Ενώ οι δικές μας τάπες ασχολούνται με ΤΑΠ, Κολοσσοί θωρακίζουν την ΑΟΖ - Αλλαγή τοπίου για τα ενεργειακά της περιοχής με ExxonMobil, Qatar Petroleum, Statoil

Λευκωσία: Τρεις ιδιαίτερα θετικές εκπλήξεις επιβεβαίωσε η επίσημη ανακοίνωση των ονομάτων εταιρειών και κοινοπραξιών που διεκδικούν τα δικαιώματα για τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ.
Ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Λακκοτρύπης ανακοίνωσε χθες και επίσημα τους οκτώ μνηστήρες, που αποτελούν τις τρεις κοινοπραξίες και τη μία εταιρεία που με έξι προτάσεις διεκδικούν τα τεμάχια «6», «8» και «10» της κυπριακής ΑΟΖ.

Η πρώτη κοινοπραξία είναι αυτή των ExxonMobil και Qatar Petroleum, η δεύτερη αυτή των ΕΝΙ και Total. H τρίτη κοινοπραξία είναι αυτή των Cairn με την Delek και την Avner. Μόνη της ήρθε να διεκδικήσει τεμάχιο της ΑΟΖ η Statoil, ενώ και η ΕΝΙ ξεχωριστά και πέραν της κοινοπραξίας διεκδικεί ένα τεμάχιο από μόνη της. Πρώτη έκπληξη, το καταγεγραμμένο πλέον ενδιαφέρον της μεγαλύτερης στον κόσμο εταιρείας του τομέα, της αμερικανικής ExxonMobil , σε σύμπραξη μάλιστα με το μεγαθήριο του Αραβικού Κόλπου Qatar Petroleum.

Αυτή η συνεργασία προφανώς δεν είναι τυχαία. Η ExxonMobil με την Qatar Petroleum (η συνολική τους αξία κεφαλαιοποίησης υπολογίζεται στο μισό τρισεκατομμύριο δολάρια) όπου συνεργάζονται έχουν έναν σκοπό: Την εξεύρεση ικανοποιητικών ποσοτήτων υδρογονανθράκων, την ανόρυξη και εκμετάλλευσή τους μέσω τερματικού LNG.

Η Qatar Petroleum είναι από τους μεγαλύτερους και πιο έμπειρους παραγωγούς LNG στον κόσμο, με τεράστια ρευστοτική ευχέρεια για τέτοιες επενδύσεις. Η ExxonMobil είναι εκ των μεγαλύτερων εμπόρων LNG στον κόσμο, πέραν των δυνατοτήτων της για γεωτρήσεις σε βαθιά νερά και εκμετάλλευση κοιτασμάτων.

Οι πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι η αμερικανο-καταρινή κοινοπραξία βλέπει ικανοποιητικές πιθανότητες για κοίτασμα ή κοιτάσματα στο τεμάχιο 10 («Τ10», όπως το αναφέρουν στην τεχνοκρατική αλληλογραφία) το οποίο διεκδικεί, για να δημιουργήσει τερματικό με τουλάχιστον μία γραμμή παραγωγής στην Κύπρο.

«Η προοπτική του τερματικού υγροποίησης πάντοτε υφίστατο» απάντησε χθες ο υπουργός Ενέργειας, κληθείς να σχολιάσει μια τέτοια ενδεχόμενη εξέλιξη, για να προσθέσει ότι αυτό «θα ενισχυθεί τη στιγμή που θα ανακαλυφθούν οι απαραίτητες ποσότητες».

Οι δύο κολοσσοί είναι συνέταιροι σε τέτοια έργα στο Κατάρ, ενώ με την ίδια στρατηγική όπως στην Κύπρο διεκδικούν τεμάχια και στη Μαδαγασκάρη, όπου πρόσφατα ανακαλύφθηκαν τεράστια κοιτάσματα.

Ο αντιπρόεδρος της ExxonMobil ήρθε τον τελευταίο μήνα στην Κύπρο δύο φορές, μία προ εικοσαημέρου για να συναντηθεί μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Επανήλθε στην Κύπρο για δεύτερη φορά σε έναν μήνα την περασμένη Πέμπτη -μία μέρα πριν τη λήξη της περιόδου υποβολής αιτήσεων του γ’ γύρου- για υποβολή της αίτησης μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Η ExxonMobil ζήτησε εξαρχής μεγάλη εμπιστευτικότητα, την οποία θεωρούσε ως πρωταρχικής σημασίας. Ενδεχομένη διαρροή και δημοσιοποίηση του ενδιαφέροντός της πιθανόν να ήταν αιτία για δεύτερες σκέψεις. Όσοι γνώριζαν την πρόθεση αλλά και την κατάθεση της αίτησης σεβάστηκαν το αίτημα εμπιστευτικότητας μέχρι και τη συνεδρία του Υπουργικού χθες, όπως ζητήθηκε.

Είναι φανερό ότι η ευαισθησία οφείλεται σε σειρά σοβαρών συνεργασιών που έχει η ExxonMobil με την Τουρκία και τουρκικές κρατικές και ιδιωτικές εταιρείες, σε σημαντικών οικονομικών συμφερόντων έργα στην Τουρκία, που οι Αμερικανοί ήθελαν να χειριστούν πολύ διακριτικά.

Και μια... ιερή συμμαχία για το «6»

Ακόμη μία έκπληξη, για την οποία ήδη έγραψε ο «Φ», είναι η δημιουργία κοινοπραξίας μεταξύ των δύο κυρίαρχων για την ώρα ευρωπαϊκών κολοσσών στην κυπριακή ΑΟΖ, αυτή των ΕΝΙ-Total.

Η γαλλική Total και η ιταλική ΕΝΙ ήρθαν στον β’ γύρο και όχι μόνο δεν έφυγαν όπως συζητείτο πριν περίπου ενάμιση χρόνο, αλλά έμειναν και τώρα διεκδικούν τα «10» και «6» σε κοινοπραξία, όπως και το «8» μόνη της η ΕΝΙ.

Τρεις παράγοντες, πέραν του δεδομένου ότι είναι κύριοι παίκτες στην κυπριακή ΑΟΖ και κατέχουν τη μεγαλύτερη γνώση της γεωλογίας της περιοχής, φαίνεται ότι οδήγησαν στη συνένωση δυνάμεων στην κυπριακή ΑΟΖ.

Ο πρώτος και κύριος παράγοντας, είναι το γεγονός ότι οι δύο κολοσσοί ανέμεναν ότι έχουν να ανταγωνιστούν στο «10» πολύ μεγάλους αντιπάλους, οπότε αναζητούν υπεροχή με τη συνένωση δυνάμεων.

Ο δεύτερος λόγος, είναι το ότι αντιλαμβάνονται πως θα ήταν δύσκολο η κυβέρνηση να δώσει ουσιαστικά μονοπώλιο στην ΕΝΙ αν της έδινε τα τρία τεμάχια που διεκδικεί τώρα συν τα τρία που κατέχει. Η λύση-έκπληξη ήταν αντί άλλου εταίρου, να συνεργαστούν μεταξύ τους ΕΝΙ και Total. Έτσι -και αυτός είναι ο τρίτος παράγοντας- απέφυγαν να «μπάσουν» στα μυστικά της κυπριακής ΑΟΖ, αλλά και στα συμφέροντα που δημιουργούνται, άλλες τρίτες εταιρείες, διατηρώντας σημαντική θέση.

Και νορβηγική Statoil και ο Άιντα

Τρίτη έκπληξη αποτελεί η συμμετοχή για πρώτη φορά στη διεκδίκηση τεμαχίων της κυπριακής ΑΟΖ, από την 11η μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου στον κόσμο, του νορβηγικού κρατικού κολοσσού Statoil που επίσης διεκδικεί το τεμάχιο «10».

Η κίνηση της Statoil για διεκδίκηση τεμαχίου στην κυπριακή ΑΟΖ έχει αισθητή πολιτική σημασία.

Ο Νορβηγός εκπρόσωπος του ΟΗΕ στην Κύπρο, Έσπεν Μπάρθ Άιντα, δεν είναι υπέρ της προώθησης της διαδικασίας αξιοποίησης του πλούτου της κυπριακής ΑΟΖ πριν από τη λύση, ενώ έχει σημαντικές προσβάσεις και επιρροή στην κυβέρνηση της χώρας του. Που επίσης διατηρεί αποστάσεις σε σχέση με την κατηγορηματική υποστήριξη των δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας δεδομένων των διαπραγματεύσεων.

Ακόμα περισσότερο, πριν από ακριβώς δύο μήνες, η Statoil υπέβαλε αίτηση στην τουρκική κυβέρνηση διεκδικώντας τα δικαιώματα για δύο ερευνητικά τεμάχια της Τουρκίας στη Θράκη, που βρίσκονταν σε διαγωνιστική διαδικασία.

Προφανώς για τους ίδιους λόγους που σχετίζονται με ενδεχόμενες πολιτικές αντιδράσεις, και η Statoil ζήτησε και διατήρησε ψηλή εμπιστευτικότητα στην υποβολή της δικής της αίτησης, που επίσης έγινε σεβαστή.

Το τεμάχιο «10» διεκδικεί και η κοινοπραξία της σκωτσέζικης Cairn με τις ισραηλινές Delek και Avner. Και οι τρεις είχαν διεκδικήσει -με άλλους εταίρους τότε- τεμάχια και κατά τον Β’ Γύρο, με την Cairn που συμμετέχει μέσω της 100% θυγατρικής της Capricorn να έχει συνεχώς επικεντρωμένη την προσοχή της στην ευρύτερη περιοχή. Όπως έγραψε ο «Φ», δεύτερος μεγαλύτερος μέτοχος της Cairn είναι η γνωστή μας Black Rock.

Η προσοχή, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων, δεν μπορεί παρά να στραφεί και στην κοινοπραξία ΕΝΙ-Total για τη διεκδίκηση του 6. Δηλαδή, οι Total και ΕΝΙ αποφάσισαν να σμίξουν δυνάμεις και τεχνοκρατικά και να μοιραστούν το ρίσκο οικονομικά, αλλά και να δημιουργήσουν ένα ισχυρό πολιτικό πεδίο γύρω από το «6», ώστε να ανταπεξέλθουν στις τουρκικές αντιδράσεις.

Ένα από τα σημαντικά σημεία του παρασκηνίου, με πολιτική κυρίως σημασία, είναι και το γεγονός ότι σε όλες τις περιπτώσεις των μνηστήρων, η διεκδίκηση τεμαχίων και η συμμετοχή στον γ’ γύρο αδειοδότησης στην κυπριακή ΑΟΖ, γίνεται είτε με σιωπηρή είτε και με την ανοικτή συγκατάθεση των κυβερνήσεων από τις οποίες προέρχονται οι κολοσσοί. Εξ άλλου, σε κάποιες όπως η Qatar Petroleum, η Statoil, η Total, η ΕΝΙ, έχουν πλειοψηφικό ή μεγάλο πακέτο μετοχών τα κράτη τους, δηλαδή είναι λιγότερο ή περισσότερο κρατικές.

Γράφει: Πέτρος Θεοχαρίδης
Φιλελεύθερος