Η διεκδίκηση των Γλυπτών, η αμοιβή και ο… χορηγός

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΚΑΚΑΟΥΝΑΚΗ

Η ξενάγηση της Αμάλ Αλαμουντίν – Κλούνεϊ στο Μουσείο Ακροπόλεως κατά την προ μηνών επίσκεψή της, με ομάδα νομικών, στην Αθήνα, έφερε παγκοσμίως στο προσκήνιο την προσπάθεια επιστροφής στην Ελλάδα των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Τον περασμένο Οκτώβριο, λίγο πριν αναχωρήσουν από την Ελλάδα οι τρεις δικηγόροι, η Αμάλ Αλαμουντίν-Κλούνεϊ, ο Τζέφρι Ρόμπερτσον και ο Νόρμαν Πάλμερ, επισκέφτηκαν για μια τελευταία φορά το γραφείο του τότε υπουργού Πολιτισμού Κωνσταντίνου Τασούλα.

Εκεί, χωρίς δημοσιογράφους ή κάμερες, συζητήθηκαν οι επόμενες κινήσεις της ομάδας αλλά και το «φλέγον» θέμα της αμοιβής τους. Ο κ. Τασούλας είχε καταστήσει σαφές, ήδη από προηγούμενη συνάντησή τους, πως προτεραιότητα για το υπουργείο είχε η διαδικασία της UNESCO.

Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, η βρετανική πλευρά -για πρώτη φορά στην ιστορία της διεκδίκησης- είχε δεσμευτεί να απαντήσει επίσημα στο αν δέχεται να μπει σε διαμεσολάβηση με την Ελλάδα για το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα. Οι τρεις δικηγόροι συμφώνησαν πως πράγματι, καμία κίνηση δεν θα είχε νόημα μέχρι να δουν τη στάση των Βρετανών στο «deadline» της UNESCO τον Απρίλιο του 2015. Δεσμεύτηκαν μάλιστα στην περίπτωση που η βρετανική απάντηση ήταν θετική, πως και οι ίδιοι θα μπορούσαν να συμβουλεύσουν το υπουργείο για τα επόμενα βήματα ακόμα και να εκπροσωπήσουν την ελληνική πλευρά σε μια τέτοια διαδικασία. Πρότειναν ωστόσο, έως τότε, να έχουν προετοιμάσει μια αναλυτική νομική μελέτη που θα διερευνά την κάθε λεπτομέρεια μιας δικαστικής διεκδίκησης.

Οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε αυτό και αμέσως μετά ξεκίνησε το «δύσκολο» σκέλος της οικονομικής διαπραγμάτευσης, με τον κ. Τασούλα να επιμένει να γίνει pro bono (δηλαδή δωρεάν) και τους δικηγόρους να τονίζουν πως μόνο τα έξοδα της πολυμελούς ομάδας που θα αφιερωνόταν στη συγκεκριμένη εργασία – χωρίς καν να υπολογίζουν τις αμοιβές των τριών κορυφαίων δικηγόρων– μπορεί και να ξεπερνούσε τις 300.000 ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το ποσό στο οποίο οι δύο πλευρές τελικά συμφώνησαν εκείνη την ημέρα ήταν κοντά στις 200.000 ευρώ.

Στο τέλος εκείνης της συνάντησης, ο πρώην υπουργός αποχαιρέτησε τους δικηγόρους και υποσχέθηκε πως σύντομα θα επικοινωνήσει για τις λεπτομέρειες αλλά και την υπογραφή της σύμβασης.

Τις επόμενες εβδομάδες ένας εκ των τριών δικηγόρων, ο Νόρμαν Πάλμερ, επικοινώνησε με τον Ντέιβιντ Χιλ – τον Αυστραλό πρόεδρο της Διεθνούς Επιτροπής για την «Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα», ο οποίος είχε μεσολαβήσει για να πραγματοποιηθεί το ταξίδι των δικηγόρων στην Ελλάδα. Και τον ενημέρωσε για την πρόοδο που είχαν κάνει εκείνοι: Είχαν ήδη σχηματίσει την ομάδα που θα τους υποστήριζε στη διεκπεραίωση της νομικής μελέτης, είχαν «χωρίσει» μεταξύ τους τα τμήματα που θα μελετούσε ο καθένας και είχαν συμφωνήσει πως από τον Φεβρουάριο και για δύο μήνες θα δούλευαν όλοι, αποκλειστικά στο να ολοκληρώσουν τη νομική πρόταση. Η καταληκτική ημερομηνία που είχαν θέσει για την εργασία αυτή ήταν η 30ή Απριλίου του 2015.

Σε εκείνο το τηλεφώνημα όμως, ο Πάλμερ εξέφρασε και μια ανησυχία του: «Ντέιβιντ, δεν έχουμε ακόμα καμιά ενημέρωση από το υπουργείο σχετικά με τις πληρωμές, θεωρείς σοφή κίνηση να ξεκινήσουμε;». Ο κ. Χιλ υποσχέθηκε πως θα το κοιτάξει, αλλά λίγες ημέρες αργότερα έλαβε ένα «μέιλ» από τον Βρετανό δικηγόρο: «Μην ανησυχείς, υπογράψαμε».

Τις εβδομάδες πριν από την υπογραφή της συμφωνίας, το θέμα της αμοιβής των δικηγόρων είχε δημιουργήσει πονοκέφαλο στην τότε ηγεσία του υπουργείου. Ο κ. Τασούλας αναγνώριζε πως η δημοσιότητα που είχε λάβει το θέμα με τη συμμετοχή της κ. Κλούνεϊ στην ομάδα ήταν ανεκτίμητη αλλά ταυτόχρονα καταλάβαινε πως μια απευθείας ανάθεση -χωρίς να έχει γίνει διαγωνισμός- με χρήματα του Δημοσίου θα ήταν, τουλάχιστον, προβληματική. Ηδη ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών είχε επικοινωνήσει μαζί του, ζητώντας του εξηγήσεις. «Θεωρούμε υποχρέωσή μας να πλαισιώσουμε με τις δικές μας δυνάμεις την εθνική προσπάθεια» είχαν γράψει σε μια αυστηρή επιστολή που είχε δοθεί τότε στην δημοσιότητα. Με αυτά τα δεδομένα ο κ. Τασούλας ξεκίνησε έναν αγώνα δρόμου για να βρει χρηματοδότη. Ανταπόκριση βρήκε τελικά στο πρόσωπο ενός εφοπλιστή, γνωστού για τις ευεργεσίες του και την αγάπη του για τις τέχνες, τα αρχαία, και κυρίως την Ελλάδα…

Εφοπλιστής, ανεξάρτητος, πατριώτης με γενναιόδωρα κίνητρα

Ο 80χρονος εφοπλιστής, που κινείται και διαμένει μεταξύ Αθήνας, Λονδίνου και Ελβετίας, εδώ και δεκαετίες στηρίζει πολλές και διαφορετικές προσπάθειες και δράσεις στην Ελλάδα, συστηματικά αλλά τελείως αθόρυβα. Την ίδια στιγμή που προσφέρει τα χρήματα για να έρθει να παίξει στην Ελλάδα μια διάσημη ορχήστρα του εξωτερικού, αναστηλώνει βυζαντινό εκκλησάκι στη Βόρεια Ελλάδα με την παράκληση –παρά τον ισχυρό αέρα λόγω του υψόμετρου…- να κυματίζει πάντα ελληνική σημαία. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ο τέως υπουργός Πολιτισμού Κ. Τασούλας του εξήγησε την κατάσταση, το κόστος, και τον προειδοποίησε πως όλη αυτή η προετοιμασία για μια δικαστική διεκδίκηση μπορεί να είναι τελικά και μια «σφαίρα» που ενδεχομένως να μη χρειαστεί ποτέ να «ρίξει» η ελληνική πλευρά.

Εκείνος δέχτηκε, αλλά με έναν όρο. Να μη διαρρεύσει ποτέ το όνομά του. Ούτε καν στους διάσημους δικηγόρους. Πράγματι, στο συμβόλαιο το οποίο υπέγραψε η ελληνική πλευρά για την εκπόνηση της νομικής μελέτης για λογαριασμό του Ελληνα εφοπλιστή, δεν αναφέρεται πουθενά το όνομά του. Στην τελευταία σελίδα μόνο σημειώνουν οι δικηγόροι, πως ο εντολέας τους είναι ένας «Ανεξάρτητος, πατριώτης χορηγός του οποίου τα γενναιόδωρα κίνητρα είναι να στηρίξει και να προωθήσει τα συμφέροντα και τους στόχους της Ελλάδος στο θέμα της επανένωσης των γλυπτών του Παρθενώνα».

“Καθημερινή”