Το “παιχνίδι” της Ουκρανίας και η αθέατη όψη του, η οποία αφορά τους πρωταγωνιστές

Συναγερμός έχει σημάνει στις δυτικές πρωτεύουσες, καθώς η περιρρέουσα ατμόσφαιρα, με σημείο αναφοράς τις πληροφορίες των μυστικών υπηρεσιών και των στρατιωτικών επιτελείων της Δύσης, παραπέμπουν σε επικείμενη κάθετη κλιμάκωση από την πλευρά της Ρωσίας στο μέτωπο της Ουκρανίας. Συγκεκριμένα, θεωρούν ότι το ενδεχόμενο εισβολής ενισχύεται ώρα με την ώρα.

Του Ζαχαρία Μίχα*
(Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ΙΑΑΑ/ISDA)

Τα στοιχεία που έχουν εκτινάξει την ανησυχία στις δυτικές πρωτεύουσες είναι τα εξής δυο: Στην καθημερινή ενημέρωση του Λευκού Οίκου, ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Τζέικ Σάλιβαν, προειδοποίησε ότι σημειώνονται ρωσικές στρατιωτικές κινήσεις επί του πεδίου, οι οποίες μπορούν να σημαίνουν και εξαπόλυση επίθεσης. Ο Σάλιβαν, βέβαια, φρόντισε να διευκρινίσει ότι από τις υπάρχουσες πληροφορίες δεν προκύπτει ότι ο πρόεδρος Πούτιν έχει λάβει σχετική απόφαση για άγνωστης κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία. Η επιφύλαξη του Αμερικανού αξιωματούχου έχει στόχο να καλύψει το ενδεχόμενο οι ρωσικές κινήσεις να έχουν στόχο να τρομοκρατήσουν τους Ουκρανούς και να γελοιοποιήσουν έμμεσα τους Δυτικούς υποστηρικτές του Κιέβου, απλά και μόνο μη πραγματοποιώντας εισβολή.

Σε αυτό το σημείο το λογικό σενάριο θα ήταν να μην κινηθούν οι Ρώσοι τόσο απροκάλυπτα, εισβάλλοντας στο έδαφος μιας κυρίαρχης χώρας, η οποία μάλιστα δεν τους απειλεί. Τί θα μπορούσε να γίνει; Η αναστάτωση να προκαλέσει επεισόδια ανάμεσα στις κυβερνητικές δυνάμεις του Κιέβου και τις de facto αποσχισμένες περιοχές του Ντονιέτσκ και του Λουγκάνσκ. Ενδεχόμενη κλιμάκωση της ουκρανικής στρατιωτικής πίεσης εκεί, θα μπορούσε να δώσει το ιδανικό πρόσχημα στη Μόσχα για να εμπλέξει τις δικές της δυνάμεις προς υποστήριξη των Ρώσων ομοεθνών, οι οποίοι δεν κατοικούν μόνο σε αυτές τις δυο περιοχές. Άρα η εισβολή θα μπορούσε να επεκταθεί γεωγραφικά.

Την αίσθηση του επείγοντος ενισχύουν και οι αναφορές της προέδρου της Κομισιόν, φον ντερ Λάιεν, η οποία μετά από βιντεοδιάσκεψη με τον πρόεδρο Μπάιντεν, παρόντος του Σάλιβαν, ξεκαθάρισε ότι σε περίπτωση εισβολής η Ρωσία θα καταβάλλει σκληρό οικονομικό τίμημα υπό τη μορφή νέων στοχευμένων κυρώσεων. Όπως ανέμεναν οι αναλυτές, ο ενεργειακός και οικονομικός τομέας βρίσκονται στο επίκεντρο, μαζί με αυτόν της υψηλής τεχνολογίας, μια αναφορά η οποία εμμέσως καλύπτει τον προσοδοφόρο εξαγωγικά τομέα της ρωσικής πολεμικής βιομηχανίας. Η προοπτική κυρώσεων από τη Δύση σε οποιονδήποτε συναλλάσσεται με τη Μόσχα στον τομέα των εξοπλισμών, πιθανότατα θα αποτελούσε κίνητρο τουλάχιστον ετεροχρονισμού της ολοκλήρωσης σχετικών συμφωνιών.

Τούτων λεχθέντων, είναι αναμενόμενο να ζήσουμε ξανά το γνωστό παράλογο σκηνικό! Εάν οι Ρώσοι δεν εισβάλουν στην Ουκρανία, η Δύση θα ισχυριστεί ότι αυτό είναι αποτέλεσμα των δικών της αποτρεπτικών απειλών, οικονομικού περιεχομένου. Εάν πάλι οι Ρώσοι εισβάλουν, η Δύση θα πει ότι δικαιώθηκε. Η λογική υπαγορεύει ότι εάν η Ουκρανία δεν ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, η Μόσχα δεν έχει ισχυρό κίνητρο να εισβάλει, δημιουργώντας μεγάλα προβλήματα στον εαυτό της.

Για τη Ρωσία η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ είναι ύψιστο ζήτημα εθνικής ασφαλείας. Ο Πούτιν δεν εμπιστεύεται τις προφορικές διαβεβαιώσεις, πολύ περισσότερο που η Δύση ούτε καν του δίνει. Αντίθετα, δηλώνει σε κάθε ευκαιρία ότι το ΝΑΤΟ εμμένει στην “πολιτική ανοιχτών θυρών”. Η εμπειρία από την ενσωμάτωση των Βαλτικών Δημοκρατιών στην Ατλαντική Συμμαχία ήταν εξόχως τραυματική για τους Ρώσους, με αποτέλεσμα να είναι αποφασισμένοι να μην επιτρέψουν να συμβεί παρόμοια κατάσταση. Άρα η ίδια η λογική προσδίδει αξιοπιστία στις διακηρυγμένες ρωσικές προθέσεις.

Με απλά λόγια, οι Ρώσοι δεν προβλέπεται να υποχωρήσουν από την θέση τους ότι η Ουκρανία είναι μια χώρα που πρέπει να λειτουργεί σαν “μαξιλάρι” μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας κι όχι σαν προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης. Γιατί αυτό το τελευταίο πιθανόν να καταλήξει πολύ άσχημα για τους Ουκρανούς.

Πρόσφατα, μάλιστα, διατυπώθηκε σε άρθρο-ανάλυση το επιχείρημα ότι η Μόσχα επί της ουσίας ενδιαφέρεται να εξασφαλίσει με την Ουκρανία, τη σχέση που έχουν οι ΗΠΑ με τον Καναδά και όχι για να την απορροφήσει! Λαοί με κοινή καταγωγή να συνεργάζονται ειρηνικά με στόχο το αμοιβαίο όφελος και όχι τον ανταγωνισμό! Άλλοι θυμίζουν τη νευρικότητα των ΗΠΑ από την εμπλοκή της Ρωσίας στη Βενεζουέλα, υπογραμμίζοντας πως αν η Ουάσινγκτον ομιλεί για δικαίωμα του Κιέβου να επιλέγει τις φιλίες και τις συμμαχίες του, δεν μπορεί αυτό να μην ισχύει και για το Καράκας!

Από την άλλη πλευρά, ο χειρισμός της υπόθεσης από την πλευρά κυρίως των Αμερικανών, χωρίς να έχει συνειδητοποιηθεί ακόμα επαρκώς, οδηγεί στη γεωστρατηγική υποβάθμιση της Ουκρανίας! Όταν η αποτρεπτική απειλή της Ουάσιγκτον αφορά τη μη λειτουργία του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 2 και ευρύτερα τη διακοπή της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου προς την διψασμένη Ευρώπη, δημιουργεί μεγαλύτερο πρόβλημα στη Γερμανία, στην Ουκρανία και ευρύτερα στην Ευρώπη, παρά στη Ρωσία! Μπορεί ο Nord Stream 2 να απομειώνει τη σημασία της Ουκρανίας ως χώρας διαμετακόμισης του πολύτιμου φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, αλλά οι κυρώσεις δεν πρόκειται να σταματήσουν εκεί, θα επηρεάσουν συνολικά τις εξαγωγές ρωσικού αερίου προς την Ευρώπη.

Κατά συνέπεια, η αποτρεπτική ρητορική της Ουάσινγκτον τελικά δεν συμφέρει το Κίεβο! Παράλογο; Οι ερωτήσεις θα πρέπει να απευθυνθούν στην Ουάσιγκτον. Έτσι κι αλλιώς, το πολεμικό κλίμα συνιστά συντριπτικό πλήγμα στην ασθμαίνουσα ουκρανική οικονομία. Εκτός αυτού, το πολεμικό κλίμα θα επιδεινώσει έτι περαιτέρω την ενεργειακή κρίση, η οποία είναι συνέπεια και του “πράσινου ευχολογίου” της Δύσης! Με αποτέλεσμα, όπως έχουν διαμορφωθεί οι εξελίξεις, να επιδεινωθεί η ενεργειακή τροφοδοσία της Ευρώπης που θα αποσταθεροποιήσει κυβερνήσεις εξαιτίας των δεινών που συνεπάγεται για πολλά κοινωνικά στρώματα.

Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Ενδεχόμενη υλοποίηση της αμερικανικής απειλής, θα οδηγήσει σε σοβαρή όξυνση αυτές καθαυτές τις σχέσεις ΗΠΑ-Γερμανίας. Μία τέτοια εξέλιξη είναι αδύνατο να αφήσει ανεπηρέαστες τις σχέσεις των ΗΠΑ με την ΕΕ. Η επιδείνωση των ευρωαμερικανικών σχέσεων, όμως, εξυπηρετεί το ρωσικό εθνικό συμφέρον που επιθυμεί αυτονόμηση της Ευρώπης από την αμερικανική “στρατηγική κηδεμονία”.

Οι δυτικές αναλύσεις για την Ουκρανία τονίζουν ότι στόχος του Πούτιν είναι παγίως να διχάζει τη Δύση. Πολύ λογικό. Αυτό κάνει η Μόσχα και στις σχέσεις της με την Άγκυρα. Παρότι η χώρα του Ερντογάν είναι ένα ιστορικός αντίπαλος και γεωστρατηγικός ανταγωνιστής, από τη Συρία και τη Λιβύη, μέχρι τον Καύκασο, την Ουκρανία και την Κεντρική Ασία, ο Πούτιν θεωρεί βαρυσήμαντο να κρατάει την Τουρκία όσο πιο μακριά από τη Δύση μπορεί.

Καταληκτικά, ένα σχόλιο για την έκτακτη ανακοίνωση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών. Κάνει λόγο για «Έλληνες πολίτες που βρίσκονται ή ταξιδεύουν στην Ουκρανία», οι οποίοι θα πρέπει να βρίσκονται σε επαφή με την ελληνική πρεσβεία στο Κίεβο και προφανώς με τις τοπικές προξενικές αρχές, παραθέτοντας τηλέφωνα και ηλεκτρονικές διευθύνσεις επικοινωνίας. Αυτές θα επαρκούσαν μόνο για τη μια κατηγορία. Τους Έλληνες που ταξιδεύουν στην Ουκρανία.

Διότι το πρόβλημα με τους 100.000 και πλέον Έλληνες που βρίσκονται στην περιοχή της Μαριούπολης είναι πιο πολύπλοκο, τυπικά και ουσιαστικά. Αφενός η συνδρομή θα πρέπει να λάβει άλλον χαρακτήρα, προφανώς μη ανακοινώσιμο για ευνόητους λόγους. Δεν θα ήταν διπλωματικά κομψό να πει η Αθήνα στους Ουκρανούς υπηκόους ελληνικής καταγωγής να προσέχουν και να διατηρούν επαφή με την ελληνική πρεσβεία.

https://www.defence-point.gr/