Ο Έλληνας επιστήμονας που ανακάλυψε τη... "νέα Γη"

Συνέντευξη: Σωτήρης Σκουλούδης, Παναγιώτης Βλαχουτσάκος

Υπάρχει ζωή... εκεί έξω, ή είμαστε μόνοι μας στο σύμπαν; Ένα σημαντικό λιθαράκι στο αιώνιο αυτό ερώτημα της ανθρωπότητας, βάζει ένας Έλληνας, ο αστροφυσικός Άγγελος Τσιάρας, επικεφαλής μιας ομάδας η οποία ανακάλυψε, χάρη στις μεθόδους που ακολούθησαν, τον πιο φιλικό πλανήτη για την ανάπτυξη ζωής που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα!

Συγκεκριμένα, η Ομάδα Αστροφυσικής του Τμήματος Φυσικής και Αστρονομίας του University College του Λονδίνου πρόσφατα σκόρπισε ενθουσιασμό στις τάξεις των επιστημόνων, ανακαλύπτοντας για πρώτη φορά την ύπαρξη υδρατμών στην ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη Κ2-18b.

Τι σημαίνει η ύπαρξη υδρατμών; Μα την ύπαρξη του νερού, του πρωταρχικού στοιχείου και της βασικής προϋπόθεσης για την ύπαρξη ζωής - κάποιας μορφής! Και, παράλληλα, την πιθανότητα ο συγκεκριμένος πλανήτης που απέχει 110 έτη φωτός από εμάς να διαθέτει τόσο «καλές» συνθήκες, που να μπορούν να συγκριθούν με αυτές της Γης μας! Έτσι ο K2-18b είναι και ο πρώτος... δυνητικά κατοικήσιμος εξωπλανήτης!

«Όταν είδαμε τα αποτελέσματα εντυπωσιαστήκαμε και τα συζητήσαμε εκτενώς με συναδέλφους. Ακολούθησαν διαδικασίες επανελέγχου και επαλήθευσης», μας αναφέρει ο Άγγελος Τσιάρας.

«Με τη σημερινή τεχνολογία μπορούμε να βρίσκουμε μόνο ενδείξεις ύπαρξης ζωής και όχι αποδείξεις - στο μέλλον όμως θα μπορούμε να γνωρίζουμε περισσότερα», εξηγεί ο επιστήμονας στο zougla.gr.

Ο Κ2-18b, με διπλάσιο μέγεθος από τη Γη, εντοπίζεται στον αστερισμό του Λέοντα και είναι ένας εκ των 4.000 εξωπλανητών που έχουμε ανακαλύψει. Θα μπορούσε να έχει ακόμα και ωκεανούς στην επιφάνεια του (πρόκειται για γεώδη πλανήτη) ενώ και οι θερμοκρασίες που επικρατούν θα μπορούσαν να επιτρέψουν την ανάπτυξη της ζωής. Μέχρι σήμερα ,οι περισσότεροι εξωπλανήτες με ατμόσφαιρα που βρέθηκαν ήταν αέριοι γίγαντες και όχι γεώδεις πλανήτες.

Η πιθανότητα πάντως να επισκεφτούμε κάποτε αυτόν τον πλανήτη μάλλον ξεπερνάει ακόμα και την... επιστημονική φαντασία, αφού, ενδεικτικά, το διαστημόπλοιο Voyager θα χρειαζόταν 2 εκατομμύρια χρόνια για να τον προσεγγίσει.

Πώς έγινε η ανακάλυψη

Ο Άγγελος Τσιάρας με την ομάδα του έφτασαν στο σημαντικό συμπέρασμα της ύπαρξης των υδρατμών αναλύοντας επί δύο χρόνια τα δεδομένα που έστελνε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble. Ο ίδιος ειδικεύεται στη φασματοσκοπία εξωπλανητών και ανέπτυξε μια τεχνική φασματοσκοπικής ανάλυσης, που επέτρεψε στους επιστήμονες να αποκαλύψουν την παρουσία των υδρατμών στην ξηρή ατμόσφαιρα του εξωπλανήτη.

Συγκεκριμένα αυτό επιτεύχθηκε αναπτύσσοντας ειδικούς αλγόριθμους ανάλυσης του αστρικού φωτός, προκειμένου να αναλυθεί το φως του άστρου, που φιλτράρεται μέσα από την ατμόσφαιρα του πλανήτη K2-18b, προτού φθάσει στη Γη.

«Όταν ο πλανήτης περνάει μπροστά από το αστέρι του ένα μικρό μέρος του φωτός περνάει μέσα από την ατμόσφαιρα του πλανήτη - φιλτράρεται - και κατά τη διαδικασία αυτή μεταφέρει κάποιες πληροφορίες (δηλ. μόρια) για το τι ισχύει στον πλανήτη. Για τον συγκεκριμένο πλανήτη είδαμε το μόριο του νερού - μπορεί να υπάρχουν και πολλά άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία που δεν μπορούμε να τα δούμε. Το επόμενο βήμα είναι ακριβώς αυτό - να εντοπίσουμε και άλλα μόρια. Αυτά είναι και τα σημάδια ζωής που ψάχνουμε και θα ψάχνουμε τις επόμενες δεκαετίες. Και ο K2-18b είναι προτεραιότητα», εξηγεί ο Άγγελος Τσιάρας.

Οι ερευνητές λοιπόν πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρχουν και άλλες μοριακές ενώσεις στον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένου του αζώτου και του μεθανίου, αλλά δεν είναι ανιχνεύσιμες με τις συγκεκριμένες παρατηρήσεις. Το μέλλον όμως είναι... ανοιχτό, διότι οι στόχοι της ομάδας του Άγγελου Τσιάρα φτάνουν ακόμα πιο πέρα!

Ήδη συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Ariel» της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας του Διαστήματος, στο πλαίσιο του οποίου ένα διαστημικό τηλεσκόπιο θα βρεθεί το 2028 σε πολύ μακρινή απόσταση και θα μελετήσει την ατμόσφαιρα 1.000 και πλέον εξωπλανητών, για πέντε τουλάχιστον έτη, και αναμένονται περισσότερες πληροφορίες.

Ο νεαρός απόφοιτος του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, με διδακτορικό στην αστρονομία από το UCL το 2017, συνδέθηκε μέσω skype από το Λονδίνο με το zougla.gr και είχαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση!