Γκ. Λίντενστραους: Η Τουρκία επιδιώκει ρήξη στις σχέσεις Ισραήλ με Ελλάδα και Κύπρο

Τουρκική προσπάθεια να προκαλέσει πλήγμα στις σχέσεις του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Κύπρο, βλέπει η Γκαλία Λίντενστραους μιλώντας στο liberal.gr, στο πλαίσιο της επιχειρούμενης αναπροσαρμογής της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας μετά την εκλογή Μπάιντεν και των συμφωνιών της Ιερουσαλήμ με τέσσερις χώρες του αραβικού κόσμου.

Σχολιάζοντας τα δημοσιεύματα που θέλουν την Άγκυρα να ετοιμάζεται να διορίσει μετά από πολύ καιρό πρέσβη στο Ισραήλ, η ερευνήτρια του ισραηλινού think tank Institute of National Securities Studies, απαντά ότι ακόμη και σε ένα τέτοιο σενάριο, η καχυποψία μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα. Ως αποτέλεσμα, εκτιμά ότι είναι απίθανο μια τέτοια εξέλιξη να επιδράσει ουσιαστικά στις σχέσεις της χώρας με την Ελλάδα ή την Αίγυπτο.

Συνέντευξη στον Γιάννη Μαντζίκο

Ειδησεογραφικά πρακτορεία κυρίως Τουρκικά αναφέρουν ότι η Άγκυρα πρόκειται να διορίσει νέο πρέσβη στο Ισραήλ μετά από σχεδόν. Είναι αυτή μια, προσπάθεια του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να προσεγγίσει εκ νέου το Ισραήλ;

Υπήρξαν αντικρουόμενες αναφορές σχετικά με το αν η Τουρκία διόρισε πράγματι νέο πρεσβευτή ή επιτετραμμένο στο Ισραήλ. Από την κρίση που προέκυψε το 2018, μετά από τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ, οι επιτετραμμένοι στην Άγκυρα και το Τελ Αβίβ, έμειναν στις θέσεις τους.

Από την ισραηλινή πλευρά, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, φαίνεται ότι δεν έχει γίνει κίνηση διορισμού πρεσβευτή. Επισήμως, οι διπλωματικές σχέσεις δεν έχουν υποβαθμιστεί, κάτι που σημαίνει ότι δεν υπάρχει εμπόδιο στον διορισμό νέων διπλωματικών αντιπροσωπειών. Ωστόσο, η πολιτική κρίση στο Ισραήλ και η πιθανή προοπτική εκλογών τον Μάρτιο του 2021 ενδέχεται να καθυστερήσουν μια τέτοια εξέλιξη.

Όσον αφορά τα τουρκικά κίνητρα, αυτά πιθανότατα σχετίζονται με μια προσπάθεια αναπροσαρμογής της εξωτερικής πολιτικής στα νέα δεδομένα, υπό το φως της έλευσης της νέας διοίκησης Μπάιντεν και των «Συμφωνιών του Αβραάμ» (Τις διπλωματικές συμφωνίες του Ισραήλ με τέσσερις χώρες του αραβικού κόσμου ήτοι ΗΑΕ, Μαρόκο, Μπαχρέιν και Σουδάν)

Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχει μια προσπάθεια να προκληθεί κάποια ρήξη στις σχέσεις του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Κύπρο στο πλαίσιο των αυξανόμενων εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.

Πώς θα αντιδράσει το Ισραήλ, δεδομένου ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι ένθερμος υποστηρικτής των θέσεων της παλαιστινιακής πλευράς, έχοντας παράλληλα ασκήσει αυστηρή κριτική στη κυβέρνηση Νετανιάχου; Για παράδειγμα, το Ισραήλ μπορεί να ζητήσει από τον Ερντογάν μια «χειρονομία καλής θέλησης», παραδείγματος χάρη να σταματήσει τις δραστηριότητες της Χαμάς στην Κωνσταντινούπολη;

Το ζήτημα των στρατιωτικών δραστηριοτήτων της Χαμάς στην Κωνσταντινούπολη αποτελεί πράγματι σημείο «τριβής» μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας. Σας θυμίζω ότι οι δυο πλευρές είχαν καταλήξει σε συμφωνία για την εξομάλυνση των σχέσεών τους έπειτα από έξι χρόνια κρίσης το 2016, η οποία προκλήθηκε με αφορμή το επεισόδιο με πλοίο που μετέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη Γαζα.

Κατά την υπογραφή λοιπόν της συμφωνίας «ομαλοποίησης» του 2016 έγινε κατανοητό ότι δεν θα επιτρεπόταν καμία τέτοια δραστηριότητα, κάτι που ωστόσο συνεχίζεται απρόσκοπτα σε τουρκικό έδαφος.

Είναι σαφές ότι αυτό θα είναι ένα ζήτημα που το Ισραήλ θα θέσει επανειλημμένα έναντι της Τουρκίας, αν υπάρξει ενδεχόμενο αποκατάστασης των σχέσεων σε επίπεδο πρέσβεων. Εν τούτοις, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην επιλυθεί ώστε να ικανοποιηθεί πλήρως η πλευρά του Ισραήλ.

Ποια είναι η ευρύτερη εικόνα που διαμορφώνεται στην περιοχή, σύμφωνα με την άποψή σας; Μέχρι πρόσφατα, γνωρίζαμε για δύο «μπλοκ» στη Μέση Ανατολή, ένα με τα ΗΑΕ, τη Σαουδική Αραβία και το άλλο με το Κατάρ, την Τουρκία.

Υπάρχει πράγματι μια σημαντική απόσταση μεταξύ των δυο «μπλό» στη Μέση Ανατολή και δη εντός των Σουνιτών, αλλά υπάρχουν επίσης ορισμένες πολυπλοκότητες που κάνουν την κατάσταση ακόμα πιο δυσνόητη. Για παράδειγμα, παράλληλα με την είδηση για την πιθανή αποστολή πρεσβευτή στο Ισραήλ από την Τουρκία, υπήρξαν επίσης πληροφορίες οτι η Άγκυρα προσπαθεί να προσεγγίσει και με τη Σαουδική Αραβία.

Επιπλέον, το Κατάρ προσπαθεί να διατηρεί επαφές με όσο το δυνατόν περισσότερους παράγοντες την ώρα που για παράδειγμα

συνεργάζεται με το Ισραήλ στο θέμα της Γάζας. Παράλληλα, η κρίση που προέκυψε με το Κατάρ το 2017 και το εμπάργκο από τα κράτη του Κόλπου οδεύει προς εκτόνωση κάτι που σημαίνει οτι μπορεί να μειωθούν οι εντάσεις μεταξύ των Σουνιτών της Μέσης Ανατολής.

Τέλος, σε περίπτωση που υπάρξει προσέγγιση μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας, αυτό θα αλλάξει τα σχέδια της ηγεσίας της χώρας στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, όσον αφορά τη συμμαχία με την Ελλάδα, την Αίγυπτο και την Κύπρο;

Εάν πράγματι υπάρξει μια κίνηση αποκατάστασης των σχέσεων σε επίπεδο πρέσβεων, αυτο δεν θα σηματοδοτήσει μια σημαντική αλλαγή στις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ. Το επίπεδο καχυποψίας μεταξύ των πλευρών παραμένει υψηλόο και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι εάν υπάρξει νέος γύρος συγκρούσεων στη Γάζα ή στη Δυτική Όχθη, η Τουρκία δεν θα αποσύρει τον πρέσβη της ξανά.

Ως αποτέλεσμα αυτού, μια τέτοια εξέλιξη είναι απίθανο να έχει ουσιαστική επίδραση στις σχέσεις του Ισραήλ με τους Έλληνες εταίρους του ή την Αίγυπτο.


Γκαλία Λιντενστράους