Έρχονται τα κτήρια nZEB

Ήδη έχει μπει στην καθημερινή μας ζωή εδώ και 9 χρόνια η έννοια της ενεργειακής απόδοσης ενός κτηρίου, ερχόμενοι σε επαφή με τα γνωστά πλέον σε όλους μας, ενεργειακά πιστοποιητικά. Όταν λέμε ενεργειακή απόδοση, εννοούμε την υπολογισθείσα ή μετρούμενη ποσότητα ενέργειας που χρειάζεται για να ικανοποιηθεί η ενεργειακή ζήτηση που συνδέεται με την τυπική χρήση ενός κτηρίου, η οποία περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ενέργεια που χρησιμοποιείται για  θέρμανση,  ψύξη, αερισμό, παραγωγή ζεστού νερού χρήσης  και  φωτισμό.

Άποψη

του Μιχάλη Χριστοδουλίδη

Τα τελευταία 9 χρόνια, όλα τα νεόδμητα κτήρια στην Ελλάδα κατατάσσονται υποχρεωτικά τουλάχιστον στην ενεργειακή κλάση «Β» με βάση τον ισχύοντα Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης των κτηρίων.

Υπενθυμίζεται ότι οι ενεργειακές κλάσεις με βάση την ενεργειακή απόδοση ενός κτηρίου είναι εννέα. Συγκεκριμένα τα κτήρια με μηδενική ενεργειακή κατανάλωση κατατάσσονται στην κλάση «Α+», τα σχεδόν μηδενικής, στην κλάση «Α», τα χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης στην «Β+» και φτάνουμε μέχρι την «Η» κλάση που είναι και η τελευταία και ανήκουν τα πλέον ενεργοβόρα κτήρια.

Το 60% περίπου των ελληνικών κτηρίων σήμερα από άποψη ενεργειακής απόδοσης, ανήκουν στην τελευταία κατηγορία, δηλ στην «Η», ή στην προτελευταία δηλαδή στη «Ζ», ενώ μόνο το 3-4% του κτηριακού αποθέματος της χώρας ανήκουν στις υψηλές ενεργειακές κλάσεις, δηλαδή από τη «Β» μέχρι την «Α».

Τα περισσότερα κτήρια στη χώρα κατασκευάστηκαν πριν τη δεκαετία του 80 και μιλάμε για το 70% του κτηριακού αποθέματος. Όλα αυτά τα κτήρια δυστυχώς, κατασκευάστηκαν χωρίς καμία θερμομονωτική προστασία και φέρουν συστήματα θέρμανσης–ψύξης και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης, που σήμερα θεωρούνται και ενεργοβόρα και πολύ χαμηλής ενεργειακής απόδοσης. Ελάχιστα παλιά κτήρια έχουν προβεί σε αντικατάσταση των πεπαλαιωμένων υφιστάμενων ενεργοβόρων ηλεκτρομηχανολογικών συστημάτων τους.

Σήμερα η ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, για θέρμανση και ψύξη, αντιπροσωπεύει περίπου το 20 % της συνολικής ενέργειας που χρησιμοποιείται για θέρμανση και ψύξη στην ΕΕ των 28 κρατών. Η Ελλάδα βρίσκεται πολύ κάτω από τον μέσο όρο, και συγκεκριμένα στις χαμηλότερες θέσεις, όπου μετά βίας πλησιάζει το 10% , όταν την ίδια στιγμή πολλές δυτικές χώρες της Ευρώπης ξεπερνούν το 30% και αν μιλήσουμε και για τις Σκανδιναβικές αυτές πλησιάζουν σχεδόν το 50%.

Τι είναι τελικά το κτίριο nZEB (nearly Zero Energy Building);

Το κτήριο nZEB είναι το κτήριο με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας, ή είναι το κτίριο με πολύ υψηλή ενεργειακή απόδοση, του οποίου η σχεδόν μηδενική ή πολύ χαμηλή ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για την κάλυψη των ενεργειακών του αναγκών, καλύπτεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, περιλαμβανομένης της ενέργειας που παράγεται επιτόπου ή πλησίον του κτιρίου.

Τι αλλάζει από το 2021;

Από το 2021, όλα τα ιδιωτικά κτήρια και με βάση και το τελευταίο σχετικό νόμο, θα κατασκευάζονται με βάση τις απαιτήσεις της ενεργειακής απόδοσης, ώστε να κατατάσσονται υποχρεωτικά τουλάχιστον στην Ενεργειακή κλάση «Α»αντί της «Β» που ισχύει σήμερα. Στα μέτρα που προβλέπονται από το πρόσφατο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο περιλαμβάνονται:

• Η υποχρεωτική κάλυψη τουλάχιστον του 60% των αναγκών σε ζεστό νερό χρήσης από ηλιοθερμικά συστήματα.
• Η αύξηση κατά ποσοστό 5 έως 10% του συντελεστή δόμησης.
• Ο συμψηφισμός των προστίμων για νομιμοποίηση αυθαιρέτων με δαπάνες για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.
• Η αύξηση του συντελεστή απόσβεσης για επιχειρηματικές επενδύσεις που σχετίζονται με τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.
• Η εφαρμογή προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης σε μονοκατοικίες, κτίρια του δημοσίου και του τριτογενούς τομέα με αξιοποίηση των επιχειρήσεων ενεργειακών υπηρεσιών.

Τι αλλάζει στο κόστος κατασκευής;

Τα κτήρια nZEB θα απαιτούν πλέον πολύ υψηλή θερμομονωτική προστασία, θα απαιτούν δηλαδή θερμομονωτικά υλικά πολύ υψηλής απόδοσης και μεγάλα πάχη στρώσης στα κελύφη, επιπλέον κουφώματα πολύ υψηλής ενεργειακής απόδοσης δηλαδή πλαίσια με θερμοδιακοπή, ειδικές μεμβράνες στους υαλοπίνακες και διάκενα πλήρωσης μεταξύ των υαλοπινάκων με αδρανή αέρια.

Τα συστήματα για τη θέρμανση και την ψύξη των χώρων θα πρέπει να καταναλώνουν πλέον ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ηλιοθερμία, γεωθερμία, αιολική ενέργεια κλπ) για να καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες των κτηρίων. Με λίγα λόγια ξεχνάμε τις συμβατικές μορφές πρωτογενούς ενέργειας που χρησιμοποιούσαμε, όπως το πετρέλαιο ή άλλους τύπους υδρογονανθράκων.

Σημειώνεται ότι πριν το 2010, δηλαδή πριν αρχίσει να εφαρμόζεται ο Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης των Κτηρίων (ΚενΑΚ), το κόστος κατασκευής για μία συμβατική πολυκατοικία ανέρχονταν περίπου στα 800 με 1000 ευρώ το τ.μ. Από το 2010 και μέχρι σήμερα αυτό αυξήθηκε κατά 15-20% εξαιτίας των επιπρόσθετων απαιτήσεων για την ενεργειακή θωράκιση, και μιλάμε για μια κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας της τάξης περίπου 75-80 KW/h ανά τ.μ στην β κλιματική ζώνη της χώρας, όπως για παράδειγμα στην περιφέρεια της Αττικής.

Από το 2021 θα πέσει στα 15-20 ΚW/h ανά τ.μ, αυτό εκτιμάται ότι θα επιφέρει μία σημαντική αύξηση του κόστους κατασκευής που φαίνεται ότι θα ξεπεράσει τα 1800 ευρώ/τ.μ.

Αξίζει να αναφερθεί ότι τα νέα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα που θα απαιτηθούν για να εγκατασταθούν σε αυτήν την περίπτωση, για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών αυτών των κτηρίων, θα χρησιμοποιούν κυρίως Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, τα οποία κοστίζουν έως και 70% περισσότερο από τα αντίστοιχα συμβατικά. Εκτιμήσεις δείχνουν ότι η απόσβεση θα επέλθει μετά από 15 χρόνια.

Το ερώτημα που τίθεται στους πολίτες, ή τους εργολάβους που θα αποφασίσουν να κτίσουν ή να επενδύσουν στην κατασκευή των νέων αυτών κτηρίων τύπου nZEB είναι εάν οικονομικά συμφέρει, κι αν αυτή η επένδυση δεν θα συνοδεύεται και με αντίστοιχες φορολογικές ελαφρύνσεις.

Η απάντηση πρέπει να δοθεί από την Πολιτεία με βάση ένα ολοκληρωμένο ρεαλιστικό ολιστικό εθνικό σχέδιο για την υλοποίηση δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη και οικονομικά κριτήρια και σίγουρα και κοινωνικά.

Χριστοδουλίδης Μιχάλης 
Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Α.Π.Θ
Ενεργειακός Επιθεωρητής Εκπρόσωπος Τύπου και μέλος του Δ.Σ του Π.ΣΥ.Π.ΕΝ.ΕΠ

analyst.gr/