Μια μαύρη επέτειος: 190 χρόνια από τότε που η Ακρόπολη μετετράπη από Φρούριο σε Μνημείο

Οταν οι ξένοι ασελγούσαν στο Μέγιστο ναό του παγκόσμιου πολιτισμού!

Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης
akontogiannidis@yahoo.gr
Τον ονόμασαν κόσμημα της ανθρωπότητας, λαμπηδόνα του πολιτισμού, φάρο του παγκόσμιου ελληνισμού και καύχημα των Ελλήνων. Ο μεγαλοπρεπής τούτος Ναός, ο Παρθενών, είναι πρότυπο αρχιτεκτονικής, αναμφισβήτητο δημιούργημα υψηλής τέχνης, αψευδής μάρτυρας ενός μοναδικού εκθαμβωτικού πολιτισμού, που διαχέεται απο τους πανάρχαιους χρόνους έως σήμερα…

Στο ακτινοβολών μνημείο του Περικλέους, έβαλαν την σφραγίδα της μεγαλοφυΐας τους το 447 π. Χ. οι δύο Έλληνες αρχιτέκτονες, Φειδίας και Ικτίνος. Και κοντά σ΄ αυτούς συνέβαλαν στην ανέγερση και διακόσμηση του μνημείου, τεχνίτες, όπως οι Καλλικράτης, Μνησικλής και Κόροιβος. Και απο τότε, 2500 χρόνια, το μέγα τούτο οικοδόμημα δεσπόζει της Ακροπόλεως των Αθηνών ως φωτοδότης του αρχαίου πολιτισμού μας.

Στη μακραίωνη ιστορία του, ο Ιερός βράχος της Ακροπόλεως συλήθηκε, μολύνθηκε και κατεστράφη πολλές φορές απο επιδρομείς. Ο πρώτος που εσύλησε τον Παρθενώνα ήταν ο τύραννος Λαχάρης που αφαίρεσε τις 300 χρυσές περσικές ασπίδες τις οποίες αφιέρωσε στον Παρθενώνα και στη Θεά Αθηνά μετά την νίκη του στο Γρανικό ποταμό ο Μέγας Αλέξανδρος. Οι Ρωμαίοι στη συνέχεια αφαίρεσαν όλα τα χάλκινα αγάλματα και τα μετέφεραν στη Ρώμη, όπως είχε κάνει αργότερα και ο Σύλλας.

Το 450 μ.Χ. ο Παρθενών μετατρέπεται σε ναό της Αγίας Σοφίας και το 1204 οι Σταυροφόροι του Πάπα, επέφεραν τις μεγαλύτερες καταστροφές. Λεηλάτησαν και μετέτρεψαν τον Παρθενώνα σε καθολική εκκλησία. Διακόσια χρόνια αργότερα κτίστηκαν απο τους Ενετούς επιδρομείς πύργοι και ανάκτορα και το 1459 όταν επισκέφθηκε την Ακρόπολη ο σουλτάνος Μωάμεθ ο πορθητής, μετέτρεψε τον Παρθενώνα σε τζαμί. Το 1656 απο πτώση κεραυνού ανατινάχτηκαν τα Προπύλαια που εχρησιμοποιούντο απο τους Τούρκους ως πυριτιδαποθήκη. Το 1680 οι Τούρκοι γκρεμίζουν το ναό της Αθηνάς Νίκης και το μετατρέπουν σε πυροβολείο.

Τη χαριστική βολή στον Παρθενώνα έδωσαν στις 26-9-1687 τα κανόνια του βενετού ναυάρχου Φραγκίσκου Μοροζίνι. Μία βόμβα που έριξε απο τον λόφο του Φιλοπάππου έπληξε τον γεμάτο απο πυρομαχικά των τούρκων Παρθενώνα και τον ανατίναξε προκαλώντας τρομερή καταστροφή. Ένα μεγάλο τμήμα της νοτίου πλευράς κατέρρευσε και παραμένει έτσι μέχρι σήμερα. Στη συνέχεια ο Μοροζίνι κατέλαβε τον Παρθενώνα και τον εσύλησε... Τις μεγαλύτερες όμως ζημιές προξένησε ο ανεκδιήγητος αρχαιοκάπηλος εγκληματίας λόρδος Ελγιν που αφήρεσε τις παραστάσεις και κατέστρεψε τη στατικότητα του μνημείου.

Τα Προπύλαια όταν αποχώρησαν οι Τούρκοι και διαλύθηκε ο προμαχώνας τους

Ζημιές υπέστησαν τα μνημεία και την περίοδο της Επαναστάσεως (1822-1827) όταν οι Τούρκοι αφαιρούσαν το μολύβι απο τα μάρμαρα για να το κάνουν σφαίρες και να πολεμήσουν τους Έλληνες. Και είναι χαρακτηριστική η θυσία των Ελλήνων που έδιναν μολύβι στους Τούρκους για να μη καταστρέφουν τα μνημεία...

Το φρούριο της Ακροπόλεως παραδόθηκε στους Βαυαρούς, ταγματάρχη Πάλλιγαν και υπολοχαγό Χριστόφορο Νέζερ, από τον Τούρκο φρούραρχο Οσμάν Μπέη στις 10-6-1833. Κυβέρνηση, Στρατός και ο Μητροπολίτης Διονύσιος ανέβηκαν τότε στην Ακρόπολη κι εκεί ο Οσμάν παρέδωσε στον έφορο των Στρατιωτικών Ιωάννη Βλάχο, σε ασημένιο δίσκο, τα κλειδιά του Φρουρίου λέγοντας: “ Ητο θέλησις του Αλλάχ να πάρετε την πόλη και το φρούριο ” και αποχώρησε με τους 250 άνδρες της φρουράς. Αμέσως παρετάχθη στρατιωτικό άγημα και ανυψώθη για πρώτη φορά η Ελληνική σημαία εν μέσω κανονιοβολισμών. Σημειώθηκε και ένα ατύχημα όταν ο νέος φρούραρχος Παναγής Κτενάς ενθουσιασμένος για την άλωση του φρουρίου, απο απροσεξία προκάλεσε την άμεση έκρηξη ενός πυροβόλου, που τον εκτίναξε ψηλά και κατακρημνίστηκε απο το τείχος!

Από Φρούριο… Μνημείο

Με Βασιλικό Διάταγμα της 10-2-1834, η Ακρόπολις έπαυε να είναι φρούριο και εχαρακτηρίζετο αρχαιολογικό μνημείο. Αποχώρησε αμέσως η φρουρά εκ 40 βαυαρών στρατιωτών εγκατεστημένων στο τζαμί του Παρθενώνα και διετάχθη ο έφορος αρχαιοτήτων Λουδοβίκος Ρός να αναλάβει τις εργασίες αναστήλωσης των μνημείων για τις οποίες διετέθη πίστωση 72.000 δρχ. Στις 28-8-1834 ο βασιλιάς Οθων επισκέπτεται την Αθήνα για να καθαγιάσει την ανόρθωση του Παρθενώνος. Στη λαμπρότατη τελετή, καθώς κυμάτιζε υπερήφανη στον ιερό βράχο της Ακροπόλεως η γαλανόλευκη, ο Οθων κατέθεσε τον λίθο της πρώτης κολώνας του Παρθενώνα. Και την καθαγίαση με τα συμβολικά τρία σφυροκτυπήματα του, κάλυψαν ενθουσιώδεις ζητωκραυγές…
*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Real News