Τρομακτική η «κρυφή» ανεργία στην Ελλάδα

Του Κωνσταντίνου Μαριόλη

Θέλουμε να μειώνεται έτσι η ανεργία; Με εργαζόμενους που βρίσκουν πολύ λιγότερες ώρες απασχόλησης και με απογοητευμένους πολίτες που τα παρατάνε; Αυτό είναι το ερώτημα που πρέπει να απαντήσει η πολιτεία καθώς η αύξηση της απασχόλησης αντισταθμίζεται από τους «κρυφούς» ανέργους, ενώ η ανεργία των νέων τρομάζει.

Τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι αποκαλυπτικά: άλλοι εργάζονται σε καθεστώς μερικής απασχόλησης αλλά θα ήθελαν πλήρες ωράριο (κάτι συνηθισμένο στα χρόνια της κρίσης), άλλοι ενώ θέλουν να εργαστούν έχουν απογοητευτεί και δεν αναζητούν ενεργά εργασία και άλλοι ψάχνουν δουλειά όμως δεν καταγράφονται στα επίσημα στοιχεία διότι δεν μπορούν να αναλάβουν καθήκοντα εντός δύο εβδομάδων.

Αυτές είναι τρεις νέες κατηγορίες ανέργων, όπως τις καταγράφει και τις παρακολουθεί η ΕΚΤ, σε μία προσπάθεια να αξιολογήσει την «πραγματική» ανεργία στην Ευρωζώνη, ήτοι να συμπεριλάβει τους «κρυφούς» και «σιωπηλούς» ανέργους στις μετρήσεις.

Την ίδια ώρα, η Ελλάδα παραμένει πρωταθλήτρια Ευρώπης στην ανεργία, πολύ μακριά από τον δεύτερο. Όπως ανακοίνωσε η ΕΛΣΤΑΤ, η ανεργία υποχώρησε στο 21,7% τον Απρίλιο, από 23,6% τον αντίστοιχο περσινό μήνα. Αν συνεχιστούν τα φαινόμενα που προαναφέρθηκαν, τότε οι ειδικοί εκτιμούν πως ακόμη και με σοβαρή μείωση της ανεργίας αρκετών ποσοστιαίων μονάδων, οι συνθήκες στην αγορά εργασίας θα παραμείνουν για χρόνια εξαιρετικά δυσμενείς.

Εκτός από το γεγονός ότι τα στοιχεία της ΕΚΤ εμφανίζουν μία εικόνα εντελώς διαφορετική από εκείνη που μας δίνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η κεντρική τράπεζα αποκαλύπτει ότι η πραγματική υπο-αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού στη χώρα μας φτάνει στο 31,3%. Αυτό σημαίνει ότι περίπου ένας στους τρεις πολίτες που ανήκουν στο ενεργό δυναμικό δεν αξιοποιείται σωστά.

Και μπορεί η μέτρηση της ΕΚΤ να βασίζεται σε διαφορετικό και πιο διευρυμένο ορισμό του εργατικού δυναμικού, σε σύγκριση με τα μοντέλα της ΕΛΣΤΑΤ, όμως αυτό δεν αλλάζει την ουσία των μετρήσεων που είναι να καταδείξουν τα προβλήματα στην αγορά εργασίας. Άλλωστε, η κρίση είναι η αιτία που η ΕΚΤ συμπεριλαμβάνει στη μέτρηση τις καινούριες κατηγορίες των ανέργων, αφού η υπο-χρησιμοποίησή τους θεωρείται «προϊόν» της κρίσης.

Όσους έχουν μερική απασχόληση αλλά θα ήθελαν να έχουν πλήρες ωράριο, όσους θέλουν να εργαστούν αλλά έχουν απογοητευτεί και δεν αναζητούν ενεργά εργασία, και τους «σιωπηλούς» άνεργους που ψάχνουν μεν δουλειά αλλά δεν καταγράφονται διότι δεν μπορούν να αναλάβουν καθήκοντα εντός δύο εβδομάδων.

Το φαινόμενο των κρυφών ανέργων δεν είναι ελληνικό, ενώ την καλύτερη αξιοποίηση του ενεργού πληθυσμού εμφανίζουν Γερμανία και Μάλτα. Σε επίπεδο Ευρωζώνης οι κρυφοί άνεργοι έχουν φτάσει ακόμη και σε διπλάσιο ποσοστό από τα επίσημα στοιχεία για την ανεργία. Υπενθυμίζεται ότι η ανεργία στην ζώνη του ευρώ διαμορφώνεται κοντά στο 9,5%.

Ακόμη όμως και το 2006 που οι συνθήκες στη χώρα μας ήταν τελείως διαφορετικές, η υπο-αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού διαμορφωνόταν στο 12,9% υψηλότερα δηλαδή από το τρέχον μέσο ποσοστό ανεργίας στην Ευρωζώνη.

Μέσα σε όλα αυτά έρχονται και τα στοιχεία του ΙΟΒΕ να επιβεβαιώσουν τις πολύ δυσμενείς συνθήκες και να υπερτονίσουν για μία ακόμη φορά ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της κρίσης, που είναι η ανεργία στους νέους. Σύμφωνα λοιπόν με τον ΙΟΒΕ, η οικονομική κρίση επηρέασε σε μεγαλύτερο βαθμό τους νέους πτυχιούχους. Το ποσοστό της ανεργίας για όσους αποφοίτησαν μετά το 2011 διαμορφώνεται στο 36%. Μάλιστα, σε ποσοστό 73% όσοι αποφοίτησαν από το 2011 και μετά αμείβονται με λιγότερα από 800 ευρώ το μήνα, έναντι 24% για όσους αποφοίτησαν πριν το 2011.

Στο ίδιο μήκος κύματος, η ανεργία για τους πτυχιούχους ΑΕΙ ή ΤΕΙ εκτινάχθηκε στο 18% το 2016, από 7% το 2009. Σημειώνεται δε, ότι οι επιπτώσεις για τους αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σχετίζονται με ένα από τα βασικά συστατικά της ελληνικής οικονομίας η οποία είναι επικεντρωμένη στο κράτος. Για του λόγου το αληθές, το 2009 το 62% των απόφοιτων πανεπιστημίων απασχολούνταν στο δημόσιο, ποσοστό που στη συνέχεια υποχώρησε δραματικά.

Πηγή Liberal