Στα ελληνικά ΑΕΙ δεν υπάρχει εδώ και δεκαετίες ΚΑΜΙΑ ελεύθερη διακίνηση ιδεών.

Έχω φοιτήσει σε δύο ελληνικά ΑΕΙ (ΕΚΠΑ και ΟΠΑ) και ενδιάμεσα σε ένα ξένο (LSE) και έχω πολύ καλή εικόνα για το τι γίνεται εδώ και έξω.
Ακούστε λοιπόν το εξής: στα ελληνικά ΑΕΙ δεν υπάρχει εδώ και δεκαετίες ΚΑΜΙΑ ελεύθερη διακίνηση ιδεών. Όλα ελέγχονται από μικρές αλλά βίαιες ομάδες, οι οποίες δρουν κατ’ εντολήν συγκεκριμένων κομμάτων και ενίοτε βρίσκονται σε συνεργασία με κάποιους καθηγητές οι οποίοι πρόσκεινται στα κόμματα αυτά. Είναι μια κατάσταση που ωφελεί πολύ τους ίδιους και κάνει τεράστιο κακό στην πλειοψηφία και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση γενικά.

Καταθέτω μερικές από τις δικές μου εμπειρίες:

1. Στο Οικονομικό του ΕΚΠΑ, γίνονταν συχνά-πυκνά καταλήψεις και μάλιστα σε περιόδους εξεταστικών. Το πώς λαμβάνονταν οι αποφάσεις για τις καταλήψεις ήταν εσκεμμένα τελείως θολό. Ποιοι συνεδρίαζαν και πότε, πώς αποφάσιζαν και με τι συμμετοχή ήταν κάτι που δεν μαθαίναμε ποτέ. Αν κάποιος από εμάς τους ανένταχτους στις κομματικές οργανώσεις τολμούσε να διαμαρτυρηθεί, δεχόταν τρομοκράτηση, η οποία γινόταν πολύ βίαιη εάν το παράκανε. Για παράδειγμα, ενός συμφοιτητή μου του είχαν σπάσει το αυτοκίνητο.

2. Πάλι, στο Οικονομικό του ΕΚΠΑ, ήταν αδύνατο να έρθει κάποιος εξωτερικός ομιλητής χωρίς την έγκριση των κομματικών παρατάξεων. Κι επειδή η κάθε κομματική παράταξη μπλόκαρε τους ομιλητές που θεωρούσε ότι είναι κοντά στα άλλα κόμματα, τελικά δεν ερχόταν κανείς. Πλήρης φίμωση δηλαδή.

3. Αργότερα, εν μέσω της οικονομικής κρίσης, ένας Οικονομολόγος Καθηγητής του ΟΠΑ εξέφρασε σε τηλεοπτική εκπομπή την επιστημονική του άποψη σχετικά με την οικονομία. Οι απόψεις του δεν ήταν αρεστές σε κάποιους… Την επόμενη κιόλας ημέρα – γρήγορα τα αντανακλαστικά των τραμπούκων – ερχόμενος στο Πανεπιστήμιο, είδε παντού αφίσες με την φωτογραφία του και από κάτω την λέξη ΠΡΟΔΟΤΗΣ και στο γραφείο του απειλητικά μηνύματα. Τρομοκρατία… Έκτοτε, αποφάσισε να μην ξαναμιλήσει γιατί φοβόταν ακόμα και για την σωματική του ακεραιότητα. Είναι αυτό ελεύθερη διακίνηση των ιδεών;

4. Πάλι στο ΟΠΑ, πριν μερικά χρόνια, ένας καθηγητής έκανε κάποιες δηλώσεις που πάλι ενόχλησαν κάποιους. Μπούκαραν στο γραφείο του τραμπούκοι με κράνη και τον κατέβασαν κλωτσηδόν από τις σκάλες σπρώχνοντας και βρίζοντάς τον. Άλλοι καθηγητές που βρίσκονταν τριγύρω κοίταγαν άπραγοι και φοβισμένοι. Μόνο ένας επενέβη και μπράβο του. Άλλο ένα τρανταχτό παράδειγμα της πολυφωνίας και της ελευθερίας στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο….

5. Στο ΟΠΑ, μπαινοβγαίνει όποιος θέλει και κάνει ότι θέλει. Εγώ η ίδια, είδα μια μέρα τρεις σωματώδεις τύπους με κράνη και περιβολή μπράβου να εισβάλλουν στο Πανεπιστήμιο με κάτι τεράστιους σάκους με άγνωστο περιεχόμενο (μολότοφ; πέτρες; λοστούς; λαθραία εμπορεύματα; ποιος ξέρει!) και να κατευθύνονται ανενόχλητοι προς το υπόγειο. Λίγο αργότερα βγήκαν χωρίς τους σάκους τους οποίους προφανώς είχαν κρύψει κάπου. Κανείς δεν τους σταμάτησε, κανείς δεν τους ρώτησε που πάνε και τι κάνουν…

6. Το LSE, όπως φαντάζεστε, ήταν ένας παράδεισος σε σχέση με τα παραπάνω. Πέρα από την αυτονόητη τάξη και ασφάλεια, το σημαντικότερο ήταν το πραγματικά ελεύθερο και ανοιχτό ακαδημαϊκό περιβάλλον όπου όλες οι απόψεις ήταν σεβαστές.
Στον έναν χρόνο που φοίτησα εκεί είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω δεκάδες ομιλίες από πολιτικούς, επιχειρηματίες, ανθρώπους του πνεύματος και της τέχνης και πολλούς – πολλούς άλλους. Αυτό ήταν πάνω από όλα που έκανε την φοιτητική μας ζωή πραγματικά πλούσια και μας άνοιγε παράθυρο στον κόσμο.
Άρα λοιπόν στα ελληνικά πανεπιστήμια ΟΧΙ, δεν υπάρχει καμία ελεύθερη διακίνηση της σκέψης και των ιδεών. Και η βία δεν περιορίζεται σε μεμονωμένα, χαμηλής έντασης περιστατικά αλλά είναι μια μόνιμη κατάσταση, ένα δηλητήριο που έχει διαποτίσει τα πάντα. Τόσο πολύ που αντιμετωπίζεται σχεδόν ως κάτι φυσικό.

Πλέον δεν χρειάζεται να τραμπουκίζεις κάθε μέρα κάποιον. Όποιος ορθώσει ανάστημα, ξέρει τι θα πάθει…

Εν κατακλείδι θα πω ότι ειλικρινά ντρέπομαι για την στάση των πανεπιστημιακών που τόσα χρόνια ανέχονται ή και υποθάλπουν αυτήν την σήψη. Είστε η πνευματική ελίτ αυτού του τόπου κυρίες και κύριοι. Σταθείτε αντάξιοι των περιστάσεων.

Anna Dimitriadou