Το στήσιμο του αδιεξόδου στο Κυπριακό και τα "μηνύματα" του Λονδίνου για το φυσικό αέριο

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Σε προεξοφλημένο αδιέξοδο οδηγεί τις συνομιλίες για το Κυπριακό η τουρκική πλευρά με την προσδοκία ότι το φθινόπωρο ο νέος όπως όλα δείχνουν πρόεδρος της Τουρκίας Ταγιπ Ερντογαν θα βγάλει όπως το 2004 "λαγούς από το καπέλο" στριμώχνοντας στην γωνία την ελληνοκυπριακή πλευρά και εάν δεν κατορθώσει να επιβάλλει την τύπου Ανάν λύση του Κυπριακού ,θα επιδιώξει τουλάχιστον να βραχυκυκλώσει το πρόγραμμα εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ.

Η προσπάθεια της τουρκικής πλευράς να εκθέσει στο πεδίο της διαπραγμάτευσης τον Ν.Αναστασιαδη δεν μπορεί παρά να οδηγήσει στα αντίθετα αποτελέσματα καθώς ο κύπριος πρόεδρος ακόμη κι αν το επιθυμούσε δεν μπορεί να αποδεχθεί το πλαίσιο που επιχειρεί να θέσει στην διαπραγμάτευση ο κ.Ερογλου.

Όπως αποκάλυψαν τα κυπριακά ΜΜΕ η τουρκοκυπριακή πλευρά θέλει εξ αρχής το ερώτημα του δημοψηφίσματος να περιγράφει και τις «συνέπειες του ενδεχόμενου ΟΧΙ»ώστε και εκβιαστικά να λειτουργήσει το ερώτημα αυτό και να νομιμοποιήσει την αναβάθμιση του ψευδοκράτους σε περίπτωση απόρριψης της συμφωνίας.

Η τουρκοκυπριακή πλευρά απαιτεί να υπάρξει παρθενογένεση του νέου κράτους από τις δυο ισότιμες συνοδευτικές οντότητες ,με «στιγμιαία» κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας , ενώ είναι απαράδεκτη και η απαίτηση για μετατροπή σε πρωτογενές δίκαιο μόνιμων παρεκκλησίων από το ευρωπαϊκό κεκτημένο ,με την πρόβλεψη μάλιστα ότι θα είναι απρόσβλητη η συμφωνία αυτή.
Η τουρκική πλευρά επιμένει στην εκ περιτροπής προεδρία (χωρίς στάθμιση ψήφου με την όποια την είχε συνδέσει ο Δ.Χριστοφιας) ενώ απολύτως απαράδεκτες είναι οι προτάσεις της για το περιουσιακό.

Οι τουρκοκύπριοι ζητούν να εξαιρεθούν από τις ρυθμίζεις της επιστροφής , οι περιούσιες που παραδόθηκαν ήδη σε «δυσπραγουντες πολίτες του ψευδοκράτους», πρόταση που οδηγεί σε νομιμοποιεί των εποίκων και του σφετερισμού των περιουσιών των ελληνοκυπριακών περιουσιών και μετα την λύση

Αλλά ακόμη και σε εκείνες τις περιουσίες που πρόκειται να επιστραφούν , οι τουρκοκύπριοι περιορίζουν τις περιπτώσεις αυτές μόνο στην πρώτη κατοικία και στην μικρή επιχείρηση ,(εκτάσεις και μεγάλες επιχειρήσεις όπως ξενοδοχεία κλπ εξαιρούνται της ρύθμισης)και θα προτείνεται είτε ανταλλαγή με άλλη περιουσία, είτε αποζημίωση. Το πιο προκλητικό όμως είναι ότι η τουρκική πλευρά προτείνει οι αποζημιώσεις να καταβάλλονται από το συνιστών κρατίδιο του οποίου το άτομο θα έχει την εσωτερική ιθαγένεια ,δηλαδή οι ελληνοκύπριοι να κληθούν να πληρώσουν για δεύτερη φορά το κόστος της εισβολής!

Σε αυτό το βαρύ κλίμα ο ρόλος του φυσικού αερίου είναι κρίσιμος αλλά δεν είναι μόνο η Κυπριακή Δημοκρατία που επιχαίρει να εκμεταλλεύεσθε αυτό το σημαντικό διπλωματικό και οικονομικό χαρτί . Και η Τουρκία προσπαθεί να μην δείξει ότι «καίγεται» για το κυπριακό φυσικό αέριο ,αλλά την ίδια στιγμή είναι προφανές ότι κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει τις γεωπολιτικές και οικονομικές ανατροπές που επιφέρει η ανακάλυψη το φυσικού αερίου στην περιοχή.
Δεν είναι τυχαίο το παιγνίδι το οποίο έχουν αρχίσει να παίζουν οι βρετανοί αναπολώντας τον παλιό ρόλο του διαίρει και βασίλευε της Βρετανικής Αυτοκρατορίας..

Ο Ριτσαρντ Μουρ ο βρετανός πρεσβευτής στην Αγκυρα επισκέφθηκε τον Ιούνιο την Λευκωσία και στις επαφές που είχε συνοδευόμενος από τον ύπατο αρμοστή της Βρετανίας στο νησί Μάθιου Κιντ μετέφερε ένα μήνυμα το οποίο προσπάθησαν να αποκρυπτογραφήσουν στο Προεδρικό Μέγαρο.
Ο κ.Μουρ εξέφρασε την εκτίμηση ότι οι ποσότητες του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου ,που θα είναι σε θέση να εξάγουν οι χώρες παραγωγής όπως το Ισραήλ και η Κύπρος ,δεν αποτελεί ικανό «αντάλλαγμα» για να υποχρεώσουν τον Τ.Ερντογαν σε παραχωρήσεις στο Κυπριακό. Αντιθέτως στην ανάλυση του ο Βρετανός διπλωμάτης δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο η όποια κίνηση γίνει από τον Τ.Ερντογαν στο Κυπριακό να έχει έως αποκλειστικό κίνητρο το να εμφανίσει στην Ε.Ε. και συνολικά στην Δύση μια χαμηλού κόστους ,πολιτική πρωτοβουλία ,που θα εγκαινιάσει έτσι μια εποικοδομητική σχέση του ως πρόεδρου πλέον της Τουρκίας με την Ε.Ε..

Δεν ήταν το πρώτο μήνυμα που έφθανε στην Λευκωσία με αυτό το περιεχόμενο
Ο Μαικλ Λι είναι ένας έμπειρος βρετανός τεχνοκράτης των Βρυξελών που για πολλά χρόνια καθόριζε την πολιτική της Ε.Ε. στο θέμα της Διεύρυνσης ,ως γενικός διευθυντής της αρμόδιας διεύθυνσης, τώρα συνεχίζει την καριέρα του ως κορυφαίος σύμβουλος-αναλυτής του German Marshall Fund.

Σε συνέντευξη του στην έγκυρη ιστοσελίδα al-Monitor ο κ.Λι εκφράζει την εκτίμηση ότι είναι πολύ πρόωρο να αποτιμηθεί η σημασία που θα έχει το αέριο της Αν.Μεσογειου για την Τουρκία με δεδομένη την αστάθεια της οικονομίας της την αμφισβήτηση των προβλέψεων για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης(που θα απαιτούσαν όλο και περισσότερους ενεργειακούς πόρους) , αλλά και τα μεγέθη των κοιτασμάτων που δεν μπορούν να αποτελέσουν εναλλακτική πηγή ενεργείας για την απεξάρτηση της Τουρκίας από την Ρωσία. Συγχρόνως εκφράζεται και μια ακόμη εκτίμηση ότι η τιμή του φυσικού αερίου θα είναι ιδιαίτερα υψηλή σε σχέση με εκείνο που φθίνει από την Ρωσία η την Κασπία και συνεπώς έτσι περιορίζεται η οικονομική διάσταση του τουρκικού ενδιαφέροντος για το κυπριακό φυσικό αέριο.

Βεβαίως ο κ.Μαικλ Λι επισημάνει ότι σε αυτόν τον υπολογισμό πολλά θα αλλάξουν εάν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις της Κύπρου για ανεύρεση νέων μεγάλων κοιτασμάτων που θα καταστήσουν έτσι βιώσιμη την μονάδα LNG στο Βασιλικό. Η συγκεκριμένη μονάδα για να είναι στοιχειωδώς βιώσιμη απαιτεί δυο γραμμές παραγωγής (trains) και είναι ενδιαφέρον το μέγεθος της επένδυσης. Η κατασκευή μιας γραμμής LNG στοιχίζει σχεδόν 6 δις δολάρια, οι δυο γραμμές 9 δις δολάρια και οι τρεις γραμμές 12 δις…

Ο έμπειρος βρετανός διπλωμάτης και τεχνοκράτης εκφράζει και ο ίδιος την εκτίμηση ότι η Τουρκία διαθέτοντας πλήθος εναλλακτικών λύσεων για κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της ,δεν θα αλλάξει την πολιτική της στο κυπριακό λόγω του φυσικού αερίου.
Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα όμως είναι η εκτίμηση του Μαικλ Λι για το πως θα επηρεαστεί η επίλυση των πολιτικών προβλημάτων στην περιοχή από το φυσικό αέριο.

«Εάν υπάρξει πολιτική λύση είτε στο κυπριακό είτε στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ ,η ενεργειακή συνεργασία θα ενδυναμώσει αυτή την λύση. Είναι σαφές ότι οι αγωγοί θα δημιουργήσουν ένα πλαίσιο κοινών συμφερόντων ,αλλά δεν αποτελούν το κίνητρο που θα πιέσουν τις χώρες αυτές να λύσουν τα μεταξύ τους προβλήματα και να υπάρξει τελικά ειρήνη» είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο κ.Λι.

Η τουρκική πλευρά προσπαθεί μάλιστα να στείλει το μήνυμα ότι είναι οι Κύπριοι που θα βρεθούν υπό πίεση για να βρεθεί λύση στο κυπριακό ,καθώς θα έχουν ανάγκη την τουρκική αγορά για να διαθέσουν το φυσικό αέριο τους.

Βεβαίως το ερώτημα που γεννάται είναι εάν οι Βρετανοί που δεν φημίζονται για τον «ανιδιοτελή» ρόλο τους στο Κυπριακό ,επιδιώκουν με τις παρέμβεις αυτές να αποτρέψουν την Κυπριακή Δημοκρατία και τον Ν.Αναστασιαδη ,να χρησιμοποιήσει το όπλο του φυσικού αερίου ως μέσο πίεσης προς την Αγκυρα η αν πράγματι η Άγκυρα δεν ενδιαφέρεται για το φυσικό αέριο.

Όμως ακόμη και σε αυτή την περίπτωση μπορεί οι ποσότητες να μην είναι αρκετές για να καλύψουν όλες τις ανάγκες της Τουρκίας ,είτε να την μετατρέψουν σε ακόμη πιο σημαντικό κόμβο μεταφοράς ενεργείας αλλά υπάρχει ένα σημαντικό στοιχείο που παραβλέπει η ανάλυση των βρετανών: Η Τουρκία και ο Τ.Ερντογάν εφόσον δεν θα έχουν οι ίδιοι το κλειδί της ενεργειακής "δεξαμενής" της Ανατολικής Μεσογείου ,θέλουν να αποτρέψουν η τουλάχιστον να καθυστερήσουν το να αποκτήσει αυτό το όπλο ο "μικρός ενοχλητικός αντίπαλος" τους όπως θεωρούν και αντιλαμβάνονται την Κυπριακή Δημοκρατία.

ΕΠΙΚΑΙΡΑ 10 Ιουλιου