Η επιχειρούμενη αναβάπτιση της Τουρκίας και ο ρόλος του Βερολίνου

Μια Σύνοδος με πολύ μεγάλη ατζέντα και πολύ περιορισμένα αποτελέσματα: αυτή, κατά τη γνώμη μου, είναι η συνοπτική αποτίμηση. Στο γενικό πλαίσιο, η Σύνοδος επιβεβαιώνει εκ νέου την δέσμευση όλων των κρατών-μελών στην κοινή ενοποιητική πορεία μετά την πανδημία.

Από την άλλη πλευρά, οι σημαντικές διαφορές μεταξύ κρατών στα ζητήματα της γεωπολιτικής της Ένωσης και των σχέσεων με το περιβάλλον της επιβεβαιώθηκαν και αυτές, π.χ. στις διαφωνίες αναφορικά με τη στάση απέναντι στην Ρωσία.

Σε αυτό το πλαίσιο, ως προς τα εθνικά μας θέματα, το ποτήρι μπορεί να ιδωθεί ως μισογεμάτο ή μισοάδειο. Αφενός πολλές από τις διατυπώσεις του τελικού κειμένου καλύπτουν την Αθήνα και την Λευκωσία.

Όπως σωστά επισήμανε στις δικές του δηλώσεις ο κ. Μητσοτάκης, ο πυρήνας της διττής προσέγγισης προς την Τουρκία αποτυπώνεται με σαφήνεια στο σημείο που γίνεται λόγος για προώθηση της θετικής ατζέντας με τρόπο σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο. Επίσης, η ΕΕ εμμένει στην πάγια θέση της, στο πλαίσιο του ΟΗΕ, για το Κυπριακό.

Από την άλλη πλευρά, κάθε αναφορά σε κυρώσεις έχει ξεχαστεί. Αλλά τι ακριβώς έπραξε η Τουρκία, πέρα από πιο ήπιες δηλώσεις και αποφυγή εξαιρετικά άμεσων προκλήσεων τύπου 2020; Αναδιπλώθηκε μήπως σε σχέση με την εξαιρετικά εκτενή αναθεωρητική ατζέντα της;

Μέχρι στιγμής, τίποτε δεν υποδηλώνει κάτι τέτοιο. Απλώς ελπίζουμε σε ένα ήσυχο καλοκαίρι. Εξαιρετικά χρήσιμο, με δεδομένη την ανάγκη για τουριστική και ευρύτερη οικονομική επανεκκίνηση.

Σε αυτό όμως το πλαίσιο, επιχειρείται η αναβάπτιση της Τουρκίας. Στη συνέντευξη που έδωσε η κυρία Μέρκελ μετά το τέλος της Συνόδου, η στήριξη της Γερμανίας προς την Τουρκία εκδηλώθηκε εκ νέου.

Σύμφωνα με την καγκελάριο, η κατάσταση με την Τουρκία δεν είναι πια τόσο σοβαρή, φαίνεται ότι θα συνεχιστεί έτσι και θα πρέπει συνεπώς να ξαναδούμε τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου, να συζητηθούν θέματα που σχετίζονται με την τελωνειακή ένωση, αλλά και με την πρόταση της Επιτροπής για νέα χρηματοδότηση για τους πρόσφυγες τόσο στην Τουρκία, όσο και στο Λίβανο και την Ιορδανία.

Σε μια παράλληλη και έμμεσα συνδεόμενη εξέλιξη, η Τουρκία αναβαπτίστηκε μέσω Βερολίνου και σε σχέση με την Λιβύη. Από μέρος του προβλήματος μετατρέπεται σε παράγοντα της λύσης του.

Για μια χώρα που πυροδότησε το κλίμα με μισθοφόρους και υπέγραψε ένα από τα πλέον γκροτέσκα μνημόνια για θαλάσσιες ζώνες στην ιστορία, δεν το λες και λίγο. Ευτυχώς στη Σύνοδο η ΕΕ επανέλαβε ότι πρέπει να γίνουν εκλογές στη Λιβύη τον Δεκέμβριο, να γίνουν αποδεκτά τα αποτελέσματα και να αποχωρήσουν όλες οι ξένες δυνάμεις.

Αλλά και στο ευρύτερο ευρωατλαντικό πλαίσιο, η προθυμία της Άγκυρας να αναλάβει ένα νέο ρόλο στο Αφγανιστάν προσέφερε μια λύση στις ΗΠΑ και – παρά τους προφανείς κινδύνους για την Τουρκία – ανταποκρίνεται στο προφίλ των ριψοκίνδυνων επιλογών του καθεστώτος Ερντογάν.

Συμπέρασμα: ες αύριον (δηλαδή από το φθινόπωρο) τα σπουδαία.

Κώστας Α. Λάβδας
Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, Senior Research Fellow στο London School of Economics και Καθηγητής στην Έδρα Ελληνικών και Ευρωπαϊκών Σπουδών «Κωνσταντίνος Καραμανλής» στο Fletcher School of Law and Diplomacy του Πανεπιστημίου Tufts στις ΗΠΑ.

Liberal