Πώς μπορεί η Ελλάδα να ξεπληρώσει την Κίνα;

Του Roie Yellinek
Μετάφραση: Στέργιος Σεβαστιάν
Η Κίνα και η Ελλάδα έχουν σχεδόν μονόπλευρη οικονομική σχέση. Η βαθιά εμπλοκή της Κίνας στην Ελλάδα αποτελεί μέρος μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για τον έλεγχο των θαλάσσιων διαδρομών από την Κίνα προς την ΕΕ. Αυτή η στρατηγική σημαίνει ότι η Κίνα είναι πρόθυμη να επενδύσει και να συμμετάσχει στην αποκατάσταση της Ελλάδας, αλλά θα υπάρξει μια τιμή που θα πληρωθεί γι' αυτό.
Η σχέση Κίνας-Ελλάδας αποτελεί ένα καλό παράδειγμα του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού της Κίνας για τη θέση της στην παγκόσμια σκηνή. Η Κίνα και η Ελλάδα έχουν σχεδόν εξ ολοκλήρου μονόπλευρη οικονομική σχέση. Η Κίνα εξήγαγε 3,6 δισεκατομμύρια δολάρια στην Ελλάδα το 2015 και εισήγαγε 280 εκατομμύρια δολάρια, λιγότερο από το 10%, ένα ασυνήθιστο έλλειμμα εισαγωγών-εξαγωγών.
Η Κίνα επενδύει πολλά στην Ελλάδα. Η πιο αξιοσημείωτη αγορά πραγματοποιήθηκε πέρυσι, όταν η ναυτιλιακή εταιρεία COSCO της Κίνας, ιδιοκτήτρια του τέταρτου μεγαλύτερου στόλου εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο, πήρε το 51% του μεγαλύτερου λιμανιού της Ελλάδας, του Πειραιά.
Αυτή η συμφωνία και η μεγάλη συμμετοχή της Κίνας στην Ελλάδα γενικά, αποτελεί μέρος μιας μακροπρόθεσμης κινεζικής στρατηγικής για την επίτευξη του ελέγχου των θαλάσσιων διαδρομών από την Κίνα προς την ΕΕ. Αλλά υπάρχουν και άλλα πλεονεκτήματα που πρέπει επίσης να κερδηθούν. Την περασμένη εβδομάδα, σε συνεδρίαση του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών στη Γενεύη, η Ελλάδα ανέστειλε μια δήλωση της ΕΕ προς τα Ηνωμένα Έθνη, που επικρίνει την ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Κίνας, ενόψει της καταστολής των κινήσεων των κινέζων κυβερνήσεων σε ακτιβιστές και αντιφρονούντες. Αυτό σηματοδότησε την πρώτη φορά που η ΕΕ δεν κατάφερε να προβεί στη δήλωσή της στο σώμα των κορυφαίων δικαιωμάτων του ΟΗΕ.
Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών δήλωσε ότι η κυβέρνηση της Ελλάδας επιθυμεί να εμποδίσει τη δήλωση λόγω «ανελαστικής κριτικής κατά της Κίνας». Πρόσθεσε ότι οι ξεχωριστές συνομιλίες της ΕΕ με την Κίνα, εκτός των θεσμικών οργάνων των Ηνωμένων Εθνών, ήταν μια καλύτερη οδός για συζητήσεις. "Η θέση της Ελλάδας είναι ότι οι αντιπαραγωγικές και σε πολλές περιπτώσεις οι επιλεκτικές επικρίσεις κατά συγκεκριμένων χωρών δεν διευκολύνουν την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε αυτά τα κράτη, ούτε την ανάπτυξη της σχέσης τους με την ΕΕ", δήλωσε ο εκπρόσωπος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών στις 18 Ιουνίου 2017. Πρόσθεσε ότι "άλλες χώρες ... εξέφρασαν παρόμοιες επιφυλάξεις" (όπως η Ουγγαρία, για παράδειγμα).
Ένα από αυτά τα σχόλια, ένα συμπέρασμα μπορεί να εξαχθεί. Η Ελλάδα χρειάζεται την Κίνα ως στενό σύμμαχο και μεγάλο επενδυτή και είναι πρόθυμη να πληρώσει γι αυτό. Η Ελλάδα βασίζεται στην ευκαιρία που μπορεί να της προσφέρει η Κίνα να ανακάμψει από τις μεγάλες οικονομικές δυσκολίες που έχει υποστεί τα τελευταία χρόνια.
Κινέζοι πολιτικοί στα υψηλότερα επίπεδα έχουν εντοπίσει το δυναμικό της Ελλάδας να λειτουργεί ως ένα είδος «κινεζικού παρατηρητή» στην ΕΕ. Φυσικά, δεν είναι η επίσημη ελληνική πολιτική να λειτουργεί με αυτή την ιδιότητα, αλλά μια τέτοια συμφωνία, μπορεί να συναχθεί από τις δηλώσεις των Ελλήνων εκπροσώπων.
Και οι δύο πλευρές έχουν πολλά να κερδίσουν από αυτή τη συμφωνία: η Ελλάδα αποκτά πρόσβαση στον πλούτο της Κίνας και η Κίνα κερδίζει ένα ισχυρό εργαλείο ενάντια στην πολιτική της ΕΕ. Η συμμαχία αυτή με τη σειρά της απειλεί την ΕΕ, στο μέτρο που θα μπορούσε να χάσει τη δύναμή της να επισημάνει τις καταχρήσεις σε όλο τον κόσμο.
Η Ελλάδα δεν είναι μόνη της σε αυτή τη δυναμική: άλλες χώρες της ΕΕ έχουν πλησιάσει την Κίνα για παρόμοιους λόγους. Αυτή η συμβίωση ταιριάζει με το κινεζικό όραμα της ένταξης των δυνάμεων της ΕΕ, ενάντια στην επιρροή των ΗΠΑ. Ούτε αυτό το όραμα είναι αποκλειστικό για τους Κινέζους. Η ΕΕ καλωσόρισε την Κίνα ως σύμμαχο ενάντια στις ΗΠΑ, ειδικότερα κατά του Προέδρου Donald Trump και των διαφωνιών που προκάλεσε, όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος και την προστασία του εμπορίου. Όμως, καθώς οι επιχειρηματικοί δεσμοί μεγαλώνουν, η ΕΕ έχει όλο και περισσότερες δυσκολίες να μιλήσει ενάντια σε μια συνεχιζόμενη καταστολή της κινεζικής κυβέρνησης σε δικηγόρους για τα ανθρώπινα δικαιώματα και σε άλλους ακτιβιστές.
Η Κίνα επιλέγει ποιόν θα προσεγγίσει και πού θα επενδύσει και αυτές οι επιλογές είναι αποτέλεσμα μακροπρόθεσμου προγραμματισμού. Η πρωτοβουλία "Belt and Road" του κινέζου προέδρου Xi Jinping αποτελεί βασικό παράγοντα αυτών των επιλογών. Ο Xi σχεδιάζει να κάνει τη βέλτιστη δυνατή χρήση της «μαλακής δύναμης» που έχει συσσωρεύσει η Κίνα τις τελευταίες δύο δεκαετίες (η μαλακή δύναμη - soft power- είναι η ικανότητα να διαμορφώνει τις προτιμήσεις των άλλων μέσω έκκλησης) και θα προσπαθήσει να το κάνει χωρίς να αφήσει άλλη δύναμη να παρεμβαίνει στις δικές της πολιτικές ή εσωτερικά ζητήματα. Κάθε χώρα που ασχολείται με την Κίνα πρέπει να κατανοήσει τους όρους. Η περίπτωση της Κίνας και της Ελλάδας δείχνει ότι οι κινεζικές επενδύσεις έρχονται με μια τιμή, μερικές φορές υψηλή.

Ο Roie Yellinek είναι διδακτορικός φοιτητής στο τμήμα σπουδών της Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο Bar-Ilan.

https://besacenter.org/perspectives-papers/greece-china-investment/