Οι αγώνες και ο ανταγωνισμός ισχύος στο Ιράκ μόλις ξεκίνησαν

Του Renad Mansour
Για πολλούς Ιρακινούς, η καταστροφή του μιναρέ συμβόλου της Αλ-Χατμπά της Μοσούλης αυτό το μήνα, συμβόλιζε την ήττα του λεγόμενου ισλαμικού κράτους στο Ιράκ. Ήταν κάτω από αυτό το μιναρέ, στο Τζαμί al-Nuri, που ο Abu Bakr al-Baghdadi είχε ανακυρήξει το «χαλιφάτο» του - και τώρα έχει καταστραφεί από την τζιχαντιστική οργάνωση, μπροστά στην πρέλαση των ιρακινών δυνάμεων ασφαλείας. Ωστόσο, η μορφή αυτής της ήττας και η πιθανή πορεία ενός «μετα-IS» Ιράκ, παραμένουν ασαφείς.

Παρόλο που έχει τερματιστεί η οικοδόμηση του κράτους του, το ισλαμικό κράτος θα συνεχίσει να υπάρχει. Μια αναδιαρθρωμένη οργάνωση, που δεν ελέγχει εδάφη, αντιπροσωπεύει νέες προκλήσεις. Στρατιωτικά, η οργάνωση καταφεύγει σε ανταρτοπολέμους, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων εναντίον αμάχων σε πυκνοκατοικημένες περιοχές του Ιράκ. Σε αντίθεση με το παρελθόν, έχει επίσης πολλούς πόρους και μεταχειρίζεται πλέον μαφιόζικες τακτικές, ξεπλένοντας τα τεράστια αποθέματα μετρητών του, μέσω φαινομενικά νόμιμων επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων συναλλαγματικών ανταλλακτηρίων και φαρμακευτικών προϊόντων. Μέχρι πρόσφατα, αυτό περιελάμβανε επίσης την ανταλλαγή ιρακινών δηναρίων για δολάρια ΗΠΑ, μέσω των δημοπρασιών νομισμάτων της Κεντρικής Τράπεζας του Ιράκ.

Οι υποβόσκουσες συγκρούσεις μεταξύ των πολλών πολιτικών δυνάμεων του Ιράκ θα τεθούν επίσης στο προσκήνιο, καθώς ο κοινός σκοπός της νίκης επί του Ισλαμικού Κράτους υποχωρεί. Οι σιγοκαίουσες διαμάχες για τα εδάφη του βόρειου Ιράκ πρόκειται να αναζοπυρωθούν: Η ηγεσία του ιρακινού Κουρδιστάν, παραστρατιωτικές ομάδες Αράβων σιιτών και Τουρκμένων, που συνδέονται με τις δυνάμεις Λαϊκής Κινητοποίησης (PMF), τοπικοί πολιτικοί ηγέτες, σουνίτες Άραβες φύλαρχοι και περιφερειακοί παράγοντες, θα αγωνιστούν για μεγαλύτερη επιρροή σε κρίσιμα σημεία όπως το Kirkuk, η βόρεια Νινευή και η συνοριακή περιοχή Ιράκ-Συρίας.

Στη Βαγδάτη, ένας ενδοσιιτικός αγώνας εξουσίας μεταξύ του πρωθυπουργού Haider al-Abadi, του πρώην Πρωθυπουργού Nouri al-Maliki και του σιίτη λαϊκιστή κληρικού Muqtada al-Sadr θα τεθεί επίσης σε εξέλιξη. Οι αμερικανικές και ιρανικές πολιτικές είναι αντίθετες εδώ: η Τεχεράνη θα εργαστεί για να ενδυναμώσει τους αξιόπιστους συμμάχους της, συμπεριλαμβανομένου του Maliki και των ανώτερων ηγετών του PMF, όπως ο Hadi al-Ameri, ο Qais Khazali, και ο Abu Mahdi al-Muhandis. Εν τω μεταξύ, η Ουάσιγκτον εστιάζει στην ενίσχυση της εξουσίας του Abadi. Είναι σημαντικό το γεγονός, ότι ο ανταγωνισμός Abadi-Maliki-Sadr τροφοδοτείται από έναν, όλο και πιο καταπιεσμένο, πληθυσμό, ο οποίος πιστεύει τώρα ότι η διαφθορά και όχι ο σεχταρισμός είναι η αιτία του ισλαμικού κράτους.

Για να μπορέσει το Ιράκ να αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, πρέπει να ενισχύσει τα τοπικά και ομοσπονδιακά κρατικά όργανα, ώστε να καταπολεμήσουν τη δύναμη των βίαιων μη κρατικών φορέων και να κατανοήσουν μια νέα αντίληψη της νομής της εξουσίας. Μόνο τότε το κράτος θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τα βασικά αίτια της ανόδου του Ισλαμικού Κράτους και να εργαστεί για να μετατρέψει τις σημερινές στρατιωτικές νίκες σε μακροπρόθεσμες πολιτικές διευθετήσεις - και να διασφαλίσει ότι το Ιράκ δεν προορίζεται για άλλο ένα γύρο συγκρούσεων.

Ο Renad Mansour είναι μέλος του Chatham House και ο συγγραφέας του πρόσφατου εγγράφου «Ιράκ μετά την πτώση του ISIS: Ο αγώνας για το κράτος».
http://foreignpolicy.com/2017/07/10/what-comes-after-isis-islamic-state-mosul-iraq-syria/