Πού ψάχνουν για σπάνιες γαίες οι Κινέζοι στο ελληνικό υπέδαφος και για ποιο λόγο

ΧΡΥΣΑ ΛΙΑΓΓΟΥ

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Ελλάδα το εξαμελές κλιμάκιο των Κινέζων ειδικών συναντήθηκε με τον υπουργό Περιβάλλοντος Γ. Μανιάτη.
Εξαμελής κινεζική αντιπροσωπεία, αποτελούμενη από γεωλόγους και μηχανικούς μεταλλείων από τη γεωλογική υπηρεσία της Κίνας και δύο εκπροσώπους της μεταλλουργικής εταιρείας China Minmettals, βρέθηκε από τις 6 έως τις 9 Σεπτεμβρίου στην Ελλάδα με βασικούς σταθμούς, εκτός από την Αθήνα, τη Μήλο και τις εγκαταστάσεις της «Αλουμίνιον της Ελλάδος» στα Ασπρα Σπίτια Βοιωτίας. Αφορμή για την επίσκεψη υπήρξε το 1ο διεθνές παγκόσμιο συνέδριο για τις σπάνιες γαίες από το οποίο φυσικά δεν θα μπορούσε να απουσιάζει ο «απόλυτος άρχων» της παγκόσμιας αγοράς στο είδος, που είναι η Κίνα.

Στην πραγματικότητα, η πολυήμερη παραμονή της κινεζικής αντιπροσωπείας στη χώρα μας συνδέεται με το ενδιαφέρον τους για τα κοιτάσματα σπανίων γαιών που διαθέτει ο ελλαδικός χώρος, βάσει ενδείξεων από μελέτες που πραγματοποίησε το ΙΓΜΕ στο παρελθόν.

Το κινεζικό ενδιαφέρον για τις ελληνικές σπάνιες γαίες επισημοποίησε ο ίδιος ο υπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης σε δηλώσεις του μετά τις συναντήσεις που είχε με την κινεζική αντιπροσωπεία. Ο κ. Μανιάτης μίλησε για «ενθαρρυντικές ενδείξεις ύπαρξης σπανίων γαιών στο ελληνικό υπέδαφος, αλλά και για τη συνεργασία των δύο χωρών στον τομέα τη τεχνογνωσίας εκμετάλλευσης των σπανίων γαιών. Τα πολύτιμα αυτά, 17 στον αριθμό, ορυκτά, που αποκαλούνται σπάνιες γαίες και φέρουν ασυνήθιστα ονόματα όπως λανθάνιο, πρασεοδύμιο και προμήθειο, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη ραγδαία ανάπτυξη της καινοτόμου βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας.

Πού χρησιμοποιούνται

Τα λέιζερ, τα κινητά τηλέφωνα και οι οθόνες υγρών κρυστάλλων περιέχουν σπάνιες γαίες, ενώ οι επιδόσεις των τελευταίων γενεών τερματικών «μαζικής σύνδεσης», από το iPhone έως τα ηλεκτρονικά βιβλία, οφείλονται στις ιδιότητες αυτών των μετάλλων. Από τα μεταλλικά αυτά στοιχεία εξαρτώνται και οι νέες «πράσινες» βιομηχανίες. Ολη η ανάπτυξη μπαταριών υβριδικών αυτοκινήτων, φωτοβολταϊκών, λαμπτήρων χαμηλής κατανάλωσης και τουρμπινών ανεμογεννητριών στηρίζεται στις σπάνιες γαίες, ενώ χρησιμοποιούνται και από την αμυντική βιομηχανία σε κρίσιμα οπλικά συστήματα. Αυτός είναι ο λόγος που η παγκόσμια ζήτηση αυξάνεται κάθε χρόνο με ρυθμό που ξεπερνάει το 10% ετησίως. Υπολογίζεται ότι η ζήτηση παγκοσμίως για σπάνιες γαίες θα ανέλθει σε 200.000 τόνους το έτος 2015 από 130.000 που ήταν το 2010.

Η Κίνα, εκμεταλλευόμενη τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα καθώς διαθέτει το 50% των παγκοσμίων αποθεμάτων, κατάφερε να αναδειχθεί την τελευταία δεκαετία σε απόλυτο μονοπώλιο, παράγοντας το 97% των σπανίων γαιών που διατίθενται στην παγκόσμια αγορά. Χάρη στα 17 μέταλλα, τα οποία ο αρχιτέκτονας των μεταρρυθμίσεων στην Κίνα Ντενγκ Χσιαοπίνγκ είχε αποκαλέσει από τη δεκαετία του 1970 «το πετρέλαιο της Κίνας», το Πεκίνο έχει αποκτήσει ένα γεωστρατηγικό πλεονέκτημα ασκώντας ασφυκτική πίεση στην ευρωπαϊκή, αμερικανική και γιαπωνέζικη καινοτόμο βιομηχανία. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των 5 χωρών στις οποίες η Ε.Ε. έχει στηρίξει τις προσδοκίες της για σπάνιες γαίες (Ελλάδα, Γροιλανδία, Σουηδία, Φινλανδία, Νορβηγία). Η δε Κίνα φαίνεται να έχει τις δικές της προσδοκίες για τα ελληνικά πολύτιμα μέταλλα, που σε αυτή τη φάση συνδέονται κυρίως με την προσπάθειά της να αποκλιμακώσει την ένταση που επικρατεί στις σχέσεις της με την Ε.Ε. αλλά και τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία για τον έλεγχο των σπανίων γαιών. Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», επιδίωξε επαφές και με τη Φινλανδία και τη Νορβηγία.

Θράκη και Β. Αιγαίο

Η ελληνική πλευρά χειρίζεται το θέμα με ιδιαίτερη προσοχή και δεν είναι τυχαίες οι συνεχείς αναφορές του κ. Μανιάτη στην ευρωπαϊκή πολιτική που εφαρμόζει η Ελλάδα στον τομέα των σπανίων γαιών. Οι περισσότερες συγκεντρώσεις εμφανίζονται στην υποθαλάσσια περιοχή του Β. Αιγαίου και στη Θράκη. Ενδείξεις για αποθέματα σπανίων γαιών εμφανίζονται και σε περιοχές της Ροδόπης, της Θεσσαλονίκης και της Χίου, καθώς και στο Κιλκίς. Επίσης στο παραθαλάσσιο και υποθαλάσσιο περιβάλλον του Στρυμονικού Κόλπου, στους βωξίτες της Στερεάς Ελλάδος, αλλά και στην κόκκινη λάσπη από τη μεταλλουργία αλουμινίου. Σε εξέλιξη βρίσκονται από το 2013 δύο ερευνητικά προγράμματα για τον εντοπισμό σπανίων γαιών από το ΙΓΜΕ και το ΕΛΚΕΠΕ.
Καθημερινή