«Πάρτε μια βαθιά ανάσα»: Οι Ρώσοι στο κρεβάτι του ψυχιάτρου

Shutterstock

Η Ρωσία χρειάζεται επειγόντως έστω και μία νίκη. Γι’ αυτό επικεντρώνεται πλέον στις ανατολικές περιοχές, συγκεντρώνοντας εκεί όλες της τις δυνάμεις. Δεν το κάνει μόνο για λόγους κυριαρχίας και γοήτρου, αλλά και για λόγους… ψυχοθεραπείας. Τα μαντάτα από τα ματωμένα μέτωπα δεν είναι καλά και όλο και περισσότεροι Ρώσοι, αντιμέτωποι με τις εικόνες φρίκης, χρειάζονται ψυχολογική στήριξη ή μεταναστεύουν. Θα ήταν, βέβαια, πιο απλό αν διάβαζαν την τελευταία Πολιτική Απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ…

Οι εικόνες από την σφαγή της Μπούχα ήταν η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει. Οι Ρώσοι νιώθουν αποτροπιασμό, ντρέπονται και καταφεύγουν στην βοήθεια των ψυχολόγων.

Οι εξομολογήσεις τους στην ρωσική ομάδα της Telegram «Dum spiro spero» (όσο αναπνέω ελπίζω) είναι χαρακτηριστικές:

«Τις τελευταίες εβδομάδες είχα καταφέρει να αποδεχτώ την κατάσταση. Δεν θέλω να πω ότι την είχα συνηθίσει, αλλά τα παιδιά, η δουλειά, το νοικοκυριό κατάφερναν να με αποσπάσουν. Τώρα, δεν μπορώ να αναπνεύσω ξανά», έγραψε μια γυναίκα.

«Μπούχα. Έχω χαθεί στις λέξεις. Όλα είναι παγωμένα μέσα μου. Δεν μπορώ να μιλήσω σε κανέναν γι’ αυτό. Δεν καταλαβαίνω πια τον κόσμο», έγραψε ένας άλλος.

Τις πρώτες μέρες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, Ρώσοι ψυχολόγοι και ψυχοθεραπευτές δημιούργησαν το δικό τους κανάλι. Ήθελαν να βοηθήσουν και να βοηθηθούν. Οργάνωναν ομαδικές θεραπείες πολλές φορές την ημέρα. Ακολούθησε μια περίοδος ηρεμίας. Σα να είχαν όλοι κάπως συμβιβαστεί με την ζοφερή πραγματικότητα.

Μετά, ήλθαν οι εικόνες από τη Μπούχα, την Μποροντιάνκα, τη Μαριούπολη. Παρά τις απαγορεύσεις, την λογοκρισία, την προπαγάνδα, οι ειδήσεις τελικά φτάνουν στους Ρώσους. Και πολλοί είναι εκείνοι που δεν το αντέχουν. Και τηλεφωνούν στον ψυχολόγο.

«Όλα γύρω μου καταρρέουν, τι να κάνω; Πώς μπορώ να ζήσω με αυτό το βάρος;».

Από την άλλη άκρη της γραμμής φτάνει η «παραδοσιακή» απάντηση:

«Πάρτε μια βαθιά ανάσα, κρατήστε την αναπνοή σας, εκπνεύστε αργά»…

Τα τελευταία χρόνια, πολλοί Ρώσοι είχαν καταφέρει να ανεβάσουν το βιοτικό τους επίπεδο. Και πρόσφεραν στον εαυτό τους την πολυτέλεια ενός ραντεβού στον ψυχοθεραπευτή. Μετά την έναρξη του πολέμου, από την πλατφόρμα εύρεσης εργασίας HeadHunter υπολογίστηκε πως η ζήτηση για ψυχολόγους έχει αυξηθεί κατά 111%. Στα τέλη Φεβρουαρίου η πλατφόρμα αναζητούσε ήδη περισσότερους από 500 ψυχολόγους.

Κρίσεις πανικού καθώς αναζητούν τους αγαπημένους τους

Οι Ρώσοι ένιωσαν ξαφνικά πανικό, έπαθαν σοκ, ένιωσαν να απειλούνται, άρχισαν να σκέφτονται το ενδεχόμενο να εγκαταλείψουν τη χώρα. Μια άλλη πλατφόρμα, η Good Point προσφέρει τώρα δωρεάν συμβουλές, μαθήματα γονέων-παιδιών και μια ειδική ομάδα για εγκύους. Όλα διαδικτυακά, για Ρωσόφωνους σε όλο τον κόσμο.

Για τους ψυχοθεραπευτές πρόκειται για μια εντελώς νέα κατάσταση. Διαπίστωσαν ότι, παρά την επίσημη προπαγάνδα, όλο και περισσότεροι Ρώσοι δεν πιστεύουν πως πρόκειται απλά για μια «στρατιωτική ειδική επιχείρηση».

Μέχρι εκείνη την ώρα, οι ψυχολόγοι δεν είχαν βρεθεί αντιμέτωποι με τις συνέπειες τόσο βίαιων γεγονότων. Οι πελάτες τους δεν έχουν απλά επηρεαστεί, αλλά ζουν τη νέα αυτή κατάσταση βιωματικά. Ανησυχούν για συγγενείς και φίλους στην Ουκρανία που τους τηλεφωνούν απελπισμένοι, αγωνιούν για τα παιδιά τους, κυρίως νεοσύλλεκτοι, που βρίσκονται στα μέτωπα του πολέμου.

Πολλοί αναρωτιούνται γιατί οι γιοι τους, αν και κληρωτοί, βρέθηκαν σε εμπόλεμη ζώνη, οι μητέρες δηλώνουν ότι τα παιδιά τους υπηρετούσαν στο «Μόσκβα» και τώρα αγνοούνται.

Από την πλευρά του, το Κρεμλίνο έσπευσε να ανακοινώσει ότι οι κληρωτοί χρησιμοποιήθηκαν… κατά λάθος και έχουν ήδη αποσυρθεί από το θέατρο των επιχειρήσεων. Αλλά δεν το πιστεύει κανείς.

Μεγάλη ανησυχία προκλήθηκε όταν το ρωσικό υπουργείο Άμυνας κάλεσε τους συγγενείς των στρατιωτών που σκοτώθηκαν στην Ουκρανία να υποβάλουν αίτηση σε στρατιωτικές και όχι σε πολιτικές αρχές προκειμένου να τους καταβληθούν οι αποζημιώσεις. Με αυτόν τον τρόπο οι θάνατοι μετατράπηκαν σε στρατιωτικό μυστικό.

Την ίδια ώρα, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB) της Ρωσίας ζήτησε από την κυβέρνηση να αυξήσει κατά 17% τα κονδύλια που διατίθενται ως έξοδα για κηδείες και επιτύμβιες στήλες για τους στρατιωτικούς που χάνουν την ζωή τους.

Το καθεστώς κρύβει τους νεκρούς, το Κίεβο καταγγέλλει πως υπάρχουν 7.000 νεκροί Ρώσοι στρατιώτες στα ψυγεία των νεκροτομείων που η Μόσχα αρνείται να επαναπατρίσει, οι ναύτες από το βυθισμένο «Μόσκβα» δεν επιστρέφουν, οι νεοσύλλεκτοι δεν απαντούν στις απεγνωσμένες τηλεφωνικές κλήσεις των γονιών τους, αποτροπιασμό προκάλεσε η είδηση πως νεκροί Ρώσοι στρατιώτες μεταφέρονται στη Λευκορωσία για να μειωθεί ο αριθμός των απωλειών.

Με όλα αυτά, ακόμη και οι μεγαλύτεροι στην ηλικία, που μέχρι τώρα αρνούνταν να παραδεχτούν πως χρειάζονται ψυχική στήριξη - έχοντας συνδέσει την ψυχιατρική με τις μεθόδους του σοβιετικού καθεστώτος κατά των διαφωνούντων - ξεπερνούν πια τους δισταγμούς τους.

Και μαθαίνουν να αναπνέουν με την βοήθεια των ειδικών…

Η «μεγάλη φυγή» των νέων εμιγκρέδων

Όσοι δεν έχουν ανθρώπους στο μέτωπο, πλην όμως δεν μπορούν να ξεπεράσουν την συλλογική ενοχή, εγκαταλείπουν τη χώρα.

Όχι μόνο αυτοί. Φεύγουν και για να δραπετεύσουν από τις συνέπειες των κυρώσεων, την αλλαγή του τρόπου ζωής τους και το φάσμα της ανεργίας. Αλλά και επειδή δεν αντέχουν τα μέτρα καταστολής του καθεστώτος, το γεγονός ότι δεν μπορούν να πουν ελεύθερα την γνώμη τους για τον πόλεμο, ότι συλλαμβάνονται στις αντιπολεμικές διαδηλώσεις. Η είδηση ότι ο πρόεδρος της Δούμας Βιετσισλάβ Βολόντιν πρότεινε να αφαιρείται η ρωσική ιθαγένεια από τους «προδότες» φούντωσε τις ανησυχίες.

Η μαζική μετανάστευση των τελευταίων δύο μηνών δεν έχει προηγούμενο για τα δεδομένα της Ρωσίας. Ο ακριβής αριθμός δεν είναι γνωστός. Πολλοί παραλληλίζουν το σημερινό μεταναστευτικό ρεύμα με αυτό των Ρώσων εμιγκρέδων μετά τον εμφύλιο πόλεμο του 1918-1920 και την τελική επικράτηση των μπολσεβίκων. Τότε είχαν μεταναστεύσει πάνω από 100.000 Ρώσοι που διαφώνησαν ή διώχθηκαν από το νέο καθεστώς.

Όπως και τότε, έτσι και τώρα φεύγουν με μια πτήση για την Κωνσταντινούπολη – δεδομένου ότι οι τουρκικές αερογραμμές συνεχίζουν να πετούν από και προς την Ρωσία. Φεύγουν επίσης με προορισμό την Αρμενία, τη Γεωργία, το Ουζμπεκιστάν, την Κιργισία, το Καζακστάν. Ένας άλλος προορισμός είναι η Σερβία, που ως γνωστόν κρατά φιλορωσική στάση. Οι πιο πλούσιοι έχουν φύγει για τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Άλλοι εγκαταλείπουν τη χώρα μέσω Λετονίας και Φινλανδίας, όπου βρίσκεται η μεγαλύτερη συνοριογραμμή με την Ευρώπη και όπου μπορείς να φτάσεις με το αυτοκίνητο. Πρόκειται για εκείνους που πηγαινοέρχονταν και πριν από τον πόλεμο για επαγγελματικούς λόγους.

Με αεροπλάνο είναι αδύνατον να φθάσει κανείς απευθείας στην Ευρώπη – στο πλαίσιο των κυρώσεων οι πτήσεις έχουν διακοπεί. Τα περισσότερα ταξίδια γίνονται μέσω των ενδιάμεσων χωρών που διατηρούν αεροπορική επικοινωνία και με τις δύο πλευρές.

Η βιαστική «μεγάλη φυγή» οφείλεται και στο γεγονός ότι οι Ρώσοι φοβούνται πως ο Πούτιν μπορεί να επιβάλει στρατιωτικό νόμο, οπότε και θα κλείσουν τα σύνορα.

Πολλοί φεύγουν επειδή δυσκολεύονται πλέον να ασκήσουν το επάγγελμά τους – για παράδειγμα οι δημοσιογράφοι που κινδυνεύουν με φυλάκιση 15 ετών αν μεταδίδουν ειδήσεις για τον πόλεμο που το καθεστώς αποκαλεί «ψευδείς».

Όπως ο Αλεξέι Τρουμπέτσκοϊ, ιδιοκτήτης μιας σχολής αγγλικών στη Μόσχα. Πήρε τη μεγάλη απόφαση την ίδια μέρα της εισβολής. «Μόλις ξύπνησα και άκουσα για την εισβολή κατάλαβα ότι έπρεπε να φύγω αμέσως». Και αγόρασε αμέσως ένα εισιτήριο για τη Σρι Λάνκα. «Σε μένα ήταν καθαρό πως αυτή η τρομερή εισβολή θα άλλαζε την Ρωσία για πάντα», είπε.

Μαζική έξοδος τεχνολόγων

Μια μεγάλη κατηγορία φυγάδων είναι οι πληροφορικοί. Μετά τις κυρώσεις στον τεχνολογικό τομέα, δεν έχουν πολλές επιλογές.

Πρώτος σταθμός των εμιγκρέδων της τεχνολογίας το Ερεβάν της Αρμενίας. Στις αρχές Μαρτίου είχαν ήδη φθάσει στο διεθνές αεροδρόμιο της αρμενικής πρωτεύουσας δύο αεροπλάνα γεμάτα τεχνολόγους. Για τη Ρωσία πρόκειται για τρομερό brain drain. Ο συνολικός αριθμός τους αναμένεται να ξεπεράσει τους 150.000! Μόνο στην Αρμενία, όπου γίνονται δεκτοί με ενθουσιασμό, υπολογίζεται ότι έχουν φθάσει περί τους 45.000. Πρόκειται για μια μαζική έξοδο που θα κοστίσει πολύ στην Ρωσία.

Μέσα στις επόμενες μέρες οι τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων δεκαπλασιάστηκαν…

Χιλιάδες είναι και οι Ρώσοι που εγκαταλείπουν την χώρα τους επειδή οι εταιρίες στις οποίες εργάζονταν έχουν φύγει από την Ρωσία – υπολογίζεται ότι μόνο στη Μόσχα θα χαθούν 200.000 θέσεις εργασίας.

Ειδικά οι τεχνολόγοι είναι καλοδεχούμενοι στις ΗΠΑ, καθώς δεν είναι τόσο «ακριβοί» όσο οι Αμερικανοί ειδικοί της Σίλικον Βάλεϊ.

Το κύμα είναι τόσο μεγάλο, που ο Ρώσος πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν αναγκάστηκε να απευθυνθεί ειδικά σ’ αυτούς:

«Η μητέρα πατρίδα σας έχει δώσει όλα όσα χρειάζεστε για να δουλέψετε», τους είπε από το βήμα της Δούμας. «Μπορείτε να εργάζεστε με αξιοπιστία και ηρεμία στη χώρα σας για την εταιρία σας, να κερδίζετε χρήματα και να ζείτε με άνεση».

Εχθρικό κλίμα για τους Ρώσους πρόσφυγες

Το πρόβλημα είναι πως πολλές χώρες υποδέχονται εχθρικά τους Ρώσους εμιγκρέδες του 21ου αιώνα.

Μια από αυτές είναι η Γεωργία, που το 2008 είχε υποστεί τις συνέπειες μιας ρωσικής εισβολής. Ο τοπικός πληθυσμός αντιμετωπίζει τους φυγάδες ως «εισβολείς». Στον δρόμο δέχονται λεκτικές επιθέσεις, στους τοίχους γράφονται επιθετικά αντιρωσικά συνθήματα, κάποιοι καλούν τους Γεωργιανούς να μην τους νοικιάζουν τα σπίτια τους. Πληροφορίες αναφέρουν πως μια γεωργιανή τράπεζα δεν ανοίγει λογαριασμό στους Ρώσους αν προηγουμένως δεν υπογράψουν δήλωση με την οποία καταγγέλλουν την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ότι αναγνωρίζουν πως η Ρωσία κατέχει τμήματα γεωργιανών εδαφών. Αλλά αν υπογράψουν τέτοια δήλωση, είναι σίγουρο ότι δεν θα μπορέσουν να επιστρέψουν ποτέ στην Ρωσία.

Και αυτοί χρειάζονται ψυχολογική στήριξη. Και ήδη, στις χώρες όπου περισσότερο μεταναστεύουν οι Ρώσοι, έχουν ανοίξει γραφεία που βοηθούν στην εγκατάστασή τους και έχουν δημιουργηθεί ομάδες ψυχολογικής στήριξης…

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μία περίπτωση, στα σύνορα Μεξικού και ΗΠΑ, σε μια ομάδα Ρώσων απαγορεύτηκε η είσοδος στις ΗΠΑ, ενώ την ίδια στιγμή μια ομάδα Ουκρανών περνούσαν από μπροστά τους κραδαίνοντας τα διαβατήριά τους.

Μόλις λίγες μέρες νωρίτερα, πριν από την εισβολή, είχε συμβεί ακριβώς το αντίθετο: Οι Ρώσοι περνούσαν άνετα τα αμερικανικά σύνορα και οι Ουκρανοί μπλοκάρονταν για μέρες!

Όπως μπλοκάρονται και οι Ρώσοι που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους. Σύμφωνα με την μαρτυρία ενός σκηνοθέτη που έφυγε για την πρωτεύουσα του Αζερμπαϊτζάν Μπακού, στο αεροδρόμιο έψαξαν προσεκτικά την βαλίτσα του και ένας αστυνομικός ασχολήθηκε επί μια ώρα με το κινητό του, διαβάζοντας όλες τις συνομιλίες του.

«Ευτυχώς πριν φτάσω στο αεροδρόμιο είχα σβήσει όλα τα σχόλιά μου κατά του πολέμου», είπε αργότερα. Προσθέτοντας ότι ο αστυνομικός τον ρώτησε αν «πραγματικά» αγαπά την χώρα του και αν τάσσεται κατά του πολέμου. Τον ρώτησε επίσης γιατί έφευγε και γιατί διάβαζε ανεξάρτητες ιστοσελίδες!

ΣΥΡΙΖΑ: Εύλογοι οι φόβοι της Ρωσίας!

Δεν θα υπήρχε σίγουρα πρόβλημα αν ο Ρώσος αστυνομικός ή όσοι καταφεύγουν σε ψυχοθεραπείες, είχαν την ευκαιρία να διαβάσουν την τελευταία Πολιτική Απόφαση.

Εκεί μαθαίνουμε πως η Ρωσία είναι η κατ’ εξοχήν υπεύθυνη, διότι «όποια και αν είναι τα επιχειρήματα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, σωστά ή λανθασμένα, μετρημένα ή υπερβολικά, δεν δικαιολογούν…».

Δηλαδή, μπορεί τα ρωσικά επιχειρήματα να είναι και σωστά και… μετρημένα!

Πληροφορηθήκαμε επίσης πως τελικά φταίει το ΝΑΤΟ. Όπως αναφέρεται, «το ΝΑΤΟ φέρει συναφώς τις δικές του ιστορικές ευθύνες. Παρά τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει το 1999, δεν προχώρησε στην οικοδόμηση μιας αδιαίρετης αρχιτεκτονικής ασφάλειας και η συνεχής επέκτασή του προς Ανατολάς δημιούργησε εύλογους φόβους στη Ρωσική Ομοσπονδία που αισθανόταν να περικυκλώνεται στρατιωτικά».

Ξεκάθαρα πράγματα: Κατά τον ΣΥΡΙΖΑ, οι φόβοι της Ρωσίας είναι… εύλογοι!

Και επομένως θα μπορούσαν μια χαρά οι Ρώσοι, αντί να καταφεύγουν στους ψυχιάτρους να καταφύγουν στα επιχειρήματα του ΣΥΡΙΖΑ!

Μπορεί να είναι πολύ πιο αποτελεσματικά από τις ασκήσεις αναπνοών των ψυχιάτρων…

Σοφία Βούλτεψη

* Βουλευτής Β3 Νοτίου Τομέα Αθηνών, υφυπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, δημοσιογράφος