Ασκήσεις ισορροπίας στην αγορά ηλεκτρισμού – Οι «τρύπες» των προμηθευτών και ο ρόλος των εγγυητικών - Πώς η εκτόξευση των τιμών έφερε ασφυξία στον κλάδο

Γιώργος Φιντικάκης

Δύο προμηθευτές με σοβαρότατα προβλήματα ρευστότητας, νέα χρέη από χιλιάδες καταναλωτές προς τους παρόχους, και αυξανόμενες οφειλές από τους τελευταίους προς Διαχειριστές και ΟΤΑ, μέρος των οποίων ευτυχώς καλύπτεται από εγγυητικές, δίνουν πλέον καθημερινά τον τόνο στην αγορά ηλεκτρισμού.

Την επιδεινούμενη αυτή εικόνα παρουσίασαν αναλυτικά χθες οι επικεφαλής των Διαχειριστών στην ολομέλεια της ΡΑΕ, παρουσία του υπ. Ενέργειας Κώστα Σκρέκα και ορισμένων προμηθευτών, με αντικείμενο την αντιμετώπιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών από ΥΚΩ, ΕΤΜΕΑΡ και χρεώσεων χρήσης δικτύου.

Αλλες οφειλές, οι παλιές, που είχαν κάποιοι εκ των προμηθευτών μέχρι τον Οκτώβριο του 2020, έχουν πλέον διακανονιστεί, με το 50% να δίνεται με εγγυητικές και το υπόλοιπο 50% να ρυθμίζεται σε δόσεις τις οποίες, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, τηρούν οι οφειλέτες. Αλλες ωστόσο, αυτές που γεννήθηκαν στην καρδιά της ενεργειακής κρίσης και μέσα στον τιμολογιακό πανικό, βρίσκονται σε εκκρεμότητα, η «μαύρη τρύπα» ακολουθεί αυξητική τάση και η ΡΑΕ προειδοποιεί ακόμη και με διαγραφή από το Μητρώο Προμηθευτών όσων δεν συμμορφωθούν.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Energypres, οι συνολικές οφειλές διαμορφώνονται ως εξής :
50 εκατ. ευρώ προς τον ΔΑΠΕΕΠ, εκ των οποίων τα 20 εκατ. είναι διακανονισμένα.
Κάτω των 10 εκατ. ευρώ προς τον ΑΔΜΗΕ.
Ακόμη και πάνω από 200 εκατ. ευρώ προς τον ΔΕΔΔΗΕ, μεγάλος μέρος των οποίων ωστόσο είναι καλυμμένο με εγγυητικές που έχουν καταθέσει οι προμηθευτές, βάσει σχετικής απόφασης του ΥΠΕΝ από τον περασμένο Αύγουστο.

Αν δεν τακτοποιηθούν τώρα οι οφειλές σε εκκρεμότητα, εύκολα αυτές μπορούν να «αυγατίσουν» και η κατάσταση μέσα στον Μάρτιο να ξεφύγει. Το υπουργείο Ενέργειας γνωρίζει καλά ότι η επόμενη περίοδος θα είναι ακόμα πιο δύσκολη αφού εκτιμάται ότι οι υπερημερίες και τα φέσια των καταναλωτών προς τους προμηθευτές θα αυξηθούν σημαντικά. Από την άλλη πλευρά δεν μπορεί να είναι άκαμπτο απέναντι στις δύο εταιρείες που εμφανίζονται να έχουν τα μεγαλύτερα προβλήματα ρευστότητας. Ενα πιθανό «κανόνι» στην λιανική του ρεύματος αφενός θα πάει πίσω το άνοιγμα της αγοράς, αφετέρου θα δημιουργήσει κλίμα αμφισβήτησης, ενώ θα χαθούν και μεγάλα ποσά από τις οφειλές καταναλωτών.

Σε κατάσταση συναγερμού δηλώνει και η ΡΑΕ που εξετάζει σε συνεχή βάση, αφενός τα στοιχεία των προμηθευτών αναφορικά με τις οφειλές τους, αφετέρου τις αρχές διαχείρισης κινδύνου που εφαρμόζουν οι διαχειριστές. Αν το αυτοτροφοδοτούμενο σπιράλ των ανεξόφλητων χρεών πάρει διαστάσεις, και συνδυαστεί με μια άτακτη χρεοκοπία κάποιων εταιρειών, δεν θέλει και πολύ η κατάσταση να αποκτήσει χαρακτηριστικά συστημικού κινδύνου στην αγορά. Σε αυτό το περιβάλλον, συνεχίζονται και σήμερα, όπως και τη Δευτέρα, οι επαφές της ΡΑΕ με προμηθευτές και διαχειριστές, προκειμένου να διαπιστωθεί πόσο κοντά είμαστε στον κίνδυνο ενός ντόμινο. Σύμφωνα με πηγές της Αρχής, στοχος της είναι να αποφευχθούν, κατά το δυνατόν, αναταρχές, καθώς και να διασφαλισθεί η ίση μεταχείριση των συμμετεχόντων, αλλά και η χρηματοδότηση των σκοπών δημοσίου συμφέροντος μέσω των ρυθμιζόμενων χρεώσεων. Στο πλαίσιο αυτό, η Αρχή θύμισε και πάλι χθες στους διαχειριστές πως οφείλουν να λαμβάνουν κάθε μέτρο, απέναντι σε τυχόν ληξιπρόθεσμες οφειλές προμηθευτών.

Πως δημιουργήθηκε ασφυξία στον κλάδο προμήθειας

Αύξηση απλήρωτων λογαριασμών, ολοένα και περισσότεροι διακανονισμοί, μαζί με την πρωτοφανή εκτίναξη της τιμής στην χονδρεμπορική, οδήγησαν στην εικόνα που παρουσιάζει σήμερα η αγορά. Στα αίτια για την ασφυξία και η καθυστερημένη καταβολή από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης προς τους προμηθευτές των ποσών της επιδότησης Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου, η οποία έχει ήδη πάντως «μπεί» στους λογαριασμούς της λιανικής. Κάθε μέρα οι προμηθευτές πληρώνουν τοις μετρητοίς για το ρεύμα που αγοράζουν, οπότε χρειάζονται όλο και μεγαλύτερα κεφάλαια. Τις αυξημένες τιμές τις περνούν μέσα από τις ρήτρες στον καταναλωτή, αλλά οι λογαριασμοί εισπράττονται κατά μέσο όρο 45 μέρες μετά την αγορά του ρεύματος.

Πως αντιμετωπίζουν οι προμηθευτές την ταμειακή ασφυξία

Απόρροια των παραπάνω, πολλοί προμηθευτές να καθυστερούν την καταβολή προς τους Διαχειριστές, αλλά και τους Δήμους (οι οφειλές κινούνται μεταξύ 50-100 εκατ ευρώ, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ, Δ.Παπαστεργίου), ενώ άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο, κάνει διαχείριση ανάλογα με τις χρηματοροές του. Σημειωτέον ότι στους Διαχειριστές καταβάλλονται τα τέλη ανεξάρτητα του κατά πόσο οι προμηθευτές τα έχουν εισπράξει ή όχι από τους καταναλωτές. Αντίθετα στους Δήμους, τα δημοτικά τέλη καταβάλλονται, μόνο εφόσον πρώτα οι πάροχοι τα εισπράξουν μέσω των λογαριασμών.

Σε κάθε περίπτωση, δεδομένου ότι όλοι σχεδόν οι προμηθευτές είχαν ζημιές το 2021 και τα περιθώρια κέρδους είναι χαμηλά, τα επιπλέον κεφάλαια κίνησης που χρειάζονται δεν μπορούν να προκύψουν από λειτουργική κερδοφορία. Συνεπώς οι εταιρείες καταφεύγουν σε δανεισμό (με τις γραμμές των τραπεζών να δυσκολεύουν για πολλούς από αυτούς) ή στα κεφάλαια των μετόχων τους. Εδώ επομένως παίζει μεγάλο ρόλο αν μια εταιρεία είναι καθετοποιημένη, τόσο επειδή αυτά που χάνει από τη προμήθεια τα αναπληρώνει στην παρούσα συγκυρία μέσω των μεγάλων κερδών από την παραγωγή, όσο και επειδή διαφορετική θωράκιση της προσφέρει ένας όμιλος συγκριτικά με το να είναι μόνη της.

Ίδιοι κανόνες, σταδιακές παρεμβάσεις

Παράγοντες του κλάδου με τους οποίους συνομίλησε το Εnergypress επισημαίνουν ότι είναι επιβεβλημένο ΥΠΕΝ και Ρυθμιστής να συνεχίσουν να παρακολουθούν στενά την αγορά. Αλλά ταυτόχρονα δεν πρέπει να δημιουργούνται ψευδείς εντυπώσεις είτε για επικοινωνιακούς λόγους, είτε για να βρεθεί εκείνο το κομμάτι των παρόχων, στο οποίο και θα φορτωθούν οι ευθύνες για την δραματική συγκυρία που βιώνει ο καταναλωτής.

Στελέχη του χώρου χαρακτηρίζουν απαραίτητο να τηρούνται οι κανόνες για όλους - αλλιώς τίθεται θέμα υγιούς ανταγωνισμού - ενώ τονίζουν ότι το πρόβλημα λειτουργίας της αγοράς (με τις πληρωμές των προμηθευτών προς τους Διαχειριστές να φουσκώνουν ή να ξεφουσκώνουν με τρόπο άτακτο) είναι χρόνιο, αλλά τώρα μεγεθύνθηκε λόγω της κρίσης. Θυμίζουν για παράδειγμα ότι η ΔΕΗ χρωστούσε επί χρόνια τεράστια ποσά σε ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ και ΔΑΠΕΕΠ. Θεωρούν ότι χρειάζεται να μπούν κανόνες και τάξη, αλλά αυτό, όπως λένε, «δεν μπορεί να γίνει μέσα σε μερικά 24ωρα και εν μέσω της ισχυρότερης καταιγίδας που πλήττει την αγορά ρεύματος».

https://energypress.gr/