Η «γραβάτα» του Τσίπρα και οι πρόωρες εκλογές

Τους πολιτικούς ηγέτες αρμόζει να τους κρίνουμε κυρίως από το έργο που αφήνουν πίσω. Αρμόζει να τους κρίνουμε επίσης από το αν κατάφεραν να εκφράσουν κάποιο ρεαλιστικό και συνεκτικό όραμα για τη χώρα και από την αποτελεσματικότητα με την οποία το υλοποίησαν.

Υπό αυτήν την έννοια κατά τη μεταπολίτευση και μετά, στο έργο του Κωνσταντίνου Καραμανλή μπορεί να πιστωθεί η ομαλή μετάβαση στη δημοκρατία (την πλέον μακρά και ευημερούσα περίοδο της ιστορίας της χώρας) και η ισότιμη ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, μια από τις πλέον ισχυρές οικονομικές και πολιτικές κοινότητες του πλανήτη, τις χώρες της οποίας οι Έλληνες πριν επισκέπτονταν κυρίως ως οικονομικοί μετανάστες με την απαραίτητη βίζα.

Στον Ανδρέα Παπανδρέου μπορεί να καταμαρτυρήσει κάποιος πολλά αρνητικά που αφορούν τη διάλυση του μεταπολεμικού παραγωγικού μοντέλου, την εκτίναξη του κρατικού χρέους και της "δημοσιοαργομισθίας" με τη διαφθορά, αλλά ήταν αυτός που έβαλε τέλος στο μεταπολεμικό κράτος της δεξιάς όπου οι μισοί σχεδόν Έλληνες ήταν αποκλεισμένοι από βασικά οικονομικά και πολιτικά δικαιώματα.

Στον Κώστα Σημίτη το έργο που υποχρεούται κάποιος να του πιστώσει είναι η ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ με το σπαθί της δημοσιονομικής της πολιτικής, την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. κάτω από τη μύτη της Τουρκίας και φυσικά τα μεγάλα έργα που άλλαξαν το πρόσωπο της χώρας. Στα αρνητικά της περιόδου Σημίτη ήταν το όργιο της διαφθοράς όπου εκτός κάποιων μελών της κυβέρνησης αφορούσε κυρίως τον κομματικό μηχανισμό με τον οποίο πολιτικά ήρθε σε σύγκρουση πολλές φορές.

Η σημειολογία λόγων και κινήσεων καταδεικνύει πως ο κ. Τσίπρας εκλαμβάνει εαυτόν ως μέλος της χορείας των μεγάλων ηγετών που άλλαξαν το πρόσημο της χώρας.

Ο κ. Τσίπρας στηρίζει αυτήν την εκτίμηση σε δυο επιχειρήματα η ποιότητα των οποίων χαρακτηρίζει το επίπεδο πολιτικής του και κοινωνικής ωριμότητας.

α) Επιστροφή στην κανονικότητα

Ο ένας αφορά την επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα μετά τη χρεοκοπία του 2010 και τις μνημονιακές επιτηρήσεις που ακολούθησαν. Ο κ. Τσίπρας πιστεύει πως με το τυπικό τέλος του τρίτου μνημονίου η χώρα επέστρεψε στην προ του 2010 κανονικότητα. Τούτο συμβαίνει όμως μόνο στη φαντασία του.

Ο κ. Τσίπρας παρέλαβε μια χώρα έτοιμη να ολοκληρώσει το δεύτερο μνημόνιο με 1-2 δισ. επιπλέον μέτρα (το περίφημο e-mail Χαρδούβελη plus) και την οδήγησε σε ένα τρίτο μνημόνιο συν 12-15 δισ. επιπλέον μέτρα, 99 χρόνια εκχώρηση δημόσιας περιουσίας στο Υπερταμείο και την εποπτεία των δανειστών και 100-200 δισ. ευρώ επιπλέον κόστος από τις απώλειες καταθέσεων, κεφαλαίων τραπεζών και διαφυγούσα μεταβολή του ΑΕΠ.

Το γεγονός πως το 2018 η χώρα έχει επιστρέψει μερικώς και "ασθενώς" στην κατάσταση που ήταν το 2014 δεν αποτελεί ακριβώς επίτευγμα. Επιπλέον η χώρα έχει εξέλθει της μνημονιακής επιτήρησης τύποις, αφού για δεκαετίες έχει αναλάβει την υποχρέωση να παράγει υψηλά πλεονάσματα 3,5 και 2% και η δημόσια περιουσία βρίσκεται υπό την εποπτεία των δανειστών...

Επί της ουσίας η καθυστέρηση της χώρας να βγει από την κρίση, η ματαίωση της μεταρρύθμισης των αιτιών που την οδήγησαν στη χρεοκοπία και η αδυναμία να προσελκύσει επενδύσεις, καθιστούν την Ελλάδα ευάλωτη στην επόμενη διεθνή οικονομική αναταραχή να περάσει ξανά την περιπέτεια του 2010 και του 2015 με χειρότερους όρους.

Το πιθανότερο είναι πως ο ιστορικός του μέλλοντος θα εντοπίσει αυτό το τελευταίο σαν το βασικό στοιχείο της διακυβέρνησης Τσίπρα.

β) Σύμβολο διεθνούς αναγνώρισης

Ο δεύτερος άξονας της επιχειρηματολογίας σε σχέση με την πολιτική παρακαταθήκη που πιστεύει πως αφήνει στην Ελλάδα και τον κόσμο ο Πρωθυπουργός αφορά την απουσία γραβάτας στις επίσημες εμφανίσεις του.

Ο ίδιος σε πρόσφατη συνέντευξη σε Ρώσο δημοσιογράφο είπε μεταξύ άλλων πως θεωρεί την απουσία γραβάτας στις επίσημες συναντήσεις κατάκτηση.

"Έχω καταφέρει να είμαι ίσως ο μοναδικός ευρωπαίος ηγέτης που έχω μπει στα πιο σημαντικά, αν θέλετε, φόρα και στις πιο σημαντικές έδρες κυβερνήσεων, από το Κρεμλίνο μέχρι τον Λευκό Οίκο, και από το Βατικανό έως τη Downing Street, και σε όλον τον κόσμο, και στο Πεκίνο και παντού, χωρίς γραβάτα. Συνεπώς, νομίζω ότι αυτή είναι μια κατάκτηση".

Η απουσία γραβάτας στις επίσημες εμφανίσεις του ενδεχομένως είναι το μοναδικό πράγμα στο οποίο ο κ. Τσίπρας έχει μείνει συνεπής σε σχέση με αυτά που έλεγε και έκανε πριν γίνει και πρωθυπουργός.

Πρόκειται όμως για κάτι ασήμαντο και το γεγονός πως το αντιλαμβάνεται σαν σημαντικό δημιουργεί προβληματισμό για τον τρόπο που αξιολογεί τα πράγματα.

Πως θα μείνει στην ιστορία

Ο κ. Τσίπρας όμως έχει αφήσει το στίγμα του στη διεθνή πολιτική επικαιρότητα και είναι πολύ πιθανό πως αυτό θα είναι και το στίγμα που θα τον καταγράψει η ιστορία, όταν απομακρυνθεί από την εξουσία και επικαθήσει ο "θόρυβος" της καθημερινής πολιτικής αντιπαράθεσης.

Από τα μέχρι τώρα πεπραγμένα ο κ. Τσίπρας στην ιστορία θα μείνει από τη λαθροχειρία της μετατροπής του ΟΧΙ του δημοψηφίσματος του 2015 σε ΝΑΙ. Δεν είναι τυχαίο πως στη διεθνή επικαιρότητα έχει καταγραφεί σαν ο "Mr Kolotoumpa".

Αυτή είναι η λέξη που θα σου πει ο πρώτος ξένος με τον οποίο θα ανοίξεις κουβέντα και θα αναφέρεις το όνομα Tsipras. Ο συνδυασμός αυτής της παρακαταθήκης με την επιμονή στην απουσία γραβάτας καθιστά τον ενδυματολογικό κώδικα της εργασίας, φθηνή στολή παραλλαγής...

Αν και η υλοποίηση του ΟΧΙ θα ήταν καταστροφική για τη χώρα, ο εμπαιγμός της κοινής γνώμης και η βάναυση περιφρόνηση της λαϊκής βούλησης είναι στοιχεία που ο κ. Τσίπρας θα τα βρει πολλές φορές μπροστά του.

2) Το ράλι ανακούφισης...

Η χωρίς προηγούμενο παροχολογία της κυβέρνησης αυξάνει τις πιθανότητες να έχουμε πρόωρες εκλογές πολύ νωρίτερα ακόμη και σε σχέση με το βασικό σενάριο που τις θέλει τον Μάη του 2019.

Η ευφορία που δημιουργούν τα κοινωνικά μερίσματα και οι άλλες παροχές διαρκεί το πολύ ένα με δύο μήνες. Κατά αυτήν την έννοια η κυβέρνηση αν θέλει να επωφεληθεί πολιτικά του κλίματος που προσπαθεί να δημιουργήσει θα πρέπει να πάει σε εκλογές περί τα τέλη του Χειμώνα.

Επιπλέον η πολιτική της παροχολογία έχει τραυματίσει την οικονομία και οι συνέπειες θα φανούν το 2019. Όσο θα προχωρά ο επόμενος χρόνος τόσο θα αυξάνονται τα προβλήματα και δεν θα αποκλείονται οι δυσάρεστες εκπλήξεις.

Υπάρχουν ενδείξεις πως το σενάριο αυτό ετοιμάζεται να παίξει τους προσεχείς μήνες και η χρηματιστηριακή αγορά.

Είναι αρκετά πιθανό το χρηματιστήριο τις προσεχείς εβδομάδες να προεξοφλήσει ένα σενάριο απομάκρυνσης της αριστερής κυβέρνησης από την εξουσία. Τούτο θα μπορούσε να οδηγήσει τον Γ.Δ. να διαφοροποιηθεί θετικά από τις διεθνείς αγορές.

Στην περίπτωση που επαληθευτεί το σενάριο αυτό το πρώτο ορόσημο θα είναι η ημερομηνία των εκλογών.

Η συνέχεια θα εξαρτηθεί από τις μετρήσεις της κοινής γνώμης την προεκλογική περίοδο και κυρίως από το αποτέλεσμα των εκλογών.
Αν προκύψει κυβέρνηση και πλειοψηφία 180 βουλευτών ικανή να εκλέξει πρόεδρο το 2020 είναι πιθανό το ράλι ανακούφισης να έχει και συνέχεια μετά τις εκλογές.

Αν προκύψει κυβέρνηση ΝΔ το 2019 με τις παραπάνω προϋποθέσεις τους πρώτους 6-12 μήνες, το χρηματιστήριο και η οικονομία θα αντιδράσουν θετικά σαν πιεσμένα ελατήρια.

Από αυτά που θα γίνουν στο διάστημα αυτό θα εξαρτηθεί αν η χώρα απομακρυνθεί από το ενδεχόμενο μιας νέας κρίσης ή όχι.

Η άποψη της στήλης είναι πως τα προβλήματα της χώρας είναι τόσο βαθιά που μόνο μετά από ένα σοκ και μηδενισμό του κοντέρ θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις σύνθεσης της κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας που θα επιβάλει την απαραίτητη επανεκκίνηση.

Το ράλι που κυοφορείται τους προσεχείς μήνες εκτός των εσωτερικών εξελίξεων θα εξαρτηθεί και του κλίματος των διεθνών αγορών, όπου ο ανοδικός κύκλος που ξεκίνησε το 2009 φαίνεται πως έχει μπει στη φάση να μετρά αντίστροφα τον χρόνο...

Από την αρχή του 2018 ο πατριάρχης των δεικτών ο S&P 500, εν μέσω απότομων διακυμάνσεων έχει χάσει όλα του τα κέρδη και κινείται σε αρνητικό έδαφος. Αν το κλίμα διεθνώς παραμείνει ουδέτερο ή ελαφρά αρνητικό όπως το 2018 η ελληνική αγορά θα έχει τα περιθώρια να διαφοροποιηθεί επιθετικά θετικά.

Του Κώστα Στούπα
capital.gr