Ο «South Stream» θα προχωρήσει θέλουν δεν θέλουν

Αλεξέι Χαζμπίεφ, expert.ru

Οσο και να ζητάει η Ευρωπαϊκή Ένωση την επανεξέταση όλων των διακυβερνητικών συμφωνιών με τις χώρες, μέσα από τις οποίες διέρχεται ο αγωγός φυσικού αερίου «South Stream», δεν μπορεί να εμποδίσει την υλοποίηση του σχεδίου.

Ο πρωθυπουργός, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, έθεσε το ζήτημα με απόλυτα ξεκάθαρο τρόπο: «Η νομική θέση της Ρωσίας είναι ισχυρή, η Ευρώπη θα παραλάβει φυσικό αέριο στις ποσότητες που χρειάζεται, μην αμφιβάλετε». Και ο επικεφαλής της «Gazprom» Αλεξέι Μίλερ, τόνισε ότι «το έργο θα ολοκληρωθεί και θα λειτουργήσει στην ώρα του». Το ερώτημα που τίθεται είναι, κάτω από ποιές συνθήκες αυτό θα συμβεί και αν το έργο θα είναι επωφελές για τη «Gazprom».

Το γεγονός ότι η Ευρώπη δεν θα είναι σε θέση να αποτρέψει την τοποθέτηση του «Νοτίου Ρεύματος», αναγνωρίζεται ακόμη και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αλλά το να περιοριστεί η λειτουργία του αγωγού, και, σε μεγάλο βαθμό, να τον καταστήσουν επιχειρηματικά χαμηλών αποδόσεων, αυτό μπορούν να το κάνουν. Ακριβώς αυτό συνέβη, άλλωστε, και με το άλλο ρωσικό αγωγό φυσικού αερίου, «North Stream», ή μάλλον, με τις δύο διακλαδώσεις του, τους αγωγούς OPAL και NEL. Ο πρώτος εκτείνεται από την πόλη Γκράϊφσβαλντ (Greifswald) –το σημείο που καταλήγει ο «Nord Stream» στη Γερμανία, μέχρι τα σύνορα με την Τσεχική Δημοκρατία- και ο δεύτερος, από την ίδια γερμανική πόλη μέχρι την Κάτω Σαξονία, συνδέοντας έτσι το διαβαλτικό αγωγό με τα δίκτυα διανομής φυσικού αερίου της Γερμανίας. Και οι δύο διακλαδώσεις εν μέρει, ανήκουν στην εταιρεία Wingas, έναν από τους μεγαλύτερους προμηθευτές φυσικού αερίου στη Γερμανία, που ελέγχεται από τη «Gazprom».

Κάτω των δυνατοτήτων τους

Από το στάδιο του σχεδιασμού ακόμα των δύο αγωγών, η Wingas και η E.ON Ruhrgas είχαν απευθυνθεί προς τη ρυθμιστική αρχή, ζητώντας να εξαιρεθούν από τους κανόνες για τον ανταγωνισμό που έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά δεν κατάφεραν να πετύχουν τίποτα. Σαν αποτέλεσμα, ο OPAL, που είχε σχεδιαστεί να μεταφέρει 35 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως, λειτουργεί, μεταφέροντας τις μισές ποσότητες. Το υπόλοιπο 50% των δυνατοτήτων του αγωγού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαίτησε να αποδοθεί προς χρήση άλλων –ανεξάρτητων- προμηθευτών φυσικού αερίου.

Διαβάστε επίσης:

H Gazprom «παραδόθηκε» στη Βουλγαρία

Ετσι, απ’ όλους τους εμπλεκόμενους στο έργο, περισσότερο ζημιωμένη βγαίνει η «Gazprom», η οποία είναι αναγκασμένη να πληρώνει στους μετόχους του «North Stream» στη βάση της πλήρους μεταφορικής ισχύος του αγωγού. Το ποσό αυτό αγγίζει τα 500 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Περίπου τα ίδια χρήματα είναι οι έμμεσες απώλειες της εταιρείας, η οποία αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες της Ουκρανίας για τη μεταφορά τράνζιτ πρόσθετων ποσοτήτων φυσικού αερίου και κατά συνέπεια, να πληρώνει τα αντίστοιχα τέλη διέλευσης του «γαλάζιου χρυσού».

Τον περασμένο χειμώνα, στην περίοδο της μεγάλης παγωνιάς που είχε πλήξει όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο, μετά από σχετικό αίτημα που είχε απευθύνει προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ο ρώσος υπουργός Ενέργειας, Αλεξάντρ Νόβακ, οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι επέτρεψαν για ορισμένο χρονικό διάστημα να αυξηθούν οι ποσότητες ροής φυσικού αερίου. Αποτέλεσμα ήταν, για μερικές ημέρες η «Gazprom» να χρησιμοποιήσει μέχρι και το 80% της ισχύος του OPAL.

Σύντομα, αναμένεται η τελική απόφαση από την Κομισιόν. «Όσον αφορά στον OPAL, θα είναι μια συμφωνία σχετικά με τη χρήση του 100% της ισχύος του αγωγού με αντάλλαγμα την απόδοση μιας συγκεκριμένης ποσότητας φυσικού αερίου προς πώληση στην ελεύθερη αγορά», δήλωσε ο ρώσος πρεσβευτής στην ΕΕ, Βλαντίμιρ Τσιζόφ. Το μόνο ζήτημα είναι ο όγκος του αερίου που θα συμφωνηθεί. Μιλάμε για ποσότητα που θα είναι κατ’ ελάχιστον το 10% και κατά μέγιστο, το 50% του φυσικού αερίου.

Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση

Μετά την κατάρρευση του ανταγωνιστικού με τον «South Stream» σχεδίου, του αγωγού «Nabucco», ο οποίος προβλεπόταν ότι θα προμηθεύει με φυσικό αέριο από το Τουρκμενιστάν και το Αζερμπαϊτζάν, την Αυστρία και τη Γερμανία, η Ευρώπη δεν έχει άλλη σοβαρή εναλλακτική λύση, εκτός από τον νέο ρωσικό αγωγό.

Σχετικά:

Χοντραίνει το παιχνίδι με τον South Stream

Τονωτική «ένεση» 1,5 δισ. ευρώ φέρνει στη Σερβία ο αγωγός φυσικού αερίου South Stream

Στην Ασία υπάρχουν πέντε χώρες που θέλουν να εισέλθουν στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου. Είναι, το Αζερμπαϊτζάν, το Ισραήλ, το Ιράκ, το Ιράν και το Τουρκμενιστάν. Ωστόσο, το πρόβλημα της Ευρώπης είναι ότι κανείς εκτός από τη «Gazprom» δεν μπορεί να κατασκευάσει έναν αγωγό μεγάλης χωρητικότητας προς τη Δύση. Το Αζερμπαϊτζάν έχει δύο σχέδια αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας. Αλλά είναι σαφές ότι: 1.Το Αζερμπαϊτζάν από μόνο του δεν θα μπορέσει να υλοποιήσει και τα δύο έργα ταυτόχρονα. 2.Οι μεταφορικές τους δυνατότητες είναι μικρές, από 10 έως 12 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως. Προφανώς, με δεδομένη αυτή την κατάσταση, η Κομισιόν θα κάνει τα στραβά μάτια στην «Gazprom» για να κατασκευάσει τον «South Stream». Στη συνέχεια, όμως, θα προσπαθήσει να αναγκάσει το ρωσικό ενεργειακό κολοσσό να διαθέσει το 50% της ισχύος του αγωγού σε ανοικτό πλειοδοτικό διαγωνισμό. Είναι επίσης σαφές ότι και στη «Gazprom» αυτό το ξέρουν και γι’ αυτό το λόγο δεν προχωρούν σε κανενός είδους συμβιβασμό.

Το διπλωματικό παιχνίδι

Διαβάστε περισσότερα για την GAZPROM

Είναι χαρακτηριστικό ότι, ούτε το υπουργείο Ενέργειας, ούτε η «Gazprom» δεν απευθύνθηκαν στην Κομισιόν με οποιοδήποτε αίτημα εξαίρεσης για τον αγωγό. Πολύ περισσότερο, ο πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, κάλεσε ανοιχτά τους εξαγωγείς φυσικού αερίου «να μην προχωρήσουν σε παραχωρήσεις στην Ευρώπη και μαζί να αντισταθούν στις απαιτήσεις του Τρίτου ενεργειακού πακέτου». Τρία μέλη της ΕΕ, η Βουλγαρία, η Ουγγαρία και η Σλοβενία, έχουν επιβεβαιώσει επισήμως ότι ο «South Stream» συνεχίζει να έχει την πολιτική τους στήριξη. Αν αυτό το κάνουν χώρες-μέλη της ΕΕ, τότε η απαίτηση της πρόσβασης στον αγωγό από τρίτα πρόσωπα, καταπίπτει από μόνη της. Και αν αυτό δεν γίνει, μένει μια ακόμα επιλογή για την «Gazprom». Να πουλήσει το 50% του μεταφερόμενου από τον «South Stream» φυσικού αερίου, στην είσοδο του στην ξηρά στη Βάρνα, σε κάποια φιλική εταιρεία. Και τότε δεν θα είναι και τόσο εύκολο να υπάρξουν κάποιες τυπικές αξιώσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ωστόσο, ανεξαρτήτως του σεναρίου που θα εξελιχθούν τα γεγονότα, ο «South Stream» θα αρχίσει να λειτουργεί στο τέλος του 2015, και μέχρι το 2018 θα έχει αναπτυχθεί στην πλήρη δυναμικότητα του (63 δισ. κ.μ.). Το «Νότιο Ρεύμα», σε συνδυασμό με την αποτελεσματική χρήση του «North Stream», θα επιτρέψει στη «Gazprom» να εγκαταλείψει εντελώς τη μεταφορά τράνζιτ «γαλάζιου χρυσού» μέσω Ουκρανίας, που σήμερα είναι 86 δισ. κ.μ. ετησίως.

Το πρωτότυπο άρθρο βρίσκεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: expert.ru