Φυσικό αέριο από την Ελλάδα σε Ουγγαρία και Ουκρανία

Χρύσα Λιάγγου

Αέριο από τη Ρεβυθούσα και τον νέο τερματικό σταθμό LNG Αλεξανδρούπολης θα φθάνει μέχρι το Κίεβο και τη Βουδαπέστη, μέσω του ελληνικού συστήματος αγωγών και του παροπλισμένου αγωγού Trans Balkan Pipeline (TBP), που επί 30 χρόνια μετέφερε ρωσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και προετοιμάζεται για να δουλέψει ανάποδα. Να στέλνει αέριο δηλαδή από τον Νότο στον Βορρά, δουλεύοντας σε αντίστροφη από τον αρχικό του σχεδιασμό ροή. Η χωρητικότητα του διαβαλκανικού αγωγού είναι 17 δισ. κ.μ. αερίου και τα 7,5-8 δισ. αυτής θα μπορούν να καλυφθούν με αέριο που θα μεταφέρεται μέσω του ελληνικού συστήματος από τη Βουλγαρία για να συνδράμει στην απεξάρτηση την χωρών των Βαλκανίων από τη Ρωσία. Οι ποσότητες αντιστοιχούν κατά 1,5 φορά στην κατανάλωση της ελληνικής αγοράς και κατά 2,5 φορές της βουλγαρικής.

Η διαφοροποίηση προμήθειας φυσικού αερίου για τις χώρες των Βαλκανίων είναι από τα πιο δύσκολα κομμάτια της στρατηγικής απεξάρτησης της Ε.Ε. από το ρωσικό αέριο κι αυτό λόγω της υψηλής εξάρτησής τους από τη Ρωσία, ως χώρες του πρώην σοβιετικού μπλοκ.

Η περιφερειακή ομάδα εργασίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (Task Force), στην οποία συμμετέχουν Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Κροατία και Μολδαβία και συστάθηκε στο πλαίσιο του EU Energy Platform, του εθελοντικού μηχανισμού που δημιούργησε η Κομισιόν για κοινές αγορές φυσικού αερίου –από τις 18 Μαΐου που η Ε.Ε. ανακοίνωσε το σχέδιο REPowerEU, θέτοντας στόχο να περιορίσει τις εισαγωγές ρωσικού αερίου στο 13% έως το τέλος του έτους– συνεδριάζει ανά εβδομάδα εντατικά για να συντονίσει το σχέδιο απεξάρτησης της περιοχής από τη Ρωσία. Το πού θα βρεθούν οι ποσότητες του απαιτούμενου αερίου και πώς θα φτάσουν στις αγορές των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης είναι το αντικείμενο της Task Force στην οποία συμμετέχουν και εκπρόσωποι της Κομισιόν.


© Παρέχεται από: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΦυσικό αέριο από την Ελλάδα σε Ουγγαρία και Ουκρανία

Η αξιοποίηση του υφιστάμενου συστήματος αγωγών της περιοχής με τις απαραίτητες επεμβάσεις όπου απαιτείται για να δουλέψουν σε αντίστροφη ροή, αξιολογήθηκε ως ο πλέον σύντομος, ασφαλής και οικονομικός δρόμος για να φτάσει αέριο από άλλες πηγές στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και το LNG ως βασική εναλλακτική πηγή. Η Ελλάδα σε αυτό τον σχεδιασμό εμφανίζεται μέρος της λύσης. Το ελληνικό σύστημα, με τη Ρεβυθούσα να δουλεύει στο φουλ της δυναμικότητάς της τους τελευταίους μήνες, καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών της Βουλγαρίας, μετά τη διακοπή των ροών ρωσικού αερίου, ενώ έχουν αυξηθεί και τα φορτία LNG που προορίζονται για την αγορά της Ρουμανίας. Πολύ σύντομα μάλιστα, σύμφωνα με πηγές της αγοράς, θα φτάσουν και τα πρώτα φορτία από τη Ρεβυθούσα στην Ουγγαρία. Με την προσθήκη της νέας πλωτής αποθήκης στη Ρεβυθούσα, έργο που ο ΔΕΣΦΑ έχει αναθέσει στην εταιρεία –με πρόβλεψη να λειτουργήσει μέσα στον Ιούλιο– η αποθηκευτική ικανότητα του σταθμού θα αυξηθεί κατά 70% και θα δώσει τη δυνατότητα διπλασιασμού των φορτίων με προορισμό τον Βορρά και τις αγορές των Βαλκανίων.

Ηδη καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των αναγκών της Βουλγαρίας, ενώ έχουν αυξηθεί και τα φορτίαLNGπου προορίζονται για την αγορά της Ρουμανίας.

Μέσα στον Ιούλιο μπαίνει σε λειτουργία ο IGB, που σε πρώτη φάση θα μεταφέρει μέσω της Ελλάδας στη Βουλγαρία 1 δισ. κ.μ. αζέρικου αερίου, που θα διέρχονται του αγωγού TΑΡ. Η συνολική δυναμικότητα του IGB φτάνει τα 5 δισ. κ.μ. ετησίως, ωστόσο το ελληνικό σύστημα μπορεί να βάλει αέριο στον αγωγό μετά το 2023 που θα έχει κατασκευαστεί ο απαραίτητος για τη δυνατότητα αυτή συμπιεστής στην Κομοτηνή. Την ίδια χρονιά θα λειτουργήσει ο νέος τερματικός σταθμός LNG της Αλεξανδρούπολης με δυναμικότητα 8,3 δισ. κ.μ. αερίου ετησίως και αποθηκευτική ικανότητα 170.000 κ.μ. υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Η πλωτή αποθήκη της Ρεβυθούσας, το FSRU Αλεξανδρούπολης, ο IGB και το υφιστάμενο σύστημα αγωγών της χώρας, συμπεριλαμβάνονται στις υποδομές προς αξιοποίηση του σχεδίου απεξάρτησης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης από το ρωσικό αέριο. Η Ελλάδα, αξιοποιώντας τη δυναμικότητα του IGB και του υφιστάμενου αγωγού διασύνδεσης με τη Βουλγαρία (σημείο Σιδηροκάστρου) θα μπορεί, σύμφωνα με τον ΔΕΣΦΑ, να προωθεί περί τα 7,5-8 δισ. κ.μ. αερίου. Αυτά θα φτάνουν μέχρι την Ουκρανία και την Ουγγαρία μέσω του αγωγού Trans Balkan Pipeline, ο οποίος παροπλίστηκε μετά τη λειτουργία του Turkish Stream μέσω του οποίου φτάνει το ρωσικό αέριο στη Βουλγαρία, στην Ελλάδα και τη Σερβία. Ο αγωγός τεχνικά είναι έτοιμος να λειτουργήσει σε αντίστροφη ροή και ήδη στο κομμάτι Μολδαβίας – Ρουμανίας που είναι εκτός ελέγχου της Gazprom έχουν μπει οι πρώτες ποσότητες σε αυτή την κατεύθυνση. Σοβαρό εμπόδιο για την πλήρη επαναλειτουργία του αγωγού σε αντίστροφη ροή παραμένει ο έλεγχος τριών τμημάτων του από τη ρωσική Gazprom.

Για να ανταποκριθεί το ελληνικό σύστημα στις αυξημένες εξαγωγικές ανάγκες, θα πρέπει –σύμφωνα με τον ΔΕΣΦΑ– να υπάρξει αναβάθμιση των υποδομών του. Η είσοδος και η έξοδος από τη χώρα μεγαλύτερων ποσοτήτων φυσικού αερίου δεν μπορεί να εγγυηθεί την απρόσκοπτη λειτουργία των νέων υποδομών του εάν δεν ενισχυθεί η δυναμικότητα του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς, το οποίο έχει σχεδιαστεί για τη μεταφορά αερίου από τον Βορρά προς τον Νότο, τονίζει στην Κ ο διευθυντής Στρατηγικής και Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ Μιχάλης Θωμαδάκης. Το δίκτυο δουλεύει οριακά αυτή τη στιγμή, καταγράφοντας ιστορικά ρεκόρ εισαγωγών και εξαγωγών, ενώ υπάρχουν ήδη τέσσερις αιτήσεις για νέα FSRU, τέσσερα επενδυτικά σχέδια για νέες μονάδες φυσικού αερίου, καθώς και ενδιαφέρον για μεταφορά αερίου από την Τουρκία με προορισμό τις βαλκανικές χώρες τονίζει, επισημαίνοντας ότι οι ανάγκες αυτές δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από το υφιστάμενο σύστημα. Ο ΔΕΣΦΑ έχει καταθέσει σχέδιο ενίσχυσης του συστήματος στη ΡΑΕ και αναμένει την έγκρισή του.

Ελληνική αντίδραση στα σχέδια Ε.Ε. για Τουρκία

Το σχέδιο της Ε.Ε. για απεξάρτηση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο συμπεριλαμβάνει και την Τουρκία. Αυτό που επιδιώκει η Κομισιόν στις επαφές με την Τουρκία είναι η μεταφορά αερίου από το Τουρκμενιστάν, το Ιράν και το Ιράκ μέσω του τουρκικού συστήματος αγωγών. Μάλιστα μέσα στον Ιούνιο αναμένονται συναντήσεις στελεχών της Κομισιόν με τις τουρκικές αρχές για να εξεταστούν οι δυνατότητες αξιοποίησης του εθνικού δικτύου της χώρας για τη μεταφορά πρόσθετων ποσοτήτων αερίου από το Αζερμπαϊτζάν και άλλων χωρών της Κασπίας, αλλά και η κατασκευή πέμπτου FSRU για την αύξηση των ποσοτήτων LNG που μπορεί μέσω της Ελλάδας να φτάσει στην Ευρώπη. Η ελληνική πλευρά έχει επισημάνει τα πολιτικά και τεχνικά προβλήματα σε σχέση με τη συμβολή της Τουρκίας στον εν λόγω σχεδιασμό. Ως προς το τεχνικό σκέλος, έχει επισημανθεί ότι η Τουρκία δεν έχει διαθέσιμη δυναμικότητα για πρόσθετη εξαγωγή αερίου προς την Ευρώπη, πέραν του συστήματος Τanap - Τap, μέσω του οποίου διακινούνται ετησίως 10 δισ. κ.μ. αερίου. Επιπλέον, το Αζερμπαϊτζάν δεν διαθέτει πρόσθετες ποσότητες για εξαγωγή, ενώ η κατασκευή ενός νέου FSRU για την εξαγωγή του αερίου στα Βαλκάνια προϋποθέτει την ενίσχυση του δικτύου της στη δυτική πλευρά της χώρας, όπου οι καταναλώσεις για παράδειγμα της Κωνσταντινούπολης αυξάνονται κατά 15 φορές σε σχέση με το καλοκαίρι. Εάν η Ευρώπη είναι διαθέσιμη να χρηματοδοτήσει νέες υποδομές στην Τουρκία γιατί να μην το κάνει στην Ελλάδα, έχουμε τέσσερις αιτήσεις για επενδυτικά σχέδια FSRU, είναι το επιχείρημα της ελληνικής πλευράς προς την Κομισιόν.

https://www.kathimerini.gr/