Οι κυρώσεις σε δύο Τούρκους για τις παρανομίες στην κυπριακή ΑΟΖ: Πάγωμα περιουσίας, απαγόρευση εισόδου στην ΕΕ

Το τουρκικό γεωτρύπανο Γιαβούζ. Photo via Twitter, @TCEnerji

Σφραγίδα στην πρώτη λίστα κυρώσεων κατά δύο Τούρκων πολιτών, σημαίνοντων στελεχών επιχειρήσεων, που συμμετέχουν ή διαδραματίζουν ρόλο στις έκνομες δραστηριότητες της Άγκυρας στις κυπριακές θαλάσσιες ζώνες, βάζουν τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ.

Πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι τα δύο ονόματα συμφωνήθηκαν στην ομάδα εργασίας Relex και εν συνεχεία, την περασμένη Τετάρτη εγκρίθηκαν και στο ανώτατο διπλωματικό επίπεδο της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων, Coreper.

• Οι ίδιες πληροφορίες του «Φ» αναφέρουν ότι η πρώτη λίστα κυρώσεων θα υιοθετηθεί σε πολιτικό επίπεδο, ως σημείο Α, δηλαδή χωρίς συζήτηση, τα προσεχή 24ωρα. Πιθανότερη ημερομηνία τυπικής πολιτικής υιοθέτησης είναι η προσεχής Πέμπτη, 27 Φεβρουαρίου, στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας, καθώς όπως επανειλημμένα έχει δημοσιεύσει ο «Φ», απαιτείται τυπική πολιτική έγκριση από οποιοδήποτε Συμβούλιο της ΕΕ, ανεξαρτήτως δηλαδή σύνθεσης. Και συνεπώς δεν απαιτείται σύγκληση του Συμβουλίου υπουργών Εξωτερικών.

Τα ονόματα των δύο Τούρκων πολιτών συνοδεύονται από τις απαραίτητες νομικές πράξεις που ετοίμασαν η ΕΥΕΔ και η Νομική Υπηρεσία του Συμβουλίου, καθώς και από τον εφαρμοστικό Κανονισμό, τον οποίο έχει ετοιμάσει η Κομισιόν.

• Με βάση τις νομικές πράξεις και τον εφαρμοστικό Κανονισμό, εναντίον των δύο Τούρκων πολιτών θα επιβληθεί πάγωμα περιουσιακών στοιχείων που ενδεχομένως διαθέτουν στην ΕΕ και στο πλαίσιο αυτό θα ενημερωθούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην ευρωπαϊκή επικράτεια. Παράλληλα, θα ενημερωθούν οι τελωνειακές και αστυνομικές Αρχές των κρατών-μελών, καθώς οι δύο Τούρκοι πολίτες θα τοποθετηθούν στη λίστα απαγόρευσης εισόδου στην ευρωπαϊκή επικράτεια.

Αναντίλεκτα, η πρώτη λίστα κυρώσεων δεν είναι όσο ευρεία κάποιος θα ανέμενε, ούτως ώστε να απαντά στις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στις κυπριακές θαλάσσιες ζώνες.

Αποτελεί ωστόσο ένα πρώτο σημαντικότατο βήμα, με τρεις εξίσου σημαντικές πολιτικές παραμέτρους, οι οποίες όπως αποκάλυψε ο «Φ», οδήγησαν τον Ταγίπ Ερντογάν να προβεί σε διαβήματα στην έδρα της ΕΕ και να στείλει αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες και σε «κάποιες» πρωτεύουσες κρατών-μελών, επιχειρώντας να ανατρέψει τις κυρώσεις κατά των δύο Τούρκων πολιτών:

1. Η τοποθέτηση έστω δύο Τούρκων πολιτών στη λίστα κυρώσεων της ΕΕ, αδειάζει το αφήγημα της Άγκυρας και ανατρέπει τους ισχυρισμούς περί δήθεν «νόμιμων δικαιωμάτων και συμφερόντων» στην ανατολική Μεσόγειο. Με πολύ απλά λόγια, η λίστα μπορεί μεν να αφορά δύο Τούρκους πολίτες, αλλά επί της ουσίας αντανακλά απτή καταδίκη της Άγκυρας και των ενεργειών της στις κυπριακές θαλάσσιες ζώνες. Κάτι που γνωρίζει πολύ καλά η Τουρκία και γι’ αυτό άλλωστε οι Ερντογάν και Τσαβούσογλου επεχείρησαν να ανατρέψουν τη λίστα κυρώσεων, έστω κι αν αφορά μόνο δύο Τούρκους πολίτες, (σε πρώτη φάση). «Αν βάλετε στη λίστα ονόματα, θα εκθέσετε την Τουρκία και την πολιτική της και αυτό πρέπει να το έχετε υπόψη πριν λάβετε αποφάσεις», έλεγε Τούρκος επίσημος σε σημαίνοντες κύκλους της ΕΕ, προειδοποιώντας μάλιστα με «έντονη αντίδραση»…

2. Τα κράτη-μέλη της ΕΕ περνούν για πρώτη φορά από την πρακτική της φραστικής αλληλεγγύης προς τη Λευκωσία, στην πράξη μιας λίστας στοχευμένων μέτρων κατά Τούρκων πολιτών που συμμετέχουν στις έκνομες ενέργειες της Άγκυρας. Κάτι που ούτε απλό, ούτε εύκολο ήταν, δεδομένου ότι ο Ερντογάν είχε καταφέρει σε διάφορα στάδια της διαδικασίας να γειώσει τις προσπάθειες της Λευκωσίας, η οποία επέμενε κυρίως διά του Νίκου Χριστοδουλίδη (βλέπε άλλη στήλη). Ενδεικτικά υπενθυμίζουμε τις δηλώσεις του ηγέτη της Βουλγαρίας, Μπόικο Μπορίσοφ, στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, ο οποίος είχε δημοσίως διαμηνύσει προς τη Λευκωσία (και την Αθήνα) ότι δεν ήταν διατεθειμένος να συναινέσει σε κυρώσεις κατά της Τουρκίας, καλώντας Κύπρο και Ελλάδα να τα βρουν μόνες τους με την Άγκυρα… Δεδομένου μάλιστα ότι η απόφαση για στοχευμένα μέτρα, εγκαθίδρυση λίστας κυρώσεων και συμπλήρωσή της με ονόματα, προϋποθέτει σε όλα τα στάδια της διαδικασίας ομοφωνία, μπορεί ενδεχομένως κάποιος να κατανοήσει τον βαθμό της δυσκολίας και πόσες προσπάθειες απαιτήθηκαν για να πειστούν τα 27 κράτη-μέλη, περιλαμβανομένων κρατών, όπως η Βουλγαρία και η Ουγγαρία, στις οποίες επένδυσε ο Ερντογάν για να αναχαιτίσει τις κυρώσεις. Σε κάθε πλέον περίπτωση, το ταμπού των κρατών-μελών για την επιβολή στοχευμένων μέτρων αναφορικά με τις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας, σπάει μέσω της πρώτης λίστας και ανοίγει δρόμο για νέες διεκδικήσεις της Λευκωσίας, εάν και εφόσον η Άγκυρα δεν συνετιστεί, κάτι που με τα σημερινά δεδομένα φαντάζει ως το πιθανότερο σενάριο.

3. Το μήνυμα τοποθέτησης Τούρκων πολιτών σε μια πρώτη λίστα νομικών κυρώσεων της ΕΕ δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο την Άγκυρα, αλλά εισπράττεται και από εταιρείες στις οποίες βασίζεται και επενδύει η Τουρκία, προκειμένου να υλοποιήσει τις έκνομες γεωτρητικές της δραστηριότητες, στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου. Κοινοτικοί κύκλοι, καθώς και κύκλοι στη Λευκωσία, επισημαίνουν ότι η απόφαση τοποθέτησης φυσικών έστω προσώπων σε μια πρώτη λίστα στοχευμένων μέτρων θα λειτουργήσει ενδεχομένως αποτρεπτικά σε συνεργασίες της Άγκυρας για γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο, υπό το φως της έμπρακτης για πρώτη φορά έκφρασης αλληλεγγύης των κρατών-μελών προς την Κυπριακή Δημοκρατία και κατ’ επέκταση προς τις θέσεις της.

Νέοι σχεδιασμοί ΥΠΕΞ

H πρώτη λίστα νομικών κυρώσεων κατά δύο Τούρκων πολιτών, αναφορικά με τη συμμετοχή τους στις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας, δεν αποτελεί το τέλος του δρόμου για τη Λευκωσία.

• Όπως πληροφορείται ο «Φ», ο ΥΠΕΞ Νίκος Χριστοδουλίδης μελετά ήδη εναλλακτικά σενάρια προώθησης και νέων μέτρων, εάν και εφόσον η Άγκυρα δεν συνετιστεί. Κύκλοι στο ΥΠΕΞ επισημαίνουν ότι η επιβολή μέτρων από την Ε.Ε. κατά φυσικών προσώπων και νομικών οντοτήτων δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά την ίδια ώρα σημειώνουν ότι εάν η Τουρκία συνεχίσει τις έκνομες της ενέργειες, τότε η Λευκωσία δεν θα έχει επιλογή από τη δρομολόγηση νέας λίστας μέτρων.

Υπενθυμίζουμε ότι ο ΥΠΕΞ δεν έχει αποσύρει από το τραπέζι της Ε.Ε. την αρχική πρόταση της Λευκωσίας για επιβολή στοχευμένων μέτρων σε δύο νομικές οντότητες και σε πέντε φυσικά πρόσωπα, ενώ εξετάζονται και άλλα εναλλακτικά σενάρια, σε συνεννόηση και με άλλα κράτη-μέλη, αναλόγως της στάσης που θα τηρήσει η Άγκυρα «επί του εδάφους», στις θαλάσσιες ζώνες της Κυπριακής Δημοκρατίας…

Ξένη διπλωματική πηγή ανέφερε στον «Φ» ότι η Άγκυρα ενημέρωσε δύο τουλάχιστον κράτη-μέλη ότι θα συνεχίσει τις έκνομες ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ, κάτι άλλωστε που προκύπτει και από τις δημόσιες δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων, περιλαμβανομένης και της νέας απειλής Τσαβούσογλου για ενδεχόμενη αποστολή τρίτου γεωτρύπανου στις κυπριακές θαλάσσιες ζώνες…

Σε τριπλό ταμπλό
Σε τρία επίπεδα κινήθηκαν τα αιτήματα του Προέδρου Αναστασιάδη, κατά τις πρώτες επαφές με τους νέους ηγέτες των θεσμών της Ε.Ε., στο περιθώριο της έκτακτης Συνόδου Κορυφής.

· Κυπριακό: Αναμένεται πρωτοβουλία του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο οποίος θα επικοινωνήσει με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ενώ θα βολιδοσκοπήσει και τις προθέσεις της Άγκυρας. Σημειώνεται ότι ο κ. Μισέλ προθυμοποιήθηκε να αναλάβει πρωτοβουλία και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, με βάση τη διακηρυγμένη θέση του για ενεργότερη εμπλοκή της Ε.Ε., άναψε πράσινο φως στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ο οποίος αναμένεται να επισκεφθεί σύντομα την Κύπρο, πιθανότατα εντός Μαρτίου.

· Αμμόχωστος: Υπό το φως των εξαγγελιών της Τουρκίας για άνοιγμα και εποικισμό της περίκλειστης πόλης, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επέδωσε επιστολές προς τους νέους ηγέτες των θεσμών, ζητώντας πολιτική στήριξη από την Ε.Ε., στη βάση του ψηφίσματος 550 του Σ.Α. ΟΗΕ. Παράλληλα, ζήτησε οικονομική στήριξη από την Ε.Ε., προκειμένου να υλοποιηθεί η πρωτοβουλία του και να εγκαθιδρυθεί μια τεχνική επιτροπή από διεθνείς εμπειρογνώμονες, καθώς και από Ε/κ και Τ/κ. Με «πλήρη αποστρατιωτικοποίηση» της περιοχής και με στόχους την ανοικοδόμηση και την επανεγκατάσταση των νομίμων κατοίκων. Στην προεδρική επιστολή, την οποία εξασφάλισε ο «Φ» (και έχει σταλεί και στους ηγέτες των κρατών-μελών), ο Νίκος Αναστασιάδης σημειώνει επίσης χαρακτηριστικά, ότι «εισηγείται όπως η Ε.Ε. χρηματοδοτήσει τις μελέτες και όπως τα Ηνωμένα Έθνη υποβοηθήσουν την τεχνική εργασία».

· Κυρώσεις: Στο ζήτημα των κυρώσεων κατά της Τουρκίας, ο εκπρόσωπος Κυριάκος Κούσιος δήλωσε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε στη συνάντησή του με τον Σαρλ Μισέλ, ότι «αναμένουμε ακόμα μεγαλύτερες κυρώσεις με την προσθήκη ονομάτων, νομικών προσώπων και φυσικών προσώπων στη λίστα». Παράλληλα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, τόσο στη συνάντηση με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όσο και στη συνάντηση με την Πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, διεμήνυσε ότι υπό το φως των τουρκικών προκλήσεων (ΑΟΖ-Αμμόχωστος) κανείς δεν πρέπει να αναμένει από τη Λευκωσία να τηρεί ευέλικτη στάση στα τουρκικά ντοσιέ και αιτήματα εντός της Ε.Ε., περιλαμβανομένης και της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης.

Σημειώνουμε ότι κατά τη συνάντηση Αναστασιάδη-φον ντερ Λάιεν, η Πρόεδρος της Κομισιόν ανταποκρίθηκε θετικά σε αίτημα του Προέδρου της Κύπρου για εξέταση του ενδεχόμενου επίσπευσης του φακέλου για το χαλλούμι, ο οποίος εκκρεμεί για τέσσερα και πλέον χρόνια, για πολιτικούς λόγους, με αποτέλεσμα η Ε.Ε. να μην έχει προχωρήσει στην εγγραφή του ως προϊόντος Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ). Υπενθυμίζεται ότι όπως είχε αποκαλύψει ο «Φ» αρκετά κράτη-μέλη αλλά και ο Έσπεν Μπαρθ Άιντε, είχαν παρέμβει «υπέρ της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων», όπως οι ίδιοι τα αντιλαμβάνονται…

Κοινοβουλευτική έγκριση στη Σουηδία

Πράσινο φως σε κοινοβουλευτικό επίπεδο αναμένεται να δοθεί από τη Σουηδία, η οποία έχει ήδη συμφωνήσει επί της αρχής για έγκριση της λίστας κυρώσεων, αλλά απαιτείται να εγκρίνει τις αποφάσεις στο κοινοβούλιό της. Το πράσινο φως αναμένεται να δοθεί τις προσεχείς ημέρες, προκειμένου εάν είναι δυνατόν η λίστα κυρώσεων να υιοθετηθεί και σε πολιτικό επίπεδο, από τους «27», χωρίς συζήτηση και ως σημείο Α, στο Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας που θα πραγματοποιηθεί την προσεχή Πέμπτη, 27 Φεβρουαρίου, στις Βρυξέλλες.

Με πληροφορίες από Φιλελεύθερο-Παύλος Ξανθούλης, Βρυξέλλες