Αντώνης Σαμαράς, ο πρωθυπουργός που πείθει μόνο τον εαυτό του

του Διονύση Ελευθεράτου

Αξίζει να παρακολουθήσουμε βασικούς σταθμούς της καταβαράθρωσης του «success story», την οποία πλέον συνοδεύουν εκτιμήσεις περί επικείμενου εκλογικού βατερλό των δυνάμεων του σημερινού κυβερνητικού συνασπισμού. «Εύθραυστη και καθόλου δημοφιλή» χαρακτήρισαν τον Ιανουάριο την ελληνική κυβέρνηση οι New Times. Λιγότερο «τακτ» επέδειξε ο Μίκαελ Μάρτενς, αρθρογράφος της γερμανικής εφημερίδας Frankfurter Allgemeine Zeitung•. «Η κυβέρνηση στην Αθήνα πλέει προς εκλογική καταστροφή».

Η ανασκόπησή μας εκκινεί από το καλοκαίρι. Τον περασμένο Αύγουστο μαζί με τις μύγες, χόντρυνε και ένα πολιτικοοικονομικό παραμύθι: το «πρωτογενές πλεόνασμα». Για χάρη του δεν έγιναν μόνο κουτοπόνηρες αλχημείες, αλλά και οδυνηρές, μεγάλες περικοπές πέραν όσων καθόριζε ο προϋπολογισμός. Αυτό το «πέραν» ισοδυναμούσε με 1,3 δισ. ευρώ στα κονδύλια...
δημοσίων επενδύσεων, με 1,9 δια στις πρωτογενείς κρατικές δαπάνες κτλ. Μια χώρα, άλλωστε, που βιώνει ύφεση επί έξι συναπτά έτη, μόνο τρώγοντας τις σάρκες της εμφανίζει «πλεονάσματα».

Αυτός ο κανιβαλισμός ήταν και παραμένει ακλόνητος στην οικονομική και κοινωνική πολιτική Σαμαρά-Βενιζέλου, αλλά το «διά ταύτα» της αντανάκλασής του στο «πρωτογενές» αποδείχθηκε «λάστιχο»: το πλεόνασμα για το 2013 υπολογιζόταν καλοκαιριάτικα σε 2,9 δισ. ευρώ, όμως στις Οκτωβρίου, στο προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού, είχε μειωθεί στα 540 εκατομμύρια. Κοινώς, φιάσκο.

Δήλωνε ο Γ. Στουρνάρας, στις 25 Αυγούστου 2013: «Αν χρειαστεί περαιτέρω στήριξη η Ελλάδα, αυτή θα είναι της τάξεως των 10 δια ευρώ (…). Μιλάμε για ένα πακέτο οικονομικής στήριξης χωρίς νέους όρους». Αίγες μέρες αργότερα τον διέψευδε ανηλεώς ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι: «Η πιθανή επέκταση του ελληνικού προγράμματος δεν θα πραγματοποιηθεί χωρίς πρόσθετους όρους».

Απτόητος απ” όλα αυτά, στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, ο Αντώνης Σαιιαράς το Σεπτέμβριο επιδόθηκε σε μια ανεπανάληπτη, σουρεαλιστική«αισιόδοξη» συρραφή μαθηματικών αυθαιρεσιών, που έχουν αναλυθεί. Ενα μόνο στοιχείο της παρουσίας του στη ΔΕΘ πρόδιδε επαφή με την πραγματικότητα: η απόφασή του να μη δεχθεί ερωτήσεις.

Στο πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου γίναμε σοφότεροι – κι όχι μόνο επειδή μάθαμε ότι το εξαγγελθέν «πρωτογενές πλεόνασμα» του μπορεί να «κονταίνει» κατά 85%, χωρίς η κυβέρνηση να δίνει εξηγήσεις. Μάθαμε, επίσης, ότι οι ψυχροί τεχνοκράτες της Standard & Poors μπορούν να «βγαίνουν από τα αριστερά» στον Α. Σαμαρά, εκφράζοντα -σε έκθεση τους- ανησυχίες για την κοινωνική συνοχή στην Ελλάδα. Μάθαμε κάτι ακόμη: ο πρωθυπουργός, που καμάρωνε για την -περίπου παγκόσμια- «αναγνώριση» της ορθότητας της πολιτικής του, δεν είχε πείσει καν τους επιστήμονες οικονομολόγους του Γραφείου Προϋπολογισμού της ελληνικής Βουλής.

«Μάλλον αμηχανία -αν όχι εκνευρισμό- προκάλεσε στην Αθήνα η έκθεση της Standard & Poors» έγραψε στις 5 Οκτωβρίου ο οικονομικός ρεπόρτερ Γ. Παππούς στην ιστοσελίδα iefimerida. Ο λόγος; «Ο Oίκος ψαλιδίζει τις προβλέψεις για την αύξηση του ΑΕΠ το 2015, ενώ υπολίζει ότι το χρέος στο κλείσιμο του μεθεπόμενου έτους θα βρίσκεται περίπου 9 ποσοστιαίες μονάδες ψηλότερα απ” ό,τι υπολογίζει η τρόικα. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι στην τρισέλιδη έκθεση δεν υπάρχει η παραμικρή νύξη σε ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας στις αγορές το 2014, όπως προβλέπει ο σχεδιασμός της ελληνικής κυβέρνησης».

Αυτό που η S&P άφησε σιωπηρώς να εννοηθεί, το τόνισε ξεκάθαρα στην έκθεσή του το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής: «Είναι ψευδαίθηση να αναμένουμε ότι η χώρα θα επιστρέψει στις αγορές μετά το 2014 για να καλύψει με λογικούς όρους τις ανάγκες αναχρηματοδότησης του χρέους». Επίσης: «Η χώρα είναι σε χειρότερη θέση να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του δημόσιου χρέους της, αφού έχει καταρρεύσει η παραγωγική της βάση». Ακόμη: «Η επίτευξη και κυρίως η διατήρηση μεγάλων πρωτογενών πλεονασμάτων στο μέλλον (πάνω σε μια εξασθενημένη οικονομία είναι σχεδόν αδύνατη. Ούτε μπορεί κανείς να αναμένει σοβαρή μείωση του χρέους μέσω ιδιωτικοποιήσεων».

Όσα ελληνικά μήντια τολμούσαν να κάνουν το λογαριασμό, δύσκολα έκρυβαν το «πάγωμά» τους για την «επιτυχία» της «δημοσιονομικής προσαρμογής»: στην τετραετία 2013-2016, η χώρα υποχρεούται να πληρώσει το τρομακτικό ποσό των 111,2 δισ. ευρώ – 74,7 για ομόλογα που έχει. εκ και 36,5 σε τόκους δανείων. Ως προς τα επιπρόσθετα βάρη για την ελληνική κοινωνία, το ΔΝΓ «άδειασε» πάλι την κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου που διατεινόταν: «Κανένα νέο μέτρο μέσα στο 2014, μόνο για το 2015 και 2016 θα απαιτηθούν μέτρα ύψους 4,1 δισ. ευρώ, που συμπεριλαμβάνονται στο επικαιροιημένο Μνημόνιο του Αυγούστου». Το ΔΝΤ ξεκαθάρισε ότι το βάρος θα είναι κατά 60% μεγαλύτερο, αλλά και άμεσο: θα ληφθούν μέτρα 6,7 δισ. ευρώ από το 2014 έως το 2016…

Στα μέσα Νοεμβρίου, εναγωνίως η κυβέρνηση έσπευσε να δανειστεί 5 δισ. ευρώ με μηνιαία και τρίμηνα έντοκα γραμμάτια, για να αποπληρώσει τίτλους δανείων που εξέπνεαν. «Η Αθήνα αγοράζει χρόνο» ήταν ο τίτλος πρωτοσέλιδου άρθρου των Financial Times του Λονδίνου. Η εφημερίδα τόνιζε, μεταξύ άλλων, για την Ελλάδα πως το ΔΝΤ «είχε συναινέσει απρόθυμα σε ένα ουδόλως ρεαλιστικό σχέδιο, που καταρτίστηκε έτσι ώστε να αποφύγουν ζημιές πολιτικά επαχθείς οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης και η ΕΚΤ». Εκτιμήσεις δυσοίωνες για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας έκαναν εκείνη την περίοδο και οι New York Times, η γαλλική Le Monde, η Frankfurter Allgemeine. Ο Α. Σαμαράς, όμως, συνέχιζε το χαβά του. «Γυρίζω στην Ελλάδα ακόμη πιο αισιόδοξος» έλεγε κατά την επιστροφή του από το Eurogroup των Βρυξελλών.

Η 9η Δεκεμβρίου 2012 ήταν η μέρα της Αγίας Άννας, εκκωφαντικής γερμανικής «καμπάνας»: φύλλο και φτερό έκανε τους ισχυρισμούς Σαμαρά για το «πρωτογενές πλεόνασμα» η Frankfurter Allgemeine, η συντηρητική εφημερίδα, που συνήθως απηχεί τις απόψεις της γερμανικής οικονομικής και πολιτικής ελίτ.

Εν αρχή, ειρωνεία: «Δεν υπάρχει κανένας λόγος να συμμεριστεί κανείς τον θεϊκό λόγο του πρωθυπουργού Σαμαρά…». Κατόπιν, η αποσαφήνιση: το Βερολίνο δεν είναι αφελές, άλλο αν το παριστάνει για πολιτικούς λόγους. Επί λέξει: «Αυτό το πλεόνασμα είναι αποτέλεσμα και υπολογιστικών κόλπων (…). Οι δανειστές της Ελλάδας το γνωρίζουν αυτό, αλλά το ανέχονται, επειδή πριν από τις ευρωεκλογές του 2014 πρέπει να ηχήσει στην Αθήνα η είδηση πως η τάση αναστρέφεται…». Ταυτοχρόνως η -επίσης δεξιά- γερμανική εφημερίδα Die Welt επιβεβαίωνε ότι έπονται νέες περικοπές, κατ” εντολήν των διεθνών δανειστών.
Από τότε, ουδείς στην Ευρώπη δείχνει διατεθειμένος να βοηθήσει τον Σαμαρά να σώσει κάποια προσχήματα στην εσωτερική, ελληνική παρτίδα. Έπειτα από μια πλημμυρίδα ειρωνικών δημοσιογραφικών σχολίων με αφορμή την ανάληψη της εξάμηνης προεδρίας στην EE, ο ευρωπαϊκός Τύπος άρχισε να αναγνωρίζει αλήθειες που δικαιώνουν -ετεροχρονισμένα μεν, πλήρως δε- τις θέσεις της ελληνικής αντιπολίτευσης, και ιδίως της Αριστεράς!

Χαρακτηριστικό το άρθρο του Βόλφγκανκ Μπεμ στην αυστριακή εφημερίδας Die Presse. Σταχυολογούμε: «Η Ελλάδα δεν σώθηκε με τα μέχρι τώρα δάνεια των 240 δισ. ευρώ. Διασώθηκαν μόνον οι διεθνείς τράπεζες, ορισμένες εκ των οποίων ίσως καταστρέφονταν σε περίπτωση ολικής παύσης εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους». Επί της ουσίας, ο αρθρογράφος υποστήριξε ό,τι ακριβώς παραδέχθηκε προσφάτως και ο Όλι Ρεν. Συνέχισε δε -ο Μπεμ- ασυγκράτητος: «Από τη λεγόμενη φόρμουλα σωτηρίας των εταίρων ξεπήδησαν έξι πακέτα λιτότητας, υψηλότεροι γενικευμένοι φόροι, χαμηλότεροι μισθοί και συντάξεις, καθώς και σημαντική αύξηση της ανεργίας. _.) Ακόμη και αν κατόρθωνε η κυβέρνηση -πράγμα που σχεδόν κανένας δεν πιστεύει- να απαλλαγεί στο τέλος του έτους από την ευρωπαϊκή ομπρέλα διάσωσης, θα παραμείνει ένα θεόρατο βουνό χρέους πολύ πάνω από 300 δισ. ευρώ (…). Με το ισχνό κράτος που επέβαλαν οι δανειστές, παραμένει ψευδαίσθηση η προοπτική θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα, που θα ισοσκελίσουν την απώλεια θέσεων στον δημόσιο». Υπό αυτές τις διεθνείς συνθήκες και παραδοχές, ουδείς παραξενεύτηκε όταν το Γραφείο Προϋπολογισμού της Ελληνικής Βουλής διατύπωσε εκ νέου την πεποίθησή του για το αβάσιμο του – success story».

Τίποτε όμως δεν συμβόλισε την κατάπτωση της πολιτικής Σαμαρά τόσο θεαματικά, όσο η 15η Ιανουαρίου 2014. Τότε που ευρωβουλευτές από όλες τις πτέρυγες, από τον δεξιό Βρετανό «ευρωσκεπτικιστή» Φάρατζ και τον Αυστριακό σοσιαλδημοκράτη Σβόμποντα έως την αριστερή Γερμανίδα Τσιμέρ, εξηγούσαν στον Α. Σαμαρά πόσο ολέθρια είναι για την ελληνική κοινωνία τα μέτρα της κυβέρνησης και της τρόικας.

από το «Unfollow»