγίου. Οι υπηρεσίες του όμως δεν περιορίστηκαν μόνο στο ιατρικό πεδίο, αλλά ο Howe πολέμησε και σε μάχες εναντίον των Τούρκων με γενναιότητα και ενθουσιασμό. Οι ικανότητες του ως οπλαρχηγού, αλλά και η ανθρωπιά του αναγνωρίστηκε από τους Έλληνες επαναστάτες που τον αποκαλούσαν "Λαφαγιέτ της ελληνικής Επανάστασης".

Όπως γράφει στο ημερολόγιό του: 'δεν εσκεπτόμουν άλλη δόξα παρά μονάχα την επιδοκιμασία των γύρω μου. Είχα κοινές τις κακουχίες με τον Ελληνικόν Λαόν και Στρατόν. Έτσι επέτυχα να μ' αγαπούν οι χωρικοί και στρατιώτες'. Ό ίδιος ο Howe γνώρισε τους Έλληνες με τις ιδιαιτερότητες τους, τους αγάπησε και τους πρόσφερε τις υπηρεσίες του χωρίς να ζητήσει βαθμούς η χρήματα. Σε επιστολή στον πατέρα του γράφει: «Οι Ελληνες στρατιώτες είναι κακοντυμένοι. Μα δεν έχουν και τροφές. Μισθό δεν παίρνουν. Είναι αμαθείς. Ένας στους είκοσι ξέρει να διαβάζη ή να γράφη. Αλλά είναι πολύ έξυπνοι, ζωηροί, σαν τις γίδες στα βουνά, και ανδρείοι, αν τους αφήσης να πολεμήσουν με τον δικό τους τρόπο, πυροβολώντας πίσω από βράχους και δένδρα. Οι ναύτες μπορούν να συγκριθούν με τους ναύτες όλου του κόσμου. Πάντοτε νικούν τους εχθρούς στις ναυμαχίες. Έχω πλήρη εμπιστοσύνη στην υπεροχή τους».Σε επιστολές του έγραφε πως επιθυμούσε να έρθει η ημέρα που οι Έλληνες θα αναδειχθούν αντάξιοι των δοξασμένων προγόνων τους, η ημέρα που δε θα ισχύει πια ότι «ο Φιλοποίμην ήταν ο τελευταίος Έλληνας». Στο πρώτο γράμμα προς τον πατέρα του, ο Χάου γράφει: «…ως προς τον μισθόν μου, ουδέν λαμβάνω, ούτε μ’ ενδιαφέρει, αφού η Κυβέρνησις δεν είναι εις θέσιν ούτε να θρέψη και να ενδύση τους δεινοπαθούντας στρατιώτας…» και ακόμη «… η δουλειά μου τη νύχτα που πέρασε ήταν ατέλειωτη… έκαμα τόσες εγχειρήσεις που αμφιβάλλω αν θα κατόρθωνα να τις κάμω κατά

ο Howe τα χρόνια της ελληνικής επανάστασης

τη διάρκεια ολόκληρων ετών στη Βοστόνη … δύο μήνες τώρα κοιμάμαι στο έδαφος με τα ρούχα … είχα σκεφτεί να φύγω από δω, αλλά θα ήταν πράξη επονείδιστη…». 

Ο Howe διετέλεσε ιατρός στο πλοίο «Καρτερία», πρώτος Αρχίατρος και Διευθυντής Υγειονομικού του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ ίδρυσε το πρώτο Ναυτικό Νοσοκομείο στον Πόρο. Μετά από παράκληση της Ελληνικής κυβέρνησης ο Howe αναχώρησε βιαστικά για την Αμερική, ελπίζοντας να μαζέψει προμήθειες και ρούχα για τους εξαθλιωμένους Έλληνες. Ήταν τότε κατά την αποστολή του αυτή που δημοσίευσε το πολύ γνωστό και συγκινητικό “An Historical Sketch of the Greek Revolution.” με το οποίο ενημέρωσε την Αμερικανική κοινή γνώμη για τις θηρωδίες των Οθομανών εις βάρος των επαναστατημένων Ελλήνων, και κατάφερε να μαζέψει 60.000$ για την αγορά τροφίμων και υποδημάτων για τους Έλληνες στρατιώτες. Ο Howe επέστρεψε στην Ελλάδα και μοίρασε προσωπικά όλες τις προμήθειες με σοφία, δίνοντας τες αμέσως στους αδύναμους, ενώ ίδρυσε ένα ιατρικό κέντρο στο νησί της Αίγινας. Επίσης ίδρυσε μία αγροτική κοινότητα για πρόσφυγες το 1829 κοντά στον Ισθμό της Κορίνθου. Το 1835 η ελληνική κυβέρνηση, εκτιμώντας την προσφορά του, τού απένειμε το «Μεγάλο Σταυρό του Σωτήρος».


Το 1832 επέστρεψε μόνιμα στην Αμερική και αφιέρωσε την δραστηριότητα του για την ανακούφιση και εκπαίδευση τυφλών παιδιών. Ο Howe με δικά του έξοδα ίδρυσε το πρώτο Αμερικάνικο ίδρυμα για κωφάλαλα παιδιά (Ινστιτούτο Πέρκινς) και κατάφερε να το συντηρεί χάρις τις γενναιόδωρες συνεισφορές εύπορων συμπατριωτών του (οι εισφορές αυτές έφτασαν τις 30.000$ ετησίως). Ο Howe ήταν η ψυχή της όλης προσπάθειας, ίδρυσε το πρώτο τυπογραφείο για την εκτύπωση βιβλίων για κωφάλαλους, ενώ επέφερε ο ίδιος σημαντικές βελτιώσεις στο σύστημα εκπαίδευσης τους. Το φιλανθρωπικό του έργο συνεχίστηκε με την ίδρυση ένος σχολείου για παιδιά με διανοητική καθυστέρηση στην Μασαχουσέτη το 1848, υπερασπιζόμενος το δικαίωμα τους στην μόρφωση. Από το 1846 ανέπτυξε εκτεταμμένη δραστηριότητα κατά του δουλεμπορίου των Νοτίων Πολιτειών, γράφοντας μαχητικές μπροσούρες και αρθρογραφώντας στην εφημερίδα "Daily Commonwealth". Αποτέλεσε ενεργός υποστηρικτής του John Brown, ενώ ήταν ένας από τους βασικούς χρηματοδότες του. Κατά την διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου εντάχθηκε στο τμήμα υγειονομικού του στρατού των Βορείων με βασική αποστολή την καταπολέμηση της δυσεντερίαW και του τύφου στα στρατόπεδα. Προς το τέλος του εμφυλίου ασχολήθηκε ενεργά με την απελευθέρωση των δούλων του Νότου και την ομαλή ένταξη τους στην κοινωνία.

Το 1866, όταν μία κραυγή για βοήθεια ακούστηκε από τους Κρητικούς, ενάντια της καταπίεσης από τους Τούρκους, ο Howe για άλλη μία φορά στάθηκε στο πλευρό της Ελλάδας. Επισκέφτηκε πολλές πόλεις σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες, κάνοντας διαλέξεις σχετικά με τον αγώνα των Κρητών και συγκέντρωσε σημαντική χρηματική βοήθεια από τοπικές κοινότητες.Την άνοιξη του 1867 ταξίδεψε με την γυναίκα του και τις δύο του κόρε ξανά στην Ελλάδα για να ανακουφίσει τους πληγέντες Κρήτες μοιράζοντας την βοήθεια που είχε μαζέψει για τον σκοπό αυτό στην Αμερική. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία τον επικήρυξε με μεγάλο χρηματικό ποσό, κάτι που όμως δεν ανέστειλε την δραστηριότητα του Howe. Επέστρεψε στην Αμερική το 1867, όπου συνέχισε με αμείωτο ενδιαφέρον, παρά το προχωρημένο της ηλικίας του, το κοινωνικό και φιλανθρωπικό του έργο. Ανάμεσα στις δραστηριότητες του στην τελευταία περίοδο της ζωής του είναι η δημοσιοποίηση ενός νέου φορολογικού μοντέλου που προέβλεπε ότι η φορολόγηση θα αύξανε κλιμακωτά αναλόγως του εισοδήματος. Με αυτόν τον τρόπο, σύμφωνα με τον Howe, το χάσμα πλουσίων - φτωχών θα μίκραινε και η αμερικανική κοινωνία θα γινόταν δικαιότερη.


Ο Howe πέθανε στη Βοστόνη στις 9 Ιανουαρίου 1876 από όγκο στον εγκέφαλο. Ολόκληρη η περιουσία του ήταν μόλις $2.000, τα οποία κληροδότησε στην τυφλή και κωφή Λάουρα Μπρίτζμαν για να συνεχίσει την εκπαίδευσή της στη σχολή τυφλών του Perkins. Ήταν παντρεμένος με την Julia Ward με την οποία είχε αποκτήσει έξι παιδιά. Το 1949, με υποδείξεις των ελληνικών αρχών, δόθηκε το όνομά του σε πλοιάριο για την προβολή της αμερικανικής βοήθειας (στο πλαίσιο του Σχεδίου Μάρσαλ), διευκολύνοντας την προώθηση τότε της ελληνοαμερικανικής φιλίας.

http://www.istorikathemata.com/2012/09/samuel-gridley-howe.html