Χαραλ. Κατσιμήτρος, ο ήρωας που τον «βάφτισαν» δωσίλογο

Σάκης Μουμτζής


Ο στρατηγός Χ. Κατσιμήτρος ήταν ο ήρωας του Αλβανικού μετώπου. Ήταν αυτός που με την 8η Μεραρχία σήκωσε όλο το βάρος της επίθεσης των Ιταλικών στρατευμάτων τις πρώτες κρίσιμες ημέρες του πολέμου στη γραμμή Ελαίας—Καλαμά. Όταν το Φεβρουάριο 1938 του ανατέθηκε η διοίκηση της 8ης Μεραρχίας, τη συγκρότησε αποκλειστικά από Ηπειρώτες, ώστε σε περίπτωση πολέμου να υπερασπισθούν τα πατρογονικά τους εδάφη.


Όταν ξέσπασε ο πόλεμος το Γενικό Επιτελείο Στρατού έδωσε την ευχέρεια στον Χ. Κατσιμήτρο να αποφασίσει αν θα συμπτυχθούν οι δυνάμεις του μέχρι της κοιλάδα του Αράχθου για να μην περικυκλωθούν. Όμως αυτός συνέχισε να πολεμά στην πρώτη γραμμή του μετώπου, αποφεύγοντας την περικύκλωση. Με τη στάση του αυτή ο Χ. Κατσιμήτρος συνέβαλε αποφασιστικά στη νίκη του Ελληνικού στρατού στο Αλβανικό μέτωπο.


Μετά τη συνθηκολόγηση συμμετείχε στην κυβέρνηση Τσολάκογλου, διατελώντας υπουργός Εργασίας από τις 30 Απριλίου 1941 ως τις 22 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, κάτι που σημάδεψε την μετέπειτα πορεία του.


Κατά τα Δεκεμβριανά συνελήφθη δύο φορές από τον ΕΛΑΣ, στις 12 και στις 28 Δεκεμβρίου, την πρώτη φορά μάλιστα μαζί με τον δεκαπεντάχρονο γιο του. Την πρώτη φορά, ενώ ήταν κρατούμενος, άκουσε τους φρουρούς του, οι οποίοι δε γνώριζαν ποιος ήταν, να συζητούν για κάποιον Κατσιμήτρο που είχε πάρει μέτρα υπέρ των στρατιωτών και των εργατών. Τότε εμφανίσθηκε ο Κατσιμήτρος δήλωσε την ταυτότητα του στον επικεφαλής ανθυπολοχαγό Σταμάτη, ο οποίος φρόντισε μετά από δύο μέρες να αφεθούν ελεύθεροι πατέρας και γιός.


Την άλλη φορά, όταν οι Ελασίτες τον μετέφεραν στην Κηφισιά, τον αναγνώρισε ένας παλιός φαντάρος του, στον οποίον είχε δώσει άδεια να επισκεφθεί τη σύζυγο του που μόλις είχε γεννήσει. Σε ανταπόδοση ο Ελασίτης τον άφησε κρυφά ελεύθερο. Αργότερα όταν ο Ελασίτης αυτός είχε παραπεμφθεί σε δίκη ο Χ. Κατσιμήτρος κατέθεσε μάρτυρας υπεράσπισης, συμβάλλοντας στην αθώωση του.


Αν γλίτωσε από τον ΕΛΑΣ ο στρατηγός, δε γλίτωσε από το μετακατοχικό πνεύμα της τιμωρίας όσων είχαν συνεργασθεί με τις κατοχικές κυβερνήσεις. Αυτός ο ήρωας του Αλβανικού μετώπου παραπέμφθηκε μαζί με άλλους 27 ανώτατους στρατιωτικούς στο δικαστήριο δωσιλόγων. Στις 31 Μαϊου 1945 καταδικάστηκε σε κάθειρξη 5,5 ετών « διότι γενόμενος υπουργός συνέπραξεν μετά του πρωθυπουργού εις την εκτέλεσιν των αξιοποίνων πράξεων της συνεργασίας και της διευκολύνσεως των δυνάμεων κατοχής…». Αποπέμφθηκε από το στράτευμα και εξέπεσε από το βαθμό του αντιστρατήγου. Παρέμεινε στη φυλακή για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που προέβλεπε η ποινή του και αποφυλακίστηκε με διάταγμα του Βασιλέως Παύλου στις 5 Οκτωβρίου 1949. Στη συνέχεια υπήρξε πλήρης αποκατάσταση των βαθμών του και απόδοση των παρασήμων του. Πέθανε το 1962, στη συνοικία της Κυψέλης όπου ζούσε.


Ο γιός του Γιώργος, αξιωματικός του στρατού, συνέγραψε το 1970 ένα από τα πληρέστερα πονήματα για τα Δεκεμβριανά.


Αυτή η μυθιστορηματική διαδρομή του Χαρ. Κατσιμήτρου δείχνει πόσο εύκολο είναι ένας ήρωας να γίνει «προδότης», αρκεί σε αυτό να βοηθήσουν οι συγκυρίες και ο διαφορετικός τρόπος ερμηνείας του εθνικού συμφέροντος. Πάντως ο στρατηγός παραμένει ένας από τους κεντρικούς ήρωες του Αλβανικού μετώπου.


liberal.gr