Προσοχή στον γορίλα και τον κροκόδειλο

του Κώστα Βαξεβάνη

Πριν από αρκετά χρόνια, τότε που η έγχρωμη τηλεόραση ανακάλυπτε το ροζ και το κίτρινο ως τα μοναδικά χρώματα της ζωής, υπήρξε ένα περιστατικό που νομίζω αντιπροσώπευε πλήρως την τηλεοπτική πραγματικότητα. Ένας δημοσιογράφος έκανε ένα τηλεοπτικό ρεπορτάζ για μια φάρμα στρουθοκαμήλων στη Βόρεια Ελλάδα. Το ρεπορτάζ έπαιξε στο Mega με ευθύνη του τότε διευθυντή σύνταξης και νυν ποιητή-διευθυντή του καναλιού που φέρει το Αποτύπωμα των πολυεκδοτών. Την επόμενη ημέρα, όταν έφτασαν τα νούμερα της AGB, αποκαλύφθηκε πως το ρεπορτάζ είχε σαρώσει. Η τηλεοπτική Ελλάδα, εκπαιδευμένη να καταναλώνει με την κλίμακα αξιολόγησης και σοβαρότητας που πολύ απείχε από ποιητικές ευαισθησίες, είχε επιβραβεύσει την εξωτική εικόνα αλλά πολύ περισσότερο τους ζουλού της ενημέρωσης. Από εκείνη την ιστορική μέρα για τους διευθυντές των καναλιών οι οποίοι συνήθιζαν να καυχώνται για τις επιτυχίες τους σε νούμερα (και δεν εννοώ μόνο αυτά των...
μαθηματικών), για ένα τουλάχιστον χρόνο, δεν υπήρξε στρουθοκάμηλος, γορίλας, παπαγάλος ή ωδικό πτηνό σε κάθε μεριά της Ελλάδας που να μην γίνει θέμα στα κανάλια. Επιστρατεύοντας την ημιμάθεια και τον εμπειρισμό, οι διευθυντές των καναλιών έγραφαν μια ακόμη σελίδα δημοσιογραφικής ιστορίας, αυτή τη φορά με ουρακοτάγκους οι οποίοι περιστασιακά αντικαθιστούσαν τους δράκουλες και τα βαμπίρ της δημοσιογραφίας.

Αυτά τα παλιά και σχεδόν γραφικά μου ήρθαν στο μυαλό τις τελευταίες μέρες, παρακολουθώντας την τηλεοπτική Ελλάδα να ακολουθεί τον κροκόδειλο τους κρητικού Λοχ Νες, έχοντας μάλιστα την εφευρετικότητα της ονοματοδοσίας. Τον λένε «Σήφη» ή «Μανωλιό» τον κροκόδειλο; Ποιός τον είδε πρώτος; Σε ποιόν ανήκει η πρώτη αποκλειστική καταγραφή;

Όλα αυτά σε μια χώρα που είναι γεμάτη κροκόδειλους και ζόμπι και γορίλες που κατασπαράσσουν ανθρώπους και κόβουν σάρκες. Την ώρα που η κάμερα γράφει τα σαγόνια του κροκόδειλου των καναλιών, οι καναλάρχες ρυθμίζουν τα κόκκινα δάνειά τους, οι παραλίες βγαίνουν στο σφυρί και ο υπουργός Δικαιοσύνης Αθανασίου θα καταφέρει να αποκρύψει πως όχι μόνο δήλωσε ψευδές Πόθεν Έσχες αλλά δεν πληρώνει ούτε το χαράτσι που επιβάλει σε άλλους. Κατά μία έννοια αυτός είναι ο ρόλος των συστημικών Μέσων Ενημέρωσης. Υπάρχει όμως μια σαφής διαφορά μεταξύ των στρουθοκάμηλων εκείνης της εποχής και των κροκόδειλων του σήμερα.

Τότε η τηλεόραση, φτιαγμένη από ημιμαθείς ανθρώπους που υπηρετούσαν απλώς αφεντικά που ήθελαν να βγάλουν χρήμα από άλλες παράλληλες δουλειές, προήγαγε την ανοησία και τη βλακεία η οποία ξεκινούσε από τα κεφάλια και την κουλτούρα των δημιουργών τους. Ήθελαν νούμερα για να επιβιώσουν και έφτιαχναν νούμερα γιατί δεν είχαν ικανότητα να φτιάξουν τίποτα άλλο. Ούτε στιχάκια. Έβγαζαν στην τηλεόραση αυτό που ήταν και πίστευαν οι ίδιοι. Ανοησία, προχειρότητα, επιφάνεια και χρήμα.

Σήμερα οι κροκόδειλοι δεν έχουν τον ίδιο ρόλο. Δεν είναι η πανίδα της κίτρινης και ανόητης τηλεόρασης. Τα σαγόνια τους είναι εκπαιδευμένα για να καταβροχθίσουν τη νοημοσύνη και την πληροφορία. Οι κροκόδειλοι δεν ξεφεύγουν στα δελτία των οκτώ όπως οι στρουθοκάμηλοι για να γράψουν τελικώς νούμερα. Οι κροκόδειλοι δημιουργούνται και όταν εξαφανιστούν, αναλαμβάνουν οι κροκόδειλοι των τηλεοπτικών παραθύρων. Η παλιά τηλεόραση αποπροσανατόλιζε επειδή η πραγματική δημοσιογραφία και η γνώση έχαναν τη μάχη από το ροζ και το κίτρινο των ανθρώπων που τη διοικούσαν. Κατά μία έννοια λοιπόν μπορεί να πει κάποιος πως είχε έως και την αθωότητα των τιποτένιων που παλεύουν να γίνουν κάτι. Σήμερα οι κροκόδειλοι ανήκουν στη φάρμα των τηλεοπτικών αιμοβόρων ζώων που τρέφουν τις σάρκες τους με σάρκες συνανθρώπων τους. Και προφανώς δεν είναι ούτε ο Σήφης ούτε ο Μανωλιός.

από το «Κουτί της Πανδώρας»