Μια Νυρεμβέργη για τον Πούτιν

Του Gordon Brown
πρώην πρωθυπουργού του Ηνωμένου Βασιλείου

Είναι τέτοια η βαρύτητα της επίθεσης του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας που θα πρέπει να διοριστεί διεθνής εισαγγελέας και να δημιουργηθεί ένα δικαστήριο για να δικαστεί εκείνος και οι συνεργάτες του για τα εγκλήματά τους.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολόντιμιρ Ζελένσκι και ο υπουργός Εξωτερικών του απηύθυναν έκκληση σε όλο τον κόσμο αυτή την εβδομάδα για δράση με βάση τις αρχές που καθοδήγησαν τις Συμμαχικές χώρες το 1942, όταν συγκεντρώθηκαν στο Λονδίνο για να εκδώσουν ένα διάταγμα με τίτλο "Τιμωρία για Εγκλήματα Πολέμου".

Ακριβώς όπως οι Σύμμαχοι στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ορκίστηκαν πριν από 80 χρόνια να προσαγάγουν στη Δικαιοσύνη τους ναζί εγκληματίες πολέμου, ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα ζητεί σήμερα να προσαχθεί στη Δικαιοσύνη ο Πούτιν για το ίδιο είδος "εγκλημάτων κατά της ειρήνης".

Με τις στρατιές του να περικυκλώνουν τις μεγάλες πόλεις της Ουκρανίας και να πολυβολούν - βομβαρδίζουν αδιακρίτως τους κατοίκους τους, ο κατάλογος των φρικαλεοτήτων του Πούτιν μεγαλώνει: δολοφονίες αμάχων, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, επανειλημμένες παραβιάσεις των εκεχειριών και του σεβασμού των ανθρωπιστικών διαδρόμων, πυρηνικές απειλές και προετοιμασίες, καθώς και απειλές για εκτέλεση αμάχων οι οποίοι δεν θα λυγίσουν στις προσταγές του - σε κοινή θέα.
Κενό

Ωστόσο, ένα κενό στο διεθνές δίκαιο εμποδίζει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) να αρχίσει να διεξάγει έρευνα και να ασκήσει δίωξη κατά της Ρωσίας για το βασικότερο έγκλημα πολέμου από όλα: την πολεμική επίθεσή της, παρόλο που η εξαπόλυση επιθετικού πολέμου αναγνωρίζεται ως έγκλημα στην εθνική νομοθεσία πολλών χωρών (συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Ρωσίας και της Ουκρανίας).

Το ΔΠΔ έχει την εξουσία να διερευνά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου και γενοκτονίες. Ωστόσο η Ρωσία δεν υπέγραψε ποτέ μια τροποποίηση η οποία καθιερώνει την πολεμική επίθεση ως έγκλημα και επομένως δεν δεσμεύεται από αυτήν. Κι αυτό εμποδίζει τον γρηγορότερο και απλούστερο δρόμο της διεθνούς κοινότητας προκειμένου ο Πούτιν να λογοδοτήσει για τη διεξαγωγή ενός παράνομου πολέμου.

Έτσι, ενώ η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ψήφισε με συντριπτική πλειοψηφία ότι η εισβολή στην Ουκρανία στερείται οποιασδήποτε νομικής αιτιολόγησης και ότι αποτελεί διεθνές αδίκημα επιθετικότητας κατά παράβαση του Καταστατικού του ΟΗΕ, δεν υπάρχει προφανής νομική οδός για να κατηγορηθεί ο Πούτιν γι’ αυτό το ειδεχθές αδίκημα.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μπορεί να διερευνήσει παραβιάσεις των πολιτικών ελευθεριών και το Διεθνές Δικαστήριο του ΟΗΕ μπορεί να εξετάσει την καταγγελία της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας, ωστόσο ο επιτιθέμενος δεν μπορεί να κατηγορηθεί όπως έγινε με τη σύσταση των διεθνών στρατιωτικών δικαστηρίων τα οποία τελικά οδήγησαν στη Δίκη της Νυρεμβέργης.

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Στο πνεύμα της συμφωνίας του 1942, εγώ και περισσότεροι από 100 πρώην και νυν Ευρωπαίοι ηγέτες και διεθνώς γνωστοί νομικοί προτρέπουμε τις ΗΠΑ να βρεθούν στο πλευρό μας προκειμένου να υποστηρίξουμε από κοινού τη σύσταση ενός ειδικού δικαστηρίου το οποίο θα δικάσει τον Πούτιν για τα εγκλήματά του τα σχετιζόμενα με την επίθεση στην Ουκρανία.

Υπάρχει ένα αμερικανικό προηγούμενο το οποίο θα μπορούσε να ενθαρρύνει τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να εκμεταλλευτεί τη στιγμή. Το 1993 και το 1994, ο πρόεδρος Μπιλ Κλίντον πίεσε και πέτυχε τη σύσταση ειδικών δικαστηρίων για την αντιμετώπιση των εγκλημάτων πολέμου στη Γιουγκοσλαβία και τη Ρουάντα.

Η πίεση για ένα τέτοιο δικαστήριο είναι, όπως μας έχουν δηλώσει οι Ουκρανοί, σημαντική για την τόνωση του ηθικού ενός πολιορκημένου αλλά ανθεκτικού λαού. Αν και καταστρέφονται ζωές, η ενότητα της Ουκρανίας μοιάζει άφθαρτη. Καρδιές μπορεί να ραγίζουν κάθε ώρα της ημέρας, ωστόσο η αποφασιστικότητά τους έχει αποδειχτεί άθραυστη. Τα κτίρια ισοπεδώνονται, αλλά το πνεύμα των ανθρώπων κρατά ψηλά το ηθικό ολόκληρου του κόσμου. Εμείς, με τη σειρά μας, πρέπει να τους σηκώσουμε ψηλότερα, όχι μόνο με λόγια, αλλά και με πράξεις.

Μήνυμα

Η σύσταση ενός δικαστηρίου θα έστελνε επίσης ένα μήνυμα στον Πούτιν και τον στενό του κύκλο ότι η βάναυση εγκληματικότητα τους δεν θα γλιτώσει τη δίκη και την τιμωρία. Θα έσπερνε φόβο στον στενό κύκλο του Πούτιν, αν όχι και στον ίδιο τον Πούτιν. Ακριβώς όπως εκείνοι που, συνένοχοι στα εγκλήματα των ναζί, άρχισαν να απομακρύνονται από τον ηγέτη τους και να αναζητούν ιδιωτικές συμφωνίες "εξόδου", έτσι και οι συνεργάτες του Πούτιν θα μπορούσαν αρχίσουν να συνεργάζονται με τις δυνάμεις της διεθνούς Δικαιοσύνης.

Ο δρόμος προς τα εμπρός είναι μια ομάδα κρατών να στηρίξει την Ουκρανία στη σύσταση ενός τέτοιου δικαστηρίου. Ως πρώτο βήμα, πρέπει να καταγράψουμε τα εγκλήματα της συνεχιζόμενης επιθετικότητας καθώς αυτά λαμβάνουν χώρα.

Θα πρέπει να στελεχωθεί ένα γραφείο στη Χάγη (έδρα του ΔΠΔ) για τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων και τη διερεύνηση του καλύτερου τρόπου οργάνωσης αυτής της διαδρομής προς τη Δικαιοσύνη. Ένας μικρός αριθμός ειδικευμένου προσωπικού θα πρέπει να συνεργαστεί στενά με το ΔΠΔ και, δεδομένου ότι το έγκλημα της πολεμικής επίθεσης είναι ήδη ευρέως κατανοητό ως προς το περιεχόμενό του, να κινηθεί με ταχύτητα. Μέχρι το καλοκαίρι θα μπορούσε να λειτουργήσει ένα δικαστήριο και να έχουν απαγγελθεί κατηγορίες κατά του Πούτιν.

Τίποτα λιγότερο

"Η μεγάλη στρατηγική κοιτάζει πέρα ​​από τον πόλεμο, στην επακόλουθη ειρήνη", έχει γράψει ο ιστορικός Basil Liddell Hart. Έτσι, ακόμη και τη στιγμή που η Ουκρανία πλήττεται από βόμβες και σφαίρες, είναι ορθό να σκεφτόμαστε σήμερα τι θα ακολουθήσει και πώς θα επιτύχουμε καλύτερα συμφιλίωση, ειρήνη και δικαιοσύνη για τους Ουκρανούς.

Από το 1942 μέχρι σήμερα, ποτέ δεν ήταν πιο εύστοχα τα λόγια που διατυπώθηκαν σε εκείνο το Διάταγμα των Συμμάχων. Στόχος μας πρέπει να είναι, έλεγαν τότε, "να εξασφαλίσουμε την τιμωρία, μέσω της οργανωμένης Δικαιοσύνης, των ενόχων ή υπευθύνων" και "να ικανοποιήσουμε το αίσθημα δικαιοσύνης του πολιτισμένου κόσμου".

Ο λαός της Ουκρανίας δεν αξίζει τίποτα λιγότερο.

https://www.capital.gr/