Με μαντζούνια η ΕΕ κατά της πανδημίας

Του Νίκου Ιγγλέση

Μια τεράστια οικονομική καταστροφή συντελείται σε παγκόσμια κλίμακα λόγω των μέτρων που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωναϊού. Στην Ευρωζώνη η καταστροφή θα λάβει κολοσσιαίες διαστάσεις λόγω του ότι τα κράτη-μέλη είναι εγκλωβισμένα σ’ ένα νόμισμα που δεν μπορούν να εκδώσουν.
Όλες οι κυβερνήσεις της ζώνης του ευρώ ψάχνουν να βρουν δανεικά για να καλύψουν την τεράστια «μαύρη τρύπα» που δημιουργεί στους προϋπολογισμούς τους η κατάρρευση των εσόδων και η εκτίναξη των δαπανών. Στην Ευρωζώνη δεν υπάρχουν «λεφτόδενδρα». Αυτά ευδοκιμούν σ’ όλες τις άλλες χώρες του πλανήτη, που έχουν δικό τους νόμισμα και δική τους εθνική κεντρική τράπεζα.

Μπροστά στο υπαρξιακό αδιέξοδο μεγάλος καυγάς ξέσπασε μεταξύ των ευρώδουλων ηγετών. Ποιος θα δώσει τα δανεικά; Πόσα θα είναι τα δανεικά; Με τι όρους θα δοθούν τα δανεικά; Ποιος θα ελέγχει τα δανεικά; Η αποκαλούμενη «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη», ήταν ανέκαθεν και αυτή δανεική.

Θα μεσολαβήσει ένα χρονικό διάστημα μέχρις ότου οι πολίτες της ΕΕ αντιληφθούν ότι με «μαντζούνια» δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί η μεγαλύτερη οικονομική κρίση από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η κρίση από οικονομική, σύντομα, θα μετεξελιχθεί σε κοινωνική και πολιτική. Η παγκοσμιοποίηση (ελεύθερη κυκλοφορία κεφαλαίων, αγαθών – υπηρεσιών και ανθρώπων) πνέει τα λοίσθια και το κράτος-έθνος επανακτά τον κυρίαρχο ρόλο του. Εθνική κυριαρχία όμως δε νοείται χωρίς νομισματική ανεξαρτησία.

Τι συζητούν και τι μπορούν να κάνουν οι κυβερνήσεις; Τι τους επιτρέπεται να κάνουν από το Σύμφωνο του Ευρώ (Euro Plus Pact);

Τα «μαντζούνια» η μόνη λύση

1. Η έκδοση ευρωομολόγων. Εννέα χώρες της Ευρωζώνης, της Ελλάδας συμπεριλαμβανόμενης, ζήτησαν την έκδοση ευρωομολόγων, τα ονόμασαν και «κοροναομόλογα». Η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία, η Φιλανδία και άλλες χώρες της γερμανικής επιρροής εξέφρασαν την αντίρρησή τους αρνούμενες μια αμοιβαιοποίηση του χρέους. Το βασικό ερώτημα είναι: Ποιος θα εκδώσει τα ευρωομόλογα; Θα είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ΕΚΤ, ο ESM, κάποιος άλλος φορέας ή τα κράτη-μέλη; Δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο από τις Συνθήκες. Υπάρχει θεσμικό κενό. Ο ESM εκδίδει ήδη δικά του ομόλογα και αντλεί χρήματα από τις «αγορές», αλλά τα χρήματα αυτά δίνονται στα κράτη-μέλη στη βάση MoU, δηλαδή, μνημονίων.

Ό,τι κι αν αποφασιστεί, τα ευρωομόλογα είναι δανεικά που κάποια στιγμή πρέπει να επιστραφούν. Το μόνο όφελος που μπορεί να προκύψει είναι ένα χαμηλότερο επιτόκιο δανεισμού. Οι «αγορές» αξιολογούν θετικότερα ένα ομόλογο που θα εκδοθεί με την εγγύηση της Ευρωζώνης από ένα ομόλογο που θα εκδώσει η οικονομικά κατεστραμμένη Ιταλία ή η Ελλάδα. Τα επιτόκια είναι ήδη πολύ χαμηλά έως μηδενικά. Όλη η φασαρία γίνεται λοιπόν για κάποια δέκατα της μονάδας στο ύψος του επιτοκίου; «Μαντζούνια» για μια θανατηφόρα ασθένεια.

2. Ποσοτική χαλάρωση (QE). Η ΕΚΤ ανακοίνωσε ήδη ένα νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ύψους 750 δις. ευρώ μέχρι το τέλος του 2020. Δεν πρόκειται για κάτι το καινούργιο. Η ποσοτική χαλάρωση εφαρμόζεται εδώ και χρόνια, με πενιχρά αποτελέσματα. Από το Μάρτιο του 2015 δόθηκαν πάνω από 2,6 τρις. ευρώ για το σκοπό αυτό. Ουσιαστικά το πρόγραμμα αφορά την αγορά κρατικών, τραπεζικών και εταιρικών ομολόγων από τη δευτερογενή αγορά, δηλαδή, αφού έχουν κυκλοφορήσει. Το μέτρο δίνει ρευστότητα στους σημερινούς κατόχους των ομολόγων αυτών και συγκρατεί τις τιμές τους. Όμως η ρευστότητα αυτή, όπως έχει αποδειχτεί μέχρι σήμερα, δε διοχετεύεται στην πραγματική οικονομία ελλείψει επενδυτικών προοπτικών αλλά, κατευθύνεται σε χρηματιστηριακά προϊόντα (σύνθετα ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια κλπ). Πρόκειται για ένα ακόμη «μαντζούνι» που έχει αποδειχθεί αναποτελεσματικό.

Η ΕΚΤ, από τις Συνθήκες, δεν λειτουργεί ως πιστωτής έσχατης ανάγκης όπως οι κεντρικές τράπεζες όλων των άλλων κρατών αλλά δανείζει με βάση ενέχυρα υψηλής αξιολόγησης. Τα ομόλογα που αγοράζει η ΕΚΤ, όταν λήξουν (ωριμάσουν) θα πληρωθούν στο 100% της αξίας τους από αυτούς που τα έχουν εκδώσει (κράτη, τράπεζες και επιχειρήσεις). Η δε ΕΚΤ θα κερδίσει τη διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς και της ονομαστικής τιμής. Η κατανομή των 750 δις. θα καθορίζεται από την «κεφαλαιακή κλείδα», δηλαδή, το ποσοστό συμμετοχής κάθε χώρας στο μετοχικό κεφάλαιο της ΕΚΤ. Η Γερμανία συμμετέχει με 21,7%, η Ιταλία με 14,3%, η Ισπανία με 9,5% και η Ελλάδα με μόνο 2,3%.Τυχαίο ότι όλα δουλεύουν για τον ηγεμόνα της Ευρωζώνης;

3. Νέα Πιστωτική Γραμμή από ESM. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) διαθέτει δανειοδοτική ικανότητα 410 δις. Προτείνεται να δημιουργηθεί μια νέα πιστωτική γραμμή που θα εξασφαλίζει στα κράτη-μέλη φτηνό και μακροπρόθεσμο δανεισμό. Το ύψος αυτού του δανεισμού θα μπορεί να ανέλθει στο 2% του ΑΕΠ της κάθε χώρας, δηλαδή, για την Ελλάδα περίπου στα 3,8 δις. Μόνο που μέχρι σήμερα ο ESM συνοδεύει τα δανεικά με απόλυτο δημοσιονομικό έλεγχο (μνημόνια). Στο θέμα αυτό μάλλον θα υπάρξει κάποιος συμβιβασμός για χαλαρότερο έλεγχο αν και το Βερολίνο επιμένει, προσώρας, ότι πρέπει να ελέγχονται όσοι δανείζονται.

Συμπέρασμα

Όλες οι εναλλακτικές που προτείνονται αφορούν πρόσθετο δανεισμό. Ένα δανεισμό όμως που δε γίνεται για παραγωγικές επενδύσεις ή υποδομές που θα συμβάλλουν στη μελλοντική οικονομική ανάπτυξη αλλά, για την επιβίωση ανθρώπων που έπαψαν να εργάζονται και επιχειρήσεων που αναγκάστηκαν να κλείσουν. Όταν η πανδημία περάσει πώς θα πληρώνονται τα τοκοχρεολύσια όλων αυτών των δανείων; Ο μόνος τρόπος θα είναι η αύξηση των φόρων και η μείωση μισθών και συντάξεων. Ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας δήλωσε ότι, προς το παρόν, δεν εξετάζεται η μείωση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων.

Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε;

Μπροστά στον Αρμαγεδδώνα που έρχεται μια πατριωτική κυβέρνηση θα όφειλε πρωτίστως να υπερασπιστεί την ύπαρξη της χώρας και την επιβίωση των Ελλήνων και όχι τη σωτηρία του Ευρωσυστήματος. Απαιτείται άμεση παύση πληρωμής των τοκοχρεολυσίων του δημόσιου χρέους. Υπενθυμίζεται ότι το 2020 θα πληρωθούν 12,3 δις για χρεολύσια και 5,2 δις για τόκους, δηλαδή, συνολικά 17,5 δις. Άμεσος σχεδιασμός και προετοιμασία για την έκδοση εθνικού νομίσματος με το οποίο και μόνο θα καλυφθούν τα ελλείμματα και θα παύσει ο αέναος δανεισμός. Δραχμοποίηση του ευρωχρέους και σύνδεσή του με τις γερμανικές οφειλές.

«Τα δάνεια δούλους τους ελεύθερους ποιεί…» Μένανδρος.

“Με μπλε χρώμα τα κράτη της Ευρωζώνης, με κόκκινο χρώμα τα κράτη της ΕΕ με εθνικό νόμισμα και με γκρι χρώμα οι τρίτες χώρες”



Ελληνική Αντίσταση