Φρένο στις παραχωρήσεις αιγιαλών και παραλιών

Αλέξανδρος Αυλωνίτης
«Φρένο» στην ανεξέλεγκτη και μαζική παραχώρηση των αιγιαλών και παραλιών της χώρας, τόσο από το κράτος προς τους δήμους όσο και από τους δήμους προς τρίτους ιδιώτες για εκμετάλλευση, βάζει το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Το Ε’ τμήμα ΣτΕ αμφισβητεί τη νομιμότητα σωρείας υπουργικών αποφάσεων αποκρούοντας τη λογική των μαζικών παραχωρήσεων στον αιγιαλό

Το Ε' τμήμα ΣτΕ αμφισβητεί τη νομιμότητα σωρείας υπουργικών αποφάσεων που εκδόθηκαν την τελευταία 12ετία, αποκρούοντας τη λογική των μαζικών παραχωρήσεων, καθώς έτσι δεν μπορεί να διασφαλιστεί η προστασία των ιδιαίτερα ευαίσθητων παράκτιων οικοσυστημάτων που κινδυνεύουν από την υπερεκμετάλλευση, ενώ δεν μπορεί παράλληλα να διαφυλαχθεί και ο κοινόχρηστος χαρακτήρας τους.

Στην πράξη το ανώτατο δικαστήριο «μπλοκάρει» τη συνηθισμένη (τουλάχιστον από το 2002) διαδικασία, που προβλέπει ότι παραχωρούνται συλλήβδην όλες οι παραλίες και αιγιαλοί για απλή χρήση (εκμετάλλευση) στους δήμους και στους ιδιώτες (μέσω των δήμων), κρίνοντας ότι τέτοια παραχώρηση μπορεί να γίνεται μόνο «μεμονωμένα και κατά περίπτωση» και μόνο εφόσον προηγηθεί μια εξατομικευμένη και λεπτομερής κρίση των αρμόδιων κρατικών αρχών. Κι αυτό για να μπορούν να τεθούν οι αναγκαίοι όροι αλλά και περιορισμοί από το κράτος, εν όψει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του παραχωρούμενου τμήματος κάθε αιγιαλού, προκειμένου να διασφαλίζεται το περιβάλλον αλλά και η κοινοχρησία του.

Η δικαστική απόφαση, υψώνοντας ασπίδα προστασίας για τις ακτές, προκαλεί τριγμούς στο σύστημα εκμετάλλευσης παραλιών και αιγιαλών της χώρας, μέσω του οποίου έχουν σημαντικά έσοδα δήμοι και ιδιώτες, πολλοί από τους οποίους κυριολεκτικά «θησαυρίζουν» στις πιο τουριστικές περιοχές της χώρας, με την ενοικίαση θαλάσσιων μέσων αναψυχής, καθισμάτων, ομπρελών, την εκμετάλλευση αναψυκτηρίου κλπ.

Λόγω της σπουδαιότητας των ζητημάτων που αφορούν την παραχώρηση κοινόχρηστων χώρων και την προστασία του περιβάλλοντος, η υπόθεση παραπέμφθηκε σε μείζονα σύνθεση του Ε' τμήματος για οριστική κρίση, στις αρχές του καλοκαιριού. Ωστόσο, η απόφαση προκαλεί μεγάλο «πονοκέφαλο» σε κυβερνητικά κλιμάκια ΟΤΑ και ιδιώτες καθώς «στο παρά πέντε» της έκδοσης της νέας υπουργικής απόφασης για την παραχώρηση αιγιαλών και παραλιών για το 2015, το ΣτΕ «φρενάρει» τη μαζική παραχώρηση, επιβάλλοντας να γίνεται ξεχωριστά για κάθε περίπτωση, ύστερα από μελέτη (γεγονός που προϋποθέτει κάποιο χρονικό διάστημα).

Παράλληλα δέχεται ότι δεν αρκεί η παραχώρηση να γίνεται από τους συναρμόδιους υπουργούς Οικονομικών και Εσωτερικών, αλλά πρέπει οπωσδήποτε να συμμετέχει στη διαδικασία και ο υπουργός Περιβάλλοντος, εν όψει της σημασίας των παράκτιων χώρων και της προστασίας τους από το Σύνταγμα.

Η υπόθεση

Στη συγκεκριμένη υπόθεση ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών είχε προσβάλει ως αντισυνταγματική και παράνομη την υπουργική απόφαση που εξέδωσαν το 2009 τα υπουργεία Οικονομικών και Εσωτερικών για απευθείας παραχώρηση στους ΟΤΑ, με αντάλλαγμα του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού, παραλίας, αλλά και όχθης (ή παρόχθιας ζώνης) λιμνών, ποταμών.

Οι προηγούμενες υπουργικές αποφάσεις είχαν ακυρωθεί από το ΣτΕ ως ανυπόστατες ενώ δινόταν συνεχής παράταση στην ισχύ τους, μέχρι να υπάρξει οριστική νομοθετική λύση. Ωστόσο ακολούθησαν και μετά το 2009 πανομοιότυπες υπουργικές αποφάσεις.

Το ΣτΕ επισημαίνει (646/15) την ευθύνη του κράτους για την προστασία του οικοσυστήματος των παράκτιων ζωνών και τη δυνατότητα άσκησης μόνο ήπιων δραστηριοτήτων, συμβατών με τον προορισμό τους, για να αποφεύγεται η υπερεκμετάλλευση και υποβάθμισή τους και να διασφαλίζεται η κοινοχρησία.

Ετσι δεν μπορεί να βρει στήριγμα στον νόμο η απευθείας μαζική παραχώρηση και «η συλλήβδην εκ των προτέρων έγκριση από τους αρμόδιους υπουργούς μεταβιβάσεων που θα πραγματοποιηθούν μελλοντικά».

Αλέξανδρος Αυλωνίτης
ΕΘΝΟΣ