ΗΠΑ: Όταν πίεζαν για ανεξάρτητο ελληνικό κράτος… το οποίο θα συμπεριελάμβανε και την Κύπρο!

Είναι γνωστό το ισχυρό φιλελληνικό κίνημα στις ΗΠΑ από τις αρχές του αγώνα. Η έκκληση της «Πελοποννησιακής Γερουσίας» προς τον Αμερικανικό λαό από τον οποίο ζήτησε την ηθική του συμπαράσταση πήρε μεγάλη δημοσιότητα. Ο πρόεδρος Μονρόε στις 4 Δεκεμβρίου 1822 απευθυνόμενος στο Κογκρέσο είπε μεταξύ άλλων ότι «υπάρχει δε ισχυρά ελπίς ότι ο λαός αυτός [ελληνικός] θα ανακτήση την ελευθερίαν του και την εν ίση μοίρα προς τα λοιπά έθνη θέσιν αυτού εν τω κόσμω». Σημαντική ήταν η δράση των αδελφών Everett στη Βοστώνη της Μασσαχουσέτης, όπως και του γιατρού Σαμουήλ Χάου που ήλθε στην Ελλάδα και προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες.

Γράφει ο ΣΩΤΗΡΗΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

Οι φιλέλληνες της Αμερικής πίεζαν όχι μόνον για την ανεξαρτησία της Ελλάδος, αλλά και της δημιουργίας ενός κράτους που δεν θα περιοριζόταν στα στενά όρια της Πελοποννήσου ίσως και της Στερεάς. Αντιθέτως επιθυμούσαν τα σύνορά της να συμπεριλαμβάνουν όχι μόνον την Κρήτη αλλά και αυτήν την Κύπρο, για την οποία δεν ετίθετο καν ζήτημα αν είναι ελληνική. Ο σκοπός ήταν η δημιουργία μιας ζώνης αφενός αμυντικής ενάντια στις καταστρεπτικές επιδρομές των Τούρκων στην ανατολική Μεσόγειο, και αφετέρου η δημιουργία ενός διαδρόμου για την ανάπτυξη του εμπορίου.

Συγκεκριμένα, στις 5 Ιανουαρίου 1824 δημοσιοποιήθηκε σχετικό υπόμνημα που υποβλήθηκε στο Κογκρέσο των ΗΠΑ με τον τίτλο: «Συμπάθεια προς τους Έλληνες των κατοίκων της Βοστώνης, προς την έντιμον Γερουσίαν και Βουλήν των Ηνωμέμων Πολιτειών εν Κογκρέσω συνερχομένων». Όπως το μεταφέρει ο ιστορικός Κορδάτος* στο βιβλίο του το υπόμνημα αναφέρει:

«Οι κάτωθεν υπογεγραμμένοι, μια επιτροπή διορισθείσα προς τούτον τον σκοπόν υπό μεγάλου αριθμού πολιτών της Βοστώνης και των περιχώρων της, συγκληθέντων δια δημοσίας ειδοποιήσεως κατά την 19ην τρέχοντος, ευσεβάστως εξαιτούνται της αδείας, όπως δηλώσουν:

Ότι αισθάνονται εν βαθύ ενδιαφέρον δια την πολιτικήν κατάστασιν του λαού της Ελλάδος και χαίρουν εκ της πληροφορίας, της προσφάτως ανακοινωθείσης υπό του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών “ότι υπάρχει βάσιμος λόγος να πιστεύεται, ότι η Ελλάς θα καταστή και πάλιν ανεξάρτητον Έθνος”.

Ότι ο αγών ενός καταπιεζομένου και υποδούλου λαού δια την απόκτησιν των ανεκτιμήτων αγαθών της αυτοκυβερνήσεως, και ενός Χριστιανικού λαού δια την απόλαυσιν της θρησκευτικής ελευθερίας, αξίζει των καλλίστων ευχών αυτού του Έθνους, υπέρ της τελικής του επιτυχίας και υπέρ οιασδήποτε βοηθείας και ενθαρρύνσεως, εν συναφεία με το πρωταρχικόν καθήκον της αυτοπροφυλάξεως, τα οποία το Έθνος τούτο δυνατόν να έχη την ικανότητα να παράσχη…

Είναι τελείως προφανές, ότι η δημιουργία ενός νέου ελευθέρου Κράτους εν τη Μεσογείω, αποτελουμένου όχι μόνον από τας ακτάς της Νοτίου Ελλάδος, αλλά και από τας νήσους, ιδιαιτέρως δε την Κρήτην και την Κύπρον, θα απετέλει μίαν ισχυράν αναχαίτισιν εναντίον των υπό της Πύλης βαρβαρικώς εξηρτημένων χωρών εις εκείνας τας θάλασσας και διηυκόλυνε και αυτήν την εμπορική επιχειρηματικότητα, ήτις τώρα ευρίσκει τον δρόμον της εις ένα μόνον λιμένα της Ευρωπαϊκής ή Ασιατικής Τουρκίας…»

Αν η πρόταση των Αμερικανών είχε τότε εφαρμοστεί είναι βέβαιο ότι θα ήταν διαφορετική ιστορία όχι μόνον της Ελλάδος αλλά ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου τους επόμενους δύο αιώνες.