Το έδαφος στη ρωσική Αρκτική εκρήγνυται «σαν να είναι μπουκάλια σαμπάνιας»

Andrew E. Kramer Observateur Continental.

Η Σιβηρία υποφέρει από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Η τήξη του πέρμαφροστ προκαλεί κατάρρευση του εδάφους. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό: σε έξι χρόνια οι ερευνητές έχουν ήδη εντοπίσει 16 κρατήρες που έχουν σχηματιστεί λόγω εκρήξεων αερίου. Σύμφωνα με μια εκδοχή, αυτές είναι εκρήξεις ένυδρου μεθανίου, ενός εκρηκτικού αέριου που είναι αποθηκευμένο στο πέρμαφροστ που πλέον έλιωσε. Αλλά εάν η ποσότητα αυτού του αερίου στο έδαφος γίνει κρίσιμη, τι πρέπει να περιμένουμε; .

Οι επιστήμονες παρατήρησαν για πρώτη φορά αυτό το φυσικό φαινόμενο πριν από έξι χρόνια. Συμβαίνει σήμερα στη Σιβηρία με τρομακτική συχνότητα. Το έδαφος εκρήγνυται ξαφνικά και με τεράστια δύναμη, αφήνοντας κρατήρες με βάθος έως 30 μέτρα.
.
Φαινόταν σαν μυστήριο στην αρχή, αλλά οι ερευνητές γρήγορα διαπίστωσαν ότι οι καταρρεύσεις στο βόρειο τμήμα της Δυτικής Σιβηρίας εμφανίζονται λόγω του υπόγειου αέριου και η διαδοχή των εκρήξεων τα τελευταία χρόνια μπορεί να συνδέεται με την υπερθέρμανση του πλανήτη.
.
Η φύση αυτών των εκρήξεων δεν είναι πλήρως γνωστή. Ωστόσο, πιθανότατα σχετίζεται με τη γεωλογική δομή αυτής της περιοχής, καθώς τέτοιες καταρρεύσεις δεν εμφανίζονται αλλού στη Σιβηρία ή σε περιοχές με πέρμαφροστ στον Καναδά και την Αλάσκα, οι οποίες υπόκεινται επίσης στις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
.
Εκρήξεις συμβαίνουν κάτω από λόφους και υψόμετρα στη τούνδρα, όπου το υπόγειο αέριο συσσωρεύεται ως αποτέλεσμα της αποσύνθεσης των οργανικών ουσιών. Κάτω από ένα στρώμα πάγου που περιβάλλεται από πέρμαφροστ, το αέριο δημιουργεί πίεση που διογκώνει το έδαφος. Μια έκρηξη συμβαίνει όταν η πίεση μεγαλώνει ή λιώνει το στρώμα πάγου που σπάει ξαφνικά.
.
Η ακριβής προέλευση αυτού του αερίου είναι άγνωστη. Το πέρμαφροστ είναι ένα ανάμεικτο στρώμα εδάφους σε ακαταστασία υπό χαμηλή θερμοκρασία, πάγου και προϊστορικών φυτών, όπου μερικές φορές βρίσκονται κατεψυγμένα μαμούθ. Αυτό το στρώμα καλύπτει το 67% της επιφάνειας του εδάφους στη Ρωσία. Σε ορισμένες περιοχές το πέρμαφροστ βρίσκεται επίσης στον πυθμένα του Αρκτικού Ωκεανού. .
Σε αυτό το πολικό ψυγείο, το νερό παρασύρει από τις όχθες των ποταμών θραύσματα και ακόμη και ολόκληρα σφάγια μαμούθ, μοσχοβόδων, μαλλιαρών ρινόκερων και άλλων παγωμένων προγονικών ζώων. Ωστόσο, δεν βρέθηκαν υπολείμματα ζώων στο παγωμένο έδαφος που ανυψώθηκε από τις εκρήξεις.
.
Το στρώμα του πέρμαφροστ έχει συνήθως βάθος μερικές εκατοντάδες μέτρα, αλλά σε ορισμένες περιοχές της Σιβηρίας κατεβαίνει σε βάθος μέχρι 1,5 χλμ. Το τμήμα που βρίσκεται κοντά στην επιφάνεια είναι γνωστό ως ενεργό στρώμα και λιώνει κάθε καλοκαίρι.
.
Τα καλοκαίρια γίνονται όλο και πιο ζεστά και το ενεργό στρώμα βαθαίνει. Αυτό μπορεί να είναι ο λόγος για την τήξη και το αδυνάτισμα του πάγου που καλύπτει τα κοιτάσματα αερίου.
.
Τα αέρια που προκαλούν εκρήξεις μπορούσαν να αυξήσουν την πίεση τους για δεκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια, επειδή η οργανική συνιστώσα του πέρμαφροστ αποσυντίθοταν πρώτα και στη συνέχεια πάγωνε.
.
Υπάρχει επίσης μια άλλη πιθανότητα. Το μεθάνιο που συσσωρεύεται στα βαθύτερα στρώματα του περμαντρόστ σε κρυσταλλική μορφή είναι γνωστό ως ένυδρο μεθάνιο. Καθώς το έδαφος λιώνει λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, επιστρέφει στην αέρια κατάσταση. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, οι εκρήξεις στους θύλακες αερίου δεν συμβαίνουν λόγω της τήξης της επιφάνειας, αλλά ως αποτέλεσμα της αύξησης της πίεσης.
.
Ένα ή δύο χρόνια μετά την έκρηξη, οι τάφροι γεμίζουν με νερό και μοιάζουν με μικρές λίμνες που δεν προκαλούν υποψίες.
.
Άντριου Ε. Κράμερ