«…Μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη…»

Δρ Ανδρειανή Δ. Οδυσσέως

Στις κορυφαίες στιγμές του Ελληνισμού οι άνθρωποι της διανόησης μπορούσαν να δουν την άλλη όψη των πραγμάτων, να εμπνεύσουν το λαό και να τον κρατήσουν σε εγρήγορση. Ανάλογες μορφές σήμερα μας λείπουν απελπιστικά. Ίσως γιατί το πνεύμα από μόνο του δεν αντέχει να υπάρχει και πνίγεται από μεθοδευμένες και καλά οργανωμένες «στρατηγικές». Τούτες τις γιορτινές μέρες γίνονται ιδιαίτερα νοσταλγικές οι μορφές του Εθνικού ποιητή και του Αγίου της Ελληνικής λογοτεχνίας. Διέβλεψε φαίνεται, την έκπτωση της Ελληνικής διανόησης ο καταξιωμένος Ελύτης και μέσα στην κορυφαία του έκφραση, στο εμβληματικό και μυριοτραγουδημένο «Άξιον Εστί», σε μια ενότητα που καθόλου τυχαία επονομάζεται «Τα Πάθη», εμπνευσμένα μας προτρέπει: «… Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί, όπου και να θολώνει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη…».

Είναι σαν να το’πε και το’γραψε ειδικά για τη δική μας τη γενιά που ζει τραγικά ιστορικά διλήμματα και βρίσκεται μπροστά σε σταυροδρόμια αδιέξοδα. Σε μια πατρίδα που την παίζουν στα ζάρια διαχρονικοί «Έμποροι των Εθνών», άλλοτε σαν « Σελδζούκοι ροπαλοφόροι να καραδοκούν» και πάντα σαν «σκυλοκοίτες να κοπροκρατούν» το δικό μας μέλλον. Τα πάθη του Γένους τα ατελείωτα αποδόθηκαν με τα ψηλότερα νοήματα από τις δύο αυτές κορυφές του πνεύματος κάνοντας πάντοτε μια άλλη ανάγνωση και δίνοντας απαντήσεις στις αναζητήσεις του λαού όταν αυτός αγωνιζόταν με «ενάντιες δύναμες». Δεν τους βάραινε, βλέπετε, ο πόλεμος, αλλ’ έγινε πνοή τους…Και διέβλεψαν πως ο εχθρός είναι ποικιλόμορφος και πολυδιάστατος. Ο ανοικτός πόλεμος στο «αλωνάκι» από την μια, ο ύπουλος, υποχθόνιος πόλεμος ενάντια στην πίστη και τις άφθαρτες αξίες του λαού από την άλλη.

Ο Σολωμός πέτυχε να σηκώσει ένα Έθνος πάνω στην πέννα και το πνεύμα του, αναδεικνύοντας πραγματικότητες που η λαθεμένη προσκόλληση σε ξένες υποσχέσεις και τραγικά οράματα κρατούν ως σήμερα. Το δράμα της φυλής, ο πόθος κι έρωτας για Λευτεριά από την μια και το σαράκι της διχόνοιας από την άλλη συμπυκνώνονται στον «Υμνο για την Ελευθερία». Η πολιτική του οξυδέρκεια θριαμβεύει με τις απαράμιλλες διατυπώσεις των «Ελεύθερων Πολιορκημένων» αναδεικνύοντας την διαπλοκή των στρατηγικών συμφερόντων που αναδύονται στη διαχρονική γεωπολιτική σκακιέρα. Οι συσχετισμοί αλλάζουν αλλά ο αλγόριθμος ο ίδιος μένει. Οι ελεύθεροι πολιορκημένοι από το Μεσολόγγι μεταφέρονται στην Καρπασία και την Κύπρο ολάκερη… «Αραπιάς άτι, Γάλλου νους, βόλι Τουρκιάς, τόπ’ Άγγλου! Πέλαγο μέγα πολεμά, βαρεί το καλυβάκι…». Τα διαπλεκόμενα και οι συζεύξεις συμφερόντων, συντονισμένες κατά που επιβάλλουν οι καιροί κι εμείς το καλυβάκι που το βαρούν… Θα μπορούσαμε βέβαια να βιώναμε δράσεις που θα ξεσήκωναν πανηγύρια στις καρδιές αλλά καταφέρνουμε και αυτήν ακόμη την ευλογία να την κάνουμε κατάρα, αγνοώντας την επιταγή του Σολωμού… « Πάντ’ ανοιχτά, πάντ’ άγρυπνα, τα μάτια της ψυχής μου …».

Αλλά είναι και η υπόσκαψη εκ των έσω, η συντονισμένη προσπάθεια για αλλοίωση της ιστορικής και θρησκευτικής φυσιογνωμίας των Ελλήνων. Όσα δεν κατάφεραν ο Ιμπραήμ και ο Δράμαλης ήλθε η ξενόφερτη, η δοτή εξουσία να διαβρώσει. Μεθοδεύτηκε η αλλοτρίωση του Ορθόδοξου φρονήματος από τον κάθε εγκάθετο, δρομολογήθηκε ένα επίπλαστο αυτοκέφαλο για να κοπεί η ρίζα που έδενε την Εκκλησία της Ελλάδας με την Ορθόδοξη μάννα. Άλλαξαν οι αυλικοί των Βαυαρών, οι φιλοπρόοδοι τάχατες της εποχής, τα ζύγια του γνήσιου και ατόφιου φρονήματος και ροκάνισαν ύπουλα τις αντιστάσεις των Ελλήνων. Μίλησε τότε ο Παπαδιαμάντης κατευθείαν στην καρδιά του πονεμένου λαού, με απλά γραφήματα στις εφημερίδες της εποχής. Άφησε μια αγκαλιά Χριστουγεννιάτικα διηγήματα για κοινωνία από το δισκοπότηρο της ιερής ιστορίας και των αυθεντικών παραδόσεων του Ελληνισμού που μετά την σκλαβιά πολέμησε να κρατηθεί σε ράγες ορθές. Ξεκινώντας από τον «Χριστό στο Κάστρο», όπου η προσήλωση στις παραδόσεις της Ορθόδοξης λατρείας σμίγει με την ανθρωπιά και το φιλότιμο, συναντά την «Σταχομαζώχτρα» της προσμονής και της εγκαρτέρησης για να φιλιώσει με τη φύση και τις οικογενειακές αξίες στα «Φώτα Ολόφωτα» και να ελέγξει τέλος το ξεστράτισμα λαού και κλήρου με το κλάμα του αγγέλου στα « Πτερόεντα Δώρα ». Ερείσματα ατράνταχτα, κρατούν γερά ένα λαό που βάλλεται πανταχόθεν.

Η απάντηση στους σύγχρονους Σελτσούκους και στην επίκαιρη Βαυαροκρατία έλκεται και πάλι μέσα από τον Σολωμό: « Η δύναμή σου πέλαγο κι η θέλησή μου βράχος»! Κι όσο έχουμε θέληση θα αντιστεκόμαστε!

*Μέλος Π.Γ. ΕΔΕΚ, Υποψήφια Βουλευτής Λευκωσίας