Μακρά κρίση με Τουρκία εν μέσω εκλογών

Η παρούσα κρίση με την Τουρκία δείχνει ότι θα εξελιχθεί επί μακρύ χρονικό διάστημα δηλώνει liberal.gr ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος προσθέτοντας ταυτόχρονα ότι το κακό σε αυτή την περίπτωση είναι πως οι όποιες εξελίξεις «θα τρέχουν παράλληλα με την μακρά προεκλογική περίοδο που θα διέρχεται η Ελλάδα». Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η γείτονα χώρα εφαρμόζει ένα σχέδιο κλιμάκωσης τριών βημάτων...

Ο αν. Καθηγητή διεθνούς δικαίου και εξωτερικής πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, τονίζει πως το σχέδιο κλιμάκωσης έχει τρία βήματα το πρώτο εκ των οποίων εξελίσσεται ήδη και είναι η διαδικασία γεώτρησης σε μη οριοθετημένη περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ.

Μάλιστα σημειώνει πως το επόμενο βήμα θα είναι μια νέα γεώτρηση σε ένα από τα τεμάχια που έχει ορίσει η Κυπριακή Δημοκρατία και το τρίτο η εκτέλεση γεωτρήσεως στην ελληνική υφαλοκρηπίδα νοτίως του Καστελόριζου.

Η Τουρκία επιδιώκει την στρατιωτικοποίηση της κρίσεως τονίζει και αναφέρει ότι ο ίδιος ελπίζει οι κυβερνητικές κινήσεις στα ελληνοτουρκικά να μην ακολουθήσουν το αρνητικό προηγούμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Συνέντευξη στον Ανδρέα Ζαμπούκα

Πριν μερικές ημέρες περιγράψατε την τουρκική παρουσία στην κυπριακή ΑΟΖ ως «τρίτο Αττίλα». Ακολούθησε ο πρόεδρος της Κύπρου που ανέφερε ότι πρόκειται για «δεύτερη εισβολή». Πόσο σοβαρά είναι τα πράγματα;

Μετά το 1974 Ελλάδα και Τουρκία έφτασαν τρεις φορές στο χείλος του πολέμου. Ήταν το 1976, το 1987 και το 1996. Τις δύο πρώτες φορές ο λόγος αντιπαραθέσεως ήταν η προσπάθεια της Τουρκίας να προχωρήσει σε σεισμικές έρευνες πάνω απ’ την ελληνική υφαλοκρηπίδα. Αυτή τη φορά η Τουρκία προχωρά ένα βήμα παραπέρα. Προτίθεται να προβεί σε γεώτρηση σε περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ.

Θεωρώ ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας μείζονος κρίσεως αντίστοιχης των τριών προηγούμενων. Επιπλέον, υπάρχει μια ποιοτική διαφορά. Οι σεισμικές έρευνες δεν δημιουργούν ανεπανόρθωτη βλάβη. Αντιθέτως, η γεώτρηση αποτελεί παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων που έχει η Κύπρος επί της ΑΟΖ της, με μη αναστρέψιμα χαρακτηριστικά.

Υπ’ αυτό το πρίσμα, τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά τώρα εν συγκρίσει προς τις άλλες φορές. Έν αντιθέσει προς τις προηγούμενες κρίσεις, η παρούσα κρίση δείχνει ότι θα εξελιχθεί επί μακρύ χρονικό διάστημα. Το κακό είναι ότι οι εξελίξεις θα τρέχουν παράλληλα με την μακρά προεκλογική περίοδο που θα διέρχεται η Ελλάδα.

Το τουρκικό γεωτρητικό σκάφος «Φατίχ» βρίσκεται στην περιοχή από το Σάββατο 4 Μαΐου. Δεν έχει όμως προχωρήσει ακόμη σε γεώτρηση. Τι περιμένει;
Η Τουρκία γνωρίζει ότι η συγκεκριμένη πράξη συνιστά μια εντελώς ακραία κίνηση από πλευράς διεθνούς δικαίου. Προχωρά με μεγάλη προσοχή ανιχνεύοντας το εύρος των διεθνών αντιδράσεων. Αναλόγως θα κινηθεί. Είναι προφανές ότι εφαρμόζει σχέδιο κλιμακώσεως που βασίζεται σε τρία βήματα.

Το πρώτο βήμα είναι αυτό που εξελίσσεται ήδη: γεώτρηση σε μη οριοθετημένη περιοχή της κυπριακής ΑΟΖ. Το δεύτερο βήμα θα είναι να προχωρήσουν σε νέα γεώτρηση σε ένα από τα τεμάχια που έχει ορίσει η Κυπριακή Δημοκρατία νοτίως του νησιού. Κατά πάσα πιθανότητα θα επιλέξουν ένα από τα τεμάχια για τα οποία δεν έχει εκδηλωθεί μέχρι σήμερα ενδιαφέρον από κάποια πετρελαϊκή εταιρεία.

Πρόκειται για τα τεμάχια 1, 4, 5, 7 και 13 καθώς και τμήμα του 12. Πλέον επίφοβο είναι το τεμάχιο 7 όπου υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για την ύπαρξη κοιτάσματος υδρογοναθράκων που συνεχίζει και στο τεμάχιο 6. Το τρίτο βήμα θα είναι η εκτέλεση γεωτρήσεως στην ελληνική υφαλοκρηπίδα νοτίως του Καστελόριζου.

Που στοχεύει η Τουρκία;
Λόγω αλλεπάλληλων, λανθασμένων επιλογών της πολιτικής της ηγεσίας, η Τουρκία έχει απομονωθεί από τα υπόλοιπα κράτη της περιοχής. Αντιθέτως, εδώ κι αρκετό καιρό η Κύπρος έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Πιο συγκεκριμένα η Τουρκία τρέχει πίσω από τις εξελίξεις που δημιουργεί η Κύπρος. Η Άγκυρα κινδυνεύει να χάσει την ηγεμονική θέση στα πράγματα της ανατολικής Μεσογείου που κατέκτησε με την εισβολή του 1974.

Επέλεξε να προβεί σε μια τόσο ακραία κίνηση για να σταματήσει την πρόοδο του ενεργειακού προγράμματος της Κύπρου. Εάν συνειδητοποιήσουμε που ακριβώς στοχεύει η Τουρκία, θα είμαστε σε θέση να την αντιμετωπίσουμε ορθά. Πολύ απλά, η Τουρκία επιδιώκει την στρατιωτικοποίηση της κρίσεως. Η Κύπρος πρέπει να την αγνοήσει και να συνεχίσει το ενεργειακό της πρόγραμμα.

Μόνον η ανακάλυψη και άλλων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων μπορεί να αλλάξει τις αρνητικές ισορροπίες που δημιούργησε η εισβολή και κατοχή το 1974. Άρα η Κύπρος πρέπει να ολοκληρώσει γρήγορα τις διαδικασίες για την ανάθεση και των υπολειπομένων τεμαχίων νοτίως του νησιού σε ξένες πετρελαϊκές εταιρείες.

Σε δηλώσεις του ο κ. Κατρούγκαλος ανέφερε ότι το γεωτρητικό πλοίο Φάτιχ δεν έχει τη δυνατότητα να ολοκληρώσει με επιτυχία γεώτρηση. Πως θα σχολιάζατε αυτή τη δήλωση αλλά και τη γενικότερη στάση της ελληνικής κυβέρνησης;
Πρέπει να διακρίνουμε ανάμεσα σε δύο διαφορετικά πράγματα: τη διενέργεια γεωτρήσεως και την ανακάλυψη κοιτάσματος υδρογονανθράκων. Στην παρούσα φάση οι Τούρκοι θέλουν να προχωρήσουν σε γεώτρηση. Βεβαίως και θα ήθελαν η γεώτρηση να είναι επιτυχημένη. Δεν τους ενδιαφέρει όμως αυτό. Πρωτίστως θέλουν δια της γεωτρήσεως να διακόψουν το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου.

Επομένως και η ελληνική πλευρά πρέπει να επικεντρωθεί στη γεώτρηση και όχι στην πιθανότητα ή μη επιτυχίας της. Οι τρέχουσες εξελίξεις συμβαίνουν ενώ έχει προηγηθεί δίωρη συνάντηση των ηγετών Τσίπρα-Ερντογάν τον Φεβρουάριο του 2019 και των υπουργών Εθνικής Αμύνης Αποστολάκη-Ακάρ. Υποτίθεται επίσης ότι θα υιοθετούνταν και κάποια μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο πλευρών. Αντί για αυτό είδαμε παρενόχληση των ελικοπτέρων του Έλληνα πρωθυπουργού και του αρχηγού ΓΕΣ. Η ελληνική πλευρά πρέπει να κινηθεί έχοντας κατά νου τρία δεδομένα:

α. Η Τουρκία, εάν διαπιστώσει αδυναμία της ελληνικής πλευράς, θα προχωρήσει σε γεώτρηση στην ελληνική υφαλοκρηπίδα νοτίως του Καστελόριζου.
β. Η Τουρκία έχει εκχωρήσει στην τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου (ΤΡΑΟ) από τον Απρίλιο του 2012 όλη τη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Πάφο και στη Ρόδο, δηλαδή από τον 32ο έως τον 28ο μεσημβρινό. Στη συγκεκριμένη περιοχή υπάρχουν τμήματα και της κυπριακής ΑΟΖ καθώς και της ελληνικής και της τουρκικής υφαλοκρηπίδας. Η Ελλάδα μέχρι σήμερα δεν έχει δημοσιοποιήσει τις συντεταγμένες των περιοχών που θεωρούμε ότι ανήκουν στη δική μας υφαλοκρηπίδα. Αυτό νομιμοποιεί την Τουρκία να ισχυρισθεί ό,τι αγνοεί τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας κι επομένως ορθώς προβαίνει σε γεωτρήσεις.
γ. Το 1976 και το 1987 για συγκριτικά ήσσονος σημασίας παραβιάσεις των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων επί της υφαλοκρηπίδας, είχαν κινητοποιηθεί όλες οι ένοπλες δυνάμεις. Κατ’ αναλογίαν σήμερα η απάντηση θα πρέπει να είναι αντίστοιχη. Το μήνυμα της ελληνικής πλευράς ότι δεν θα δεχθεί κινήσεις ανάλογες με αυτά που συμβαίνουν με το «Φάτιχ» στην κυπριακή ΑΟΖ, θα πρέπει να δοθεί εγκαίρως

Ελπίζω οι κυβερνητικές κινήσεις στα ελληνοτουρκικά να μην ακολουθήσουν το αρνητικό προηγούμενο της Συμφωνίας των Πρεσπών. Πρέπει να υπάρξει έγκαιρη ενημέρωση των πολιτικών κομμάτων και να αποφευχθούν κινήσεις που δήθεν θα επιχειρούν να λύσουν προβλήματα δεκαετιών.

Liberal