Γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία εξελίσσεται σε ζήτημα επιβίωσης για τον Πούτιν
Κωνσταντίνος Φίλης
Shutterstock
Το αρχικό σενάριο ότι ο Πούτιν θα ανακοίνωνε το τέλος του πολέμου, σε μία μέρα που είναι πράγματι σημαντική στη συλλογική μνήμη των Ρώσων, διότι παραπέμπει στη νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας προβλήθηκε ακόμα κι από αξιωματούχους ορισμένων χωρών, όπως από υπουργούς του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το διάγγελμα του ενδεχομένως να έδειξε μία αδυναμία να φτιάξει ένα αφήγημα, ισχυρό ή έστω αληθοφανές, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Παρά τον ισχυρό μηχανισμό προπαγάνδας υπέρ της οποίας άποψης εξέφερε, δεν θα ήταν εύκολο να κάνει το άσπρο μαύρο. Ακόμα δηλαδή κι αν παρουσίαζε κάτι στο εσωτερικό ως νίκη, αυτό θα είχε επιπτώσεις σε όσους τον άκουγαν στο εξωτερικό. Η λογική τέτοιων ηγετών είναι ότι ακόμα και αν είσαι αδύναμος, δεν πρέπει να το δείχνεις, υπό τον φόβο ότι οι αντίπαλοι σου θα το εκμεταλλευτούν, για να σε αποδυναμώσουν έτι περαιτέρω.
Άρα, λοιπόν, τώρα που είχε μια επιλογή να αλλοιώσει την πραγματικότητα και να εμφανίσει τη Ρωσία, ως μεγάλο νικητή στην Ουκρανία, αυτό θα είχε απήχηση στο εσωτερικό, αλλά θα τον εξέθετε στο εξωτερικό. Είχε δηλαδή την επιλογή να απειλήσει τη Δύση, αλλά αυτό θα έδειχνε περισσότερο αδυναμία, καθώς ό,τι απειλητικό έχει να πει προς τη Δύση, το έχει ήδη πει. Έχει ήδη απειλήσει με χρήση -έστω και ελαφρών- πυρηνικών. Έστω και αν τώρα η Ρωσία προσπαθεί να το μαζέψει, η απειλή βρίσκεται στο τραπέζι.
Επιπρόσθετα, έχει απειλήσει με διεύρυνση των επιχειρήσεων πέραν της Ουκρανίας, όπως για παράδειγμα στην Υπερδνειστερία. Άρα τις δύο βασικές απειλές που θα μπορούσε να εκτοξεύσει, τις έχει ξεστομίσει. Δεν έχει λόγο τώρα να τις επαναλάβει. Το ότι δηλαδή δεν αναφέρθηκε στα πυρηνικά, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς αφού το έχει πει μια φορά, με κάθε επανάληψη πλέον θα χάνει την αξία του. Αν χρησιμοποιείς μία απειλή συνέχεια, κινδυνεύεις να σε αντιμετωπίζουν σαν το βοσκό στο παραμύθι με τον λύκο.
Ένα σημείο που είχε ενδιαφέρον από το διάγγελμα Πούτιν είναι η κατηγορία πως η Δύση απειλεί να κατακτήσει ρωσικά εδάφη. Το ερώτημα είναι αν εννοούσε ρωσικά εδάφη ή εδάφη τα οποία η Ρωσία θεωρεί δικά της, αλλά δεν είναι. Διότι βέβαια είναι πολύ ρεαλιστικό να ισχυρίζεται ότι το ΝΑΤΟ θα έκανε εισβολή στη ρωσική επικράτεια. Επαγωγικά, δεν θα μπορούσε να μιλάει για την Κριμαία, που έχει προσαρτήσει. Το πιθανότερο είναι ότι εννοεί περιοχές με σημαντικό ρωσικό στοιχείο στην Ουκρανία, άρα λογικά θα αναφερόταν σε περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας.
Όμως, το βασικό στοιχείο είναι πως για τον Πούτιν το ουκρανικό θέμα εξελίσσεται σε μία μάχη επιβίωσης του ιδίου, όσο κι αν δεν το παραδέχεται. Ο Ρώσος πρόεδρος δεν αντιμετώπιζε πρόβλημα πριν την εισβολή στην Ουκρανία. Πλέον όμως έχει θέσει πολύ ψηλά τον πήχη και θα πρέπει να καταφέρει ένα μεγάλο μέρος των επιδιώξεων του, τις οποίες ωστόσο αναθεωρεί συνεχώς. Οι σημερινές με τις αρχικές του στοχεύσεις δεν έχουν μεγάλη συνάφεια. Άρα με τη συνεχή αδυναμία του να επιτύχει τους στόχους που ο ίδιος θέτει, τίθεται ένα ζήτημα εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του. Ακόμα κι αν δεν εκδηλωθεί άμεσα, η αναντιστοιχία υφίσταται.
Η αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων θα κρίνει σε ένα κρίσιμο βαθμό την εμπιστοσύνη προς το πρόσωπο του. Δεν αναφέρομαι τόσο πολύ στο ρωσικό λαό, όσο σε ένα κομμάτι του κατεστημένου. Ακόμα και η εμπιστοσύνη του μηχανισμού ασφαλείας του καθεστώτος, θα κριθεί από την εξέλιξη του πολέμου. Η επιβίωση του μπορεί να μην αποτελεί ένα άμεσο θέμα σήμερα, αλλά η κατάσταση στο εσωτερικό της Ρωσίας δείχνει δείγματα για το δύσκολο μέλλον που αντιμετωπίζει στο προσεχές μέλλον.
Από την άλλη το πλεονέκτημα του, όπως και ανάλογων καθεστώτων, είναι πως ο ρωσικός λαός είναι μαθημένος σε κακουχίες και είναι πιο ανθεκτικός στο να αντέξει δύσκολες μέρες και χρόνια. Εξίσου σημαντικό είναι πως ο ίδιος ο Πούτιν δεν λογοδοτεί στο εσωτερικό του κι μπορεί ακόμα να ανταπεξέρχεται στην πίεση και το κόστος που υφίσταται από τις σημερινές του επιλογές.
Shutterstock
Το αρχικό σενάριο ότι ο Πούτιν θα ανακοίνωνε το τέλος του πολέμου, σε μία μέρα που είναι πράγματι σημαντική στη συλλογική μνήμη των Ρώσων, διότι παραπέμπει στη νίκη επί της ναζιστικής Γερμανίας προβλήθηκε ακόμα κι από αξιωματούχους ορισμένων χωρών, όπως από υπουργούς του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το διάγγελμα του ενδεχομένως να έδειξε μία αδυναμία να φτιάξει ένα αφήγημα, ισχυρό ή έστω αληθοφανές, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Παρά τον ισχυρό μηχανισμό προπαγάνδας υπέρ της οποίας άποψης εξέφερε, δεν θα ήταν εύκολο να κάνει το άσπρο μαύρο. Ακόμα δηλαδή κι αν παρουσίαζε κάτι στο εσωτερικό ως νίκη, αυτό θα είχε επιπτώσεις σε όσους τον άκουγαν στο εξωτερικό. Η λογική τέτοιων ηγετών είναι ότι ακόμα και αν είσαι αδύναμος, δεν πρέπει να το δείχνεις, υπό τον φόβο ότι οι αντίπαλοι σου θα το εκμεταλλευτούν, για να σε αποδυναμώσουν έτι περαιτέρω.
Άρα, λοιπόν, τώρα που είχε μια επιλογή να αλλοιώσει την πραγματικότητα και να εμφανίσει τη Ρωσία, ως μεγάλο νικητή στην Ουκρανία, αυτό θα είχε απήχηση στο εσωτερικό, αλλά θα τον εξέθετε στο εξωτερικό. Είχε δηλαδή την επιλογή να απειλήσει τη Δύση, αλλά αυτό θα έδειχνε περισσότερο αδυναμία, καθώς ό,τι απειλητικό έχει να πει προς τη Δύση, το έχει ήδη πει. Έχει ήδη απειλήσει με χρήση -έστω και ελαφρών- πυρηνικών. Έστω και αν τώρα η Ρωσία προσπαθεί να το μαζέψει, η απειλή βρίσκεται στο τραπέζι.
Επιπρόσθετα, έχει απειλήσει με διεύρυνση των επιχειρήσεων πέραν της Ουκρανίας, όπως για παράδειγμα στην Υπερδνειστερία. Άρα τις δύο βασικές απειλές που θα μπορούσε να εκτοξεύσει, τις έχει ξεστομίσει. Δεν έχει λόγο τώρα να τις επαναλάβει. Το ότι δηλαδή δεν αναφέρθηκε στα πυρηνικά, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς αφού το έχει πει μια φορά, με κάθε επανάληψη πλέον θα χάνει την αξία του. Αν χρησιμοποιείς μία απειλή συνέχεια, κινδυνεύεις να σε αντιμετωπίζουν σαν το βοσκό στο παραμύθι με τον λύκο.
Ένα σημείο που είχε ενδιαφέρον από το διάγγελμα Πούτιν είναι η κατηγορία πως η Δύση απειλεί να κατακτήσει ρωσικά εδάφη. Το ερώτημα είναι αν εννοούσε ρωσικά εδάφη ή εδάφη τα οποία η Ρωσία θεωρεί δικά της, αλλά δεν είναι. Διότι βέβαια είναι πολύ ρεαλιστικό να ισχυρίζεται ότι το ΝΑΤΟ θα έκανε εισβολή στη ρωσική επικράτεια. Επαγωγικά, δεν θα μπορούσε να μιλάει για την Κριμαία, που έχει προσαρτήσει. Το πιθανότερο είναι ότι εννοεί περιοχές με σημαντικό ρωσικό στοιχείο στην Ουκρανία, άρα λογικά θα αναφερόταν σε περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας.
Όμως, το βασικό στοιχείο είναι πως για τον Πούτιν το ουκρανικό θέμα εξελίσσεται σε μία μάχη επιβίωσης του ιδίου, όσο κι αν δεν το παραδέχεται. Ο Ρώσος πρόεδρος δεν αντιμετώπιζε πρόβλημα πριν την εισβολή στην Ουκρανία. Πλέον όμως έχει θέσει πολύ ψηλά τον πήχη και θα πρέπει να καταφέρει ένα μεγάλο μέρος των επιδιώξεων του, τις οποίες ωστόσο αναθεωρεί συνεχώς. Οι σημερινές με τις αρχικές του στοχεύσεις δεν έχουν μεγάλη συνάφεια. Άρα με τη συνεχή αδυναμία του να επιτύχει τους στόχους που ο ίδιος θέτει, τίθεται ένα ζήτημα εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του. Ακόμα κι αν δεν εκδηλωθεί άμεσα, η αναντιστοιχία υφίσταται.
Η αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων θα κρίνει σε ένα κρίσιμο βαθμό την εμπιστοσύνη προς το πρόσωπο του. Δεν αναφέρομαι τόσο πολύ στο ρωσικό λαό, όσο σε ένα κομμάτι του κατεστημένου. Ακόμα και η εμπιστοσύνη του μηχανισμού ασφαλείας του καθεστώτος, θα κριθεί από την εξέλιξη του πολέμου. Η επιβίωση του μπορεί να μην αποτελεί ένα άμεσο θέμα σήμερα, αλλά η κατάσταση στο εσωτερικό της Ρωσίας δείχνει δείγματα για το δύσκολο μέλλον που αντιμετωπίζει στο προσεχές μέλλον.
Από την άλλη το πλεονέκτημα του, όπως και ανάλογων καθεστώτων, είναι πως ο ρωσικός λαός είναι μαθημένος σε κακουχίες και είναι πιο ανθεκτικός στο να αντέξει δύσκολες μέρες και χρόνια. Εξίσου σημαντικό είναι πως ο ίδιος ο Πούτιν δεν λογοδοτεί στο εσωτερικό του κι μπορεί ακόμα να ανταπεξέρχεται στην πίεση και το κόστος που υφίσταται από τις σημερινές του επιλογές.
Δεν υπάρχουν σχόλια
Παρακαλούμε σχολιασμούς επί της ουσίας.
Τα σχόλια σας δεν περνάν από έλεγχο γιατί πιστεύουμε ότι δεν θα θίγουν κάποιον προσωπικά με βρισιές και συκοφαντίες.
Τέτοιου είδους σχόλια δεν περνάν από έλεγχο, αλλά θα διαγράφονται μετά την δημοσίευση.
Παρακαλούμε να γράφετε σε πεζά και όχι κεφαλαία
-------------------------------------------------------------------------
Οι απόψεις του ιστολογίου δεν είναι απαραίτητο να συμπίπτουν με τα περιεχόμενα στου άρθρου.
Ο ΔΙΚΤΥΟΥΡΓΟΣ ουδεμία ευθύνη εκ του νόμου φέρει για τα άρθρα - αναρτήσεις που δημοσιεύονται και απηχούν τις απόψεις των συντακτών τους. Σε περίπτωση που θεωρείτε πως θίγεστε από κάποιο εξ αυτών ή ότι υπάρχει κάποιο σφάλμα, επικοινωνήστε μέσω, φόρμας επικοινωνίας.
Ευχαριστούμε