Το «πικ-νικ» του Σουλτάνου αποτελεί νέα εισβολή στην Κύπρο

Το νομικό καθεστώς των Βαρωσίων

Προσπάθεια ανατροπής όχι μόνο του πλαισίου λύσης του Κυπριακού αλλά ενός βασικού «κεκτημένου της 45χρονης διαπραγμάτευσης ,την επιστροφή της Αμμοχώστου υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση, η οποία κατοχυρώνεται με δυο Ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ, συνιστά η απειλή για άνοιγμα της περίκλειστης περιοχής, εποικισμό και «αξιοποίηση» της.

Κάτι που δεν αποτελεί πλέον απλή απειλή, καθώς το αρχικό άνοιγμα της παραλίας των Βαρωσίων, και η πανηγυρικού χαρακτήρα περιοδεία του Τ. Ερντογαν στην περίκλειστη περιοχή, σηματοδοτεί ουσιαστικά μια νέα Εισβολή και δημιουργία τετελεσμένου που υπονομεύει κάθε προσπαθεια για επίλυση του κυπριακού.

Η Άγκυρα θεωρεί ότι μετά την αποτυχία των μονομερών και παράνομων παρεμβάσεων της στην Κυπριακή υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ,πρέπει να βρει άλλο τρόπο να επιδιώξει ισοδύναμα τετελεσμένα, στο έδαφος με στόχο την Αμμόχωστο.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο νέος κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ στην συνάντηση που είχε με τον Νίκο Αναστασιάδη, οταν τέθηκε από ελληνοκυπριακής πλευράς το θέμα της Αμμοχώστου ήγειρε σε αντιδιαστολή θέμα… υδρογονανθράκων, θέλοντας ουσιαστικά να απαιτήσει την διακοπή του προγράμματος έρευνας και εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων από την Κυπριακή Δημοκρατία στην ΑΟΖ της, με την διακοπή των παράνομων ενεργειών για εποικισμό των Βαρωσίων.
Κάθε τέτοια κίνηση όμως θα φέρει την Τουρκία σε πλήρη σύγκρουση με την Διεθνή Κοινότητα και τον ΟΗΕ, κάτι βεβαίως που δεν είναι ικανό να την αποτρέψει από τέτοιες κινήσεις, ενώ θα σηματοδοτήσει ένα σημαντικό πισωγύρισμα στο Κυπριακό, με απομάκρυνση κάθε προοπτικής λύσης.

Και συγχρόνως θα απαιτήσει έναν πακτωλό δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία πιθανόν η Τουρκία να αναζητήσει από επενδυτές από το Κατάρ και την Κίνα, και καθώς προτίθεται να αναθέσει τα έργα σε τουρκικές κατασκευαστικές που έχουν γονάτισε από την κρίση, πρακτικά θα χρηματοδοτηθεί και ο ευαίσθητος για την τουρκική οικονομία κλάδος των κατασκευαστικών. Που συμπωματικά οι μεγαλύτερες εξ αυτών ανήκουν σε φίλους της οικογένειας Ερντογαν.

Τα δυο ψηφίσματα του ΣΑ του ΟΗΕ είναι ξεκάθαρα σε ότι αφορά στην Αμμόχωστο:

550/1984

«…. (Το ΣΑ)Επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς όλα τα κράτη να μην αναγνωρίσουν το δήθεν κράτος της «Tουρκικής Δημοκρατίας της Bόρειας Kύπρου» που εγκαθιδρύθηκε με τις αποσχιστικές ενέργειες και τα καλεί να μη διευκολύνουν ή με οποιοδήποτε τρόπο βοηθήσουν την προαναφερθείσα αποσχιστική οντότητα.

4. Kαλεί όλα τα κράτη να σέβονται την κυριαρχία, την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα, την ενότητα και το αδέσμευτο της Kυπριακής Δημοκρατίας.

5. Θεωρεί τις απόπειρες για εποικισμό οποιουδήποτε τμήματος των Bαρωσίων από άτομα άλλα από τους κατοίκους τους ως απαράδεκτες και ζητά τη μεταβίβαση της περιοχής αυτής στη διοίκηση των Hνωμένων Eθνών…»

789/1992

«γ) με σκοπό την εφαρμογή του ψηφίσματος 550 (1984) η περιοχή που σήμερα βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Eιρηνευτικής Δύναμης των Hνωμένων Eθνών να επεκταθεί και να συμπεριλάβει τα Bαρώσια…».

Όμως τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει πρωτοβουλίες και από την κυπριακή πλευρά και τον Νίκο Αναστασιάδη (για τις οποίες μάλιστα επικρίθηκε ότι «Αμμοχωστοποιεί» το Κυπριακό) για να υπάρξουν κινήσεις υπό μορφή Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης με αντικείμενο την Αμμόχωστο.

Όπως ο ίδιος επεσήμανε σε αντικατοχική εκδήλωση του Δήμου Αμμοχώστου στην Δερυνεια η τουρκοκυπριακή πλευρά απέρριψε την πρόταση του ίδιου του αντιπροέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπαιντεν τον Μάιο του 2014 για την Αμμόχωστο, θέτοντας πρακτικά ως προϋπόθεση την αναγνώρισης του ψευδοκράτους.

Τον Ιούλιο του 2014 ο Ν. Αναστασιάδης υπέβαλε στον Ν. Έρογλου πρόταση ΜΟΕ με πρώτο την σύσταση Επιτροπής για καταγραφή της κατάστασης στην περίκλειστη πόλη με στόχο την επιστροφή της Αμμοχώστου, ενώ την ιδια πρόταση υπέβαλε και στον Μ. Ακιντζί το 2015, που απάντησε όμως ότι δεν μπορεί να δεχθεί τέτοιες προτάσεις για την περιοχή είναι στρατιωτική ζώνη.
Τον Μάρτιο 2017 σε συνάντηση με τον τότε τούρκο πρωθυπουργό του έθεσε ως όρους για το άνοιγμα διαπραγματευτικών Κεφαλαίων της Τουρκίας, την σύσταση διεθνούς επιτροπής για την ετοιμασία μελέτης για την επικρατούσα κατάσταση στη νεκρή πόλη, με στόχο να αποδοθεί στους νόμιμους κατοίκους της, έστω και υπό τη διοίκηση των ΗΕ, και το άνοιγμα τουρκικών λιμένων για κατάπλου πλοίων υπό κυπριακή σημαία. Και οι δυο προτάσεις απορρίφθηκαν.

Όμως ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο όπως επεσήμανε ο κ. Αναστασιάδης είναι ότι τον Ιανουάριο του 2017 στην Γενεύη κατά την κατάθεση των χαρτών από τις δυο πλευρές ο χάρτης που κατατέθηκε από την τουρκοκυπριακή πλευρά προεβλεπε ότι η πόλη της Αμμοχώστου και η ευρύτερη περιοχη επιστρέφονταν υπο ελληνοκυπριακή διοίκηση.(όπως και όλα τα ειρηνευτικά σχέδια: χάρτης Γκόμπι 1983, Χάρτης Γκαλι Αύγουστος 1992, και Σχέδιο Αναν.
Το νομικό υπόβαθρο διεκδίκησης των περιουσιών

Στα Κατεχόμενα έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό συστηματική προσπάθεια ώστε να στοιχειοθετηθεί ο ισχυρισμός ότι όλα τα Βαρώσια ανήκουν στην Διεύθυνση Βακουφίων ΕΒΚΑΦ. Οι επικεφαλής του ΕΒΚΑΦ έχουν δηλώσει ότι έκαναν «έρευνες» για το ιδιοκτησιακό και προέκυψε ότι επι των ιδιοκτησιών από το 1571 έως το 1974, και μελετήθηκαν 2.443 εγγραφές, 13.000 φάκελοι και 8 εκατομμύρια έγγραφα.

Και ότι βάσει των στοιχείων αυτών ότι « ολόκληρο το Βαρώσι ανήκει στα ιδρύματα του Αμπντουλάχ Πασά, του Λάλα Μουσταφά Πασά και του Μπιάλαλ Αγά και καποια ακίνητα κατά τη διάρκεια της βρετανικής διοίκησης αφαιρέθηκαν από την ιδιότητα ιδρύματος και μεταφέρθηκαν στους Ε/κ και την Εκκλησία είχαν μεταφερθεί κατά τρόπο αντίθετο προς το νόμο…».

Οι Άγγλοι διαχειρίστηκαν το ΕΒΚΑΦ ως τμήμα της αποικιοκρατικής διοίκησης και πώλησαν γη που ανήκε σε βακούφια.

Με νομοθεσία τον Μάιο του 1944 οι Άγγλοι αποδέχτηκαν να πληρώνουν στο ΕΒΚΑΦ ως αποζημίωση στο διηνεκές το ετήσιο ποσό των £2.230.

Με τη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης του ‘60, στο Παράρτημα U, η Αγγλική Κυβέρνηση (μετά από απαίτηση του ΕΒΚΑΦ της τάξης των £4εκατ.) συμφώνησε να πληρώσει το ποσό των £1,5εκατ. με αντάλλαγμα την επιβεβαίωση από την Τουρκοκυπριακή Κοινότητα ότι δεν υπήρχε οποιαδήποτε χρηματική απαίτηση εναντίον της Αγγλικής Κυβέρνησης.
Το 1999 στην υπόθεση Αρέστης-Ξενίδης Vs Τουρκίας στο ΕΔΑΔ η αιτήτρια έχοντας τα χέρια της πιστοποιητικό ιδιοκτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας διεκδικούσε αποζημιώσεις για απώλεια χρήσης. Το Δικαστήριο απέρριψε τις θέσεις του ΕΒΚΑΦ, τον Μάρτιο του 2005, και τελικά επιδίκασε αποζημιώσεις για διαφυγόντα εισοδήματα.

Όμως το ΕΒΚΑΦ είχε επίσης κάνει αίτηση το 2000, στο Επαρχιακό Δικαστήριο Αμμοχώστου της υποτελούς τοπικής διοίκησης, και εξασφάλισε απόφαση τον Δεκέμβριο του 2005, ότι 1.472 τίτλοι στο Βαρώσι που ανήκαν δήθεν στο Βακούφικο του Abdullah Pasa ήταν του ΕΒΚΑΦ (Απόφαση 2005).

Σύμφωνα με τον δικηγόρο Αχιλλέα Δημητριάδη που έχει χειριστεί πολλές υποθέσεις στο ΕΔΑΔ, πέραν της υποθέσεως Λοϊζιδου που το Δικαστήριο αναγνώρισε ότι είναι η νόμιμος ιδιοκτήτης, θα πρέπει για να διεκδικήσουν το δικαίωμα για επιστροφή και απώλεια εσόδων οι αιτητές να αποδείξουν την ιδιοκτησία τους ενώπιον της Επιτροπής Ακίνητης Ιδιοκτησίας του ψευδοκράτους.

Το ερώτημα είναι κατά πόσο τα πιστοποιητικά της Κυπριακής Δημοκρατίας που έχουν αναγνωριστεί από το ΕΔΑΔ ή η Απόφαση 2005 που δίδει δικαιώματα στο ΕΒΚΑΦ θα υπερισχύσει. Στην παράνομη ΕΑΙ έχει καταχωρηθεί ενας μικρός αριθμός υποθέσεων (280) σχετικά με το συνολικό αριθμο των 6.082 τεμαχίων εκ των οποίων τα 425 βρίσκονται στο παραλιακό μέτωπο, από το ξενοδοχείο Κωνστάντια μέχρι το Golden Sands.

Όμως απόφαση του «Ανώτατου Δικαστηρίου» στα Κατεχόμενα με απόφαση του έκρινε ότι θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι τίτλοι ιδιοκτησίας του 1974. Η προσφυγή αφορούσε την ιδιοκτήτρια της εταιρείας του ξενοδοχείου Άργος στο Βαρώσι και της εταιρείας Ακίνητα Ι.Θ. Ιωάννου και Υιοί Ltd για ακύρωση της απόφασης του «επαρχιακού δικαστηρίου» Αμμοχώστου που είχε κρίνει ότι οι περιουσίες στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου ανήκουν σε οθωμανικά βακούφικα.
Το παράνομο «επαρχιακό δικαστήριο» Αμμοχώστου είχε αποφασίσει το 2005 ότι 1.472 τεμάχια στο Βαρώσι ανήκουν στο ΕΒΚΑΦ και ότι η βρετανική διοίκηση τα είχε παράνομα διανείμει.

Η προσφυγή της εταιρείας απορρίφθηκε επειδή το «ανώτατο δικαστήριο» δεν έχει δικαιοδοσία για υποθέσεις πριν από το 1974 και επειδή θεωρήθηκε εκπρόθεσμη. Όμως στην πλειοψηφική απόφασή του το «ανώτατο δικαστήριο» προτρέπει την «επιτροπή ακίνητης περιουσίας» όπως λαμβάνει υπόψιν το μητρώο τίτλων ιδιοκτησίας του 1974, αποδυναμώνοντας με αυτό τον τρόπο το επιχείρημα του ΕΒΚΑΦ ότι η περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου του ανήκει.

Νίκος Μελέτης
Liberal