Η Τουρκική Εισβολή στην ΑΟΖ της Κύπρου και οι Παραλείψεις μας

του Φοίβου Κλόκκαρη*

Η εισβολή της Τουρκίας στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ), που βιώνουμε σήμερα άρχισε από το 2013 και τώρα βρίσκεται στην τελική φάση της. Προηγήθηκε στρατηγικός σχεδιασμός από την Τουρκία, που περιέλαβε τρεις φάσεις: προπαρασκευή, έρευνες, γεωτρήσεις.

Η Τουρκία με την εισβολή, επιδιώκει να ανατρέψει το ενεργειακό πρόγραμμα της ΚΔ, να αποκτήσει ρόλο και λόγο στα ενεργειακά δρώμενα της Ανατολικής Μεσογείου (ΑΜ) και να εντάξει το θέμα στις συνομιλίες για το Κυπριακό, με τελικό στόχο να σφετερισθεί το Φυσικό Αέριο (ΦΑ) της Κύπρου, μέσω μιας λύσης  Τουρκικών όρων, που θα καταλύει την ΚΔ 

Η Τουρκία στο προπαρασκευαστικό στάδιο:

·      Οριοθέτησε παράνομα την υφαλοκρηπίδα της με το ψευδοκράτος.

·      Διεκδίκησε δυναμικά, κατά παραβίαση της σύμβασης για το δίκαιο της θάλασσας των ΗΕ, το μεγαλύτερο μέρος του θαλάσσιου χώρου μεταξύ Κύπρου-Ρόδου/Κρήτης (μεταξύ των μεσημβρινών 32^ο 16΄18’’Α και 28^ο Ο΄ Ο’’Α) που εντάσσεται στην ΑΟΖ της Κύπρου και της Ελλάδας και ενημέρωσε τα ΗΕ ότι ο χώρος αυτός ανήκει στην Τουρκική υφαλοκρηπίδα, περιλαμβανομένων και θαλασσοτεμαχίων που όρισε η ΚΔ στο νοτιοδυτικό τμήμα της ΑΟΖ της ( τα 1,4,5,6,7).

·      Προγραμμάτισε  και απόκτησε ερευνητικά σκάφη όπως το Barbaros και προώθησε

μεγαλεπήβολο πρόγραμμα ενίσχυσης του πολεμικού ναυτικού της.

·      Μέσω της Κρατικής Εταιρείας Πετρελαίου της Τουρκίας, καθοδήγησε την υποτελή

διοίκηση, που εγκατέστησε παράνομα στη Κύπρο, να καθορίσει για εκμετάλλευση, θαλασσοτεμάχια στο Βόρειο, Ανατολικό και Νότιο τμήμα της ΑΟΖ της Κύπρου( τα A,B,C,D,E,F,G) που επικαλύπτουν και θαλασσοτεμάχια της ΚΔ( τα 1,2,3,8,9,12,13).

Στο στάδιο των ερευνών η Τουρκία:

·      Πραγματοποίησε παράνομα εντατικές έρευνες σε όλη την ΑΟΖ της ΚΔ με το ερευνητικό σκάφος Barbaros, συνοδευόμενο από το πολεμικό ναυτικό της  και εξέδωσε παράτυπες NAVTEX, με βαρύτητα στις Δυτικές, Νότιες και Ανατολικές θαλάσσιες περιοχές της Κυπριακής ΑΟΖ.

·      Εκτέλεσε μεγάλο αριθμό αεροναυτικών ασκήσεων στην ΑΟΖ της ΚΔ με την έκδοση

παράτυπων NAVTEX και NOTAM, για να προβάλει την ισχύ της και να εκφοβίσει την ΚΔ.

·      Παρεμπόδισε με το πολεμικό ναυτικό της, την εκτέλεση γεώτρησης στο θαλασοτεμάχιο 3

της ΚΔ, που είχε παραχωρηθεί στην εταιρεία ΕΝΙ.

·      Προγραμμάτισε, μετά από απόφαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας (ΣΕΑ) της, την

απόκτηση θαλάσσιων γεωτρύπανων.

·      Ενίσχυσε τις Τουρκικές Δυνάμεις Κατοχής (ΤΔΚ) με άρματα Leopard και αυτοκινούμενα

πυροβόλα 155χιλ.,

Στο στάδιο των γεωτρήσεων, που βρίσκεται σήμερα σε εξέλιξη και άρχισε τον Μάιο του 2019 με την εγκατάσταση του τουρκικού γεωτρύπανου «Πορθητής»(προγραμματίζεται και η εγκατάσταση του γεωτρύπανου<<Γιαβούζ>>), στον θαλάσσιο χώρο της ΑΟΖ της Κύπρου, σχεδιάζει την πραγματοποίηση παράνομων γεωτρήσεων, υπό την προστασία του πολεμικού ναυτικού της , για να προωθήσει την επεκτατική στρατηγική της σε βάρος της ΑΟΖ της ΚΔ.

Η ΚΔ από τη δεκαετία του 2000 προχώρησε σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με γειτονικές χώρες και έθεσε σε εφαρμογή ενεργειακό πρόγραμμα εντοπισμού υδρογονανθράκων, χωρίς να εξασφαλίσει τις αναγκαίες συνθήκες ασφάλειας. Ιδιαίτερα την περίοδο της έντονης τουρκικής δράσης, από τη δεκαετία του 2010 για καταπάτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου στο θαλάσσιο χώρο της, η ΚΔ επέδειξε αδράνεια στην αντιμετώπιση της Τουρκικής επεκτατικότητας. Τι έπραξε και τί παρέλειψε να πράξει η ΚΔ τα χρόνια αυτά;

·      Συνέταξε νομοθεσία για τα θέματα ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας (νόμος 2004 και τροποποιητικός

2014) αλλά παρέλειψε, προφανώς λόγω κατευναστικής πολιτικής προς την Τουρκία, να γνωστοποιήσει προς τα ΗΕ και την ΕΕ τα όρια της ΟΑΖ της με τη χώρα αυτή, σύμφωνα και με τις προβλέψεις της νομοθεσίας της. Η νομοθεσία προβλέπει να καθορίζονται τα όρια, με βάση τη μέθοδο της μέσης γραμμής ή ίσης απόστασης όταν δεν υπάρχει συμφωνία με γειτονική χώρα, της οποίας οι ακτές βρίσκονται απέναντι από τις ακτές της ΚΔ, και των οποίων η ΑΟΖ ή Υφαλοκρηπίδα έχουν τμήματα που επικαλύπτονται. Αναγκάστηκε να το πράξει σήμερα η ΚΔ (Μάϊος 2019) μετά από 15 χρόνια αδράνειας (2004-2019). Το έπραξε υπό συνθήκες ασφυκτικής πίεσης και αφού το γεωτρύπανο «Πορθητής» της Τουρκίας εισέβαλε στην ΑΟΖ της ΚΔ και είναι εκεί σήμερα. Για την υποχρέωση να γνωστοποιήσουμε τα όρια της ΑΟΖ μας με την Τουρκία, δημοσίευσα κατ’ επανάληψη άρθρα στον ημερήσιο τύπο από το 2011. Όλα αυτά τα χρόνια των Τουρκικών παραβιάσεων, τα ΗΕ και η ΕΕ δεν γνώριζαν τα όρια της ΑΟΖ της Κύπρου με την Τουρκία, η οποία εκμεταλλεύθηκε το κενό αυτό, καθώς και την μη οριοθέτηση της ΑΟΖ Κύπρου-Ελλάδας.

·      Εκτέλεσε γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της, εντόπισε αποθέματα ΦΑ και προχώρησε σε στρατηγικές

συνεργασίες με τις γειτονικές της χώρες, αλλά δεν επιδίωξε να συνάψει αμυντικές  συμμαχίες για την εξασφάλιση συνθηκών ασφαλείας. Οι αμυντικές συμμαχίες απαιτούν κοινά συμφέροντα και κοινή συνεισφορά στην ασφάλεια.

·      Αμέλησε να ενισχύσει την Εθνική Φρουρά (ΕΦ) και να επιδιώξει αναζωογόνηση του

δόγματος του ΕΑΧ με την Ελλάδα, η οποία έχει και συμβατικές υποχρεώσεις για την ασφάλεια της ΚΔ.

·      Αντιμετώπισε πολύ υποτονικά την επεκτατικότητα της Τουρκίας σε βάρος της, ιδιαίτερα την

τελευταία επταετία (2013-2019) των παράνομων Τουρκικών ερευνών στην ΑΟΖ της Κύπρου με το σκάφος Barbaros, συνοδευόμενο από το πολεμικό της Τουρκίας και της ενίσχυσης τών  ΤΔΚ:

-       Συνέχισε τις διακοινοτικές συνομιλίες,  υπό συνθήκες εισβολής  στην ΑΟΖ της

-       Δεν δρομολόγησε επείγουσες διαδικασίες ενίσχυσης της ΕΦ. Τουναντίον μείωσε τα

κονδύλια του προϋπολογισμού για την άμυνα. Σήμερα η ΕΦ στερείται ουσιαστικά πολεμικής αεροπορίας και πολεμικού ναυτικού , οι δε δυνάμεις ξηράς της χρειάζονται συμπλήρωση και εκσυγχρονισμό.

-       Δεν προσέφυγε στο Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ, ούτε ζήτησε από την ΕΕ να επιβάλει

κυρώσεις κατά της Τουρκίας και να εργοποιήσει το άρθρο 42 (7) της Συνθήκης της Λισσαβόνας για συνδρομή των κρατών μελών της ΕΕ προς την ΚΔ η οποία δέχθηκε την επίθεση της Τουρκίας.

-       Υποτίμησε την τουρκική απειλή και την σημασία της στρατιωτικής ισχύος. Η στρατιωτική

Ισχύς συμβάλλει:(1) στην αποτροπή (2) στην ενίσχυση της διπλωματικής ικανότητας της ΚΔ και (3)στην δημιουργία των προϋποθέσεων σύναψης αμυντικών συμμαχιών.

Έστω και σήμερα που είναι αργά, επιβάλλεται με ομοψυχία όλου του πολιτικού κόσμου και πανεθνική προσπάθεια , να ενδυναμώσει η ΚΔ τους συντελεστές ισχύος της (άμυνα, οικονομία, διπλωματία, συμμαχίες, εθνικό φρόνημα) να αναθεωρήσει την μορφή λύσης του Κυπριακού, που επέβαλαν η Τουρκία και Βρετανία, να εγκαταλείψει την κατευναστική πολιτική και να υιοθετήσει διεκδικητική πολιτική για  ανακοπή της Τουρκικής Επιθετικότητας . Η κατευναστική πολιτική, αποδείχθηκε για άλλη μια φορά, ότι δεν ανακόπτει την τουρκική επιθετικότητα αλλά την αυξάνει.

*αντιστράτηγος ε.α.

infognomonpolitics.