Οι ΗΠΑ διαμορφώνουν το πλαίσιο των σχέσεων της Δύσης με την Τουρκία

Με δεδομένη την αδυναμία που δείχνει η Ευρωπαϊκή Ένωση να λάβει για την Τουρκία, το βάρος της διαμόρφωσης των σχέσεων της Τουρκίας με τη Δύση σηκώνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο και όχι μόνο με την Τουρκία. Σε όλα τα μεγάλα διεθνή προβλήματα, από την εποχή των Πολέμων στην πρώην Γιουγκοσλαβία, η Ευρώπη αδυνατούσε να επιδείξει αποφασιστικότητα και ακολουθούσε στο δρόμο που άνοιγε η Ουάσινγκτον.

Την πραγματικότητα αυτή αποδέχτηκε η ΕΕ με τον πλέον επίσημο τρόπο στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής, στα συμπεράσματα της οποίας αναφέρεται απροσχημάτιστα ότι: «Η ΕΕ θα επιδιώξει να συντονισθεί σε θέματα που αφορούν την Τουρκία και την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο με τις ΗΠΑ».

Ο απερχόμενος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δεν μπόρεσε να εμποδίσει τελικά την επιβολή κυρώσεων κατά της Τουρκίας, οι οποίες ανακοινώθηκαν το βράδυ της Τρίτης. Το αμερικανικό σύστημα λειτούργησε αυτόνομα, πέραν από την όποια προσωπική συμπάθεια έχει ο Τραμπ προς τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η νέα κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν θα ξεκινήσει από τον επόμενο μήνα τις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις από αυτή την αφετηρία.

Αυτή η απόφαση αποτελεί τώρα και σημείο αναφοράς για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία είτε θα πρέπει να διαμορφώσει θέση σε σχέση με την Τουρκία, έως τη Σύνοδο Κορυφής τον Μάρτιο, είτε θα εξακολουθήσει τη σημερινή παρελκυστική τακτική, την οποία επιθυμούν προς εξυπηρέτηση ιδίων συμφερόντων συγκεκριμένες χώρες, αφήνοντας τις ΗΠΑ να κάνουν τον «κακό αστυνόμο».

Η Άγκυρα από την πλευρά της, πέραν της, αναμενόμενης εν πολλοίς, σκληρής ανακοίνωσης που εξέδωσε το υπουργείο Εξωτερικών, φαίνεται ότι δεν θα επιδιώξει την πλήρη ρήξη των σχέσεων της με τις ΗΠΑ, σε μία λογική όμως ίσων εταίρων και όχι με την προοπτική να αναλάβει εκ νέου το ρόλο του προκεχωρημένου φυλακίου της Δύσης στο ανατολικό μέτωπο, όπως ήταν στο παρελθόν. Αν θα αποδεχτούν τη συνθήκη αυτή οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι άλλη υπόθεση, η Αγκυρα πάντως ήδη έχει κάνει κάποια βήματα για να προετοιμαστεί στην αναδυόμενη νέα εποχή Μπάιντεν, τα οποία παρουσιάσαμε σε προηγούμενη ανάλυσή μας (βλ. Αλλαγή γραμμής από τον Ερντογάν έναντι των ΗΠΑ).

Σε κάθε περίπτωση ο δρόμος των αμερικανο-τουρκικών σχέσεων θα είναι μακρύς, κακοτράχαλος και με πολύ ενδιαφέρον.

Η Τουρκία κινείται εδώ και πολύ καιρό σε αχαρτογράφητα νερά και η σημερινή πορεία της δεν έχει σημεία αναφοράς στο παρελθόν. Η συμπεριφορά του Ερντογάν , που συχνά είναι ακατανόητη για τους δυτικούς αναλυτές, θεωρείται μάλιστα ακραίος και ριψοκίνδυνος παραλογισμός που απειλεί να «μπουρλοτιάσει» ολόκληρη την περιοχή, δεν αποκλείεται να είναι έμπρακτη έκφραση της γνήσιας πεποίθησης και της στρατηγικής επιλογής μίας νέας Τουρκίας, η οποία διατίθεται να καταβάλλει και το αντίστοιχο τίμημα.

Υπό αυτό το πρίσμα, οι αποφάσεις που καλούνται να λάβουν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με την Τουρκία είναι κρίσιμες όχι μόνο για τις διμερείς τους σχέσεις, αλλά και καθοριστικές όσον αφορά στη θέση της Τουρκίας στο σύστημα ασφαλείας της Δύσης, με τις όποιες προεκτάσεις στην ειρήνη και τη σταθερότητα…

Γιάννης Μανδαλίδης
CNN Greece