Κυπριακό: Οι τρεις εναλλακτικές πορείες

Εξετάζοντας σωστά το Κυπριακό, σ' όλες του τις τοπικές και διεθνείς παραμέτρους, καταλήγουμε, κατά την εκτίμησή μου, στο ασφαλές συμπέρασμα ότι ενώπιον του Κυπριακού Ελληνισμού ανοίγονται αυτήν τη στιγμή τρεις εναλλακτικές πορείες πλεύσης: αυτή της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, αυτή της συνέχισης της καθεστηκυίας τάξης (status quo) και αυτή της συμφωνημένης διχοτόμησης. Ποια όμως από αυτές τις πορείες μπορεί να οδηγήσει τον Κυπριακό Ελληνισμό σε ασφαλές και απάνεμο λιμάνι;

Η πρώτη εναλλακτική πορεία πλεύσης μπορεί -σχετικά σύντομα- να μας οδηγήσει (με τόλμη και δημιουργικότητα) σε λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με μία κυριαρχία, διεθνή προσωπικότητα και ιθαγένεια. Όπως σωστά έχει λεχθεί, αυτή η ομοσπονδία θα έχει δύο περιφέρειες (καθεμία από τις οποίες θα έχει τα δικά της όργανα εξουσίας) ενώ η κάθε κοινότητα θα διοικεί μίαν περιφέρεια. Ταυτόχρονα, οι δύο κοινότητες θα έχουν αποτελεσματική συμμετοχή στα ομοσπονδιακά όργανα και αποφάσεις, ούτως ώστε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση να μην μπορεί να εγκρίνει οποιαδήποτε μέτρα εναντίον των συμφερόντων τής μίας ή της άλλης κοινότητας. Είναι, πιστεύω, προφανές ότι το περιεχόμενο της πιο πάνω λύσης θα προέλθει μέσα από την κοινή συνισταμένη όλων των εγγράφων, ιδεών, προτάσεων και απόψεων οι οποίες θα έχουν κατατεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από τις δύο κοινότητες μέχρι το τέλος της παρούσας διαπραγμάτευσης. Ακόμη, μια τέτοια λύση θα είναι αναπόφευκτα επηρεασμένη από τις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία η Κύπρος ανήκει δι' όλης της επικράτειάς της. Μεσο-μακροπρόθεσμα δε, μια τέτοια λύση μπορεί να οδηγήσει την Κύπρο (σε συνεργασία ασφαλώς με την Ελλάδα και την Τουρκία) σε συνθήκες μεγάλης κοινωνικο-οικονομικής προόδου και ανάπτυξης.


Η δεύτερη εναλλακτική πορεία πλεύσης είναι η εγκατάλειψη της λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με το πιο πάνω περιεχόμενο και η αναζήτηση σε κάποιο μελλοντικό στάδιο, όταν και εφόσον οι παράμετροι ισχύος στην περιοχή θα έχουν ανατραπεί προς όφελός μας, μιας "ευρωπαϊκής λύσης". Δυστυχώς, αυτή η πορεία πλεύσης στερείται ρεαλιστικής προσέγγισης. Η Τουρκία συνεχώς ενδυναμώνεται πολιτικο-οικονομικά, ενώ οι διαχρονικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καταδεικνύουν ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ της νομικής και θεσμικής δυνατότητας που μας παρέχει η παρουσίας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και της πολιτικής πραγματικότητας την οποία δυστυχώς βιώνουμε. Τυχόν επιδίωξη μιας τέτοιας λύσης θα είχε δυσμενέστατες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις επάνω στον Κυπριακό Ελληνισμό, αφού η διχοτόμηση με όλες τις αρνητικές της συνέπειες (π.χ. αύξηση αριθμού εποίκων, οριστική απώλεια περιουσιών, ανασφάλεια) θα έχει πλέον εμπεδωθεί οριστικά.


Μια τρίτη εναλλακτική πορεία πλεύσης είναι αυτή της επιδίωξης συμφωνημένης διχοτόμησης στη βάση της αναγνώρισης της "ΤΔΒΚ" έναντι σημαντικών εδαφικών ανταλλαγμάτων προς την ελληνοκυπριακή πλευρά. Μια τέτοια λύση θα δημιουργούσε προφανώς ένα αμιγώς ελληνικό κράτος, το οποίο θα συνέχιζε την πορεία του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτή η λύση θα ήταν αφενός μεν άδικη για μια μεγάλη μερίδα προσφύγων, οι οποίοι θα έχαναν οριστικά τις περιουσίες τους, αφετέρου δε επικίνδυνη μακροπρόθεσμα για όλους εμάς λόγω κυρίως α) της δημογραφικής πίεσης που θα μας ασκείτο από τον ανεξέλεγκτο τουρκικό εποικισμό στον Βορρά και β) του αθέμιτου ανταγωνισμού που θα προερχόταν από την οικονομία της "ΤΔΒΚ". Συμπερασματικά, με βάση τα πιο πάνω και αντικρίζοντας το Κυπριακό μέσα από έναν ρεαλιστικό φακό, καταλήγουμε, πιστεύω, στο συμπέρασμα ότι η πιο συμφέρουσα πορεία πλεύσης για τον Κυπριακό Ελληνισμό είναι η επιδίωξη λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας. Η επιλογή αυτή φαίνεται να είναι η πιο ασφαλής οδός για τη μελλοντική επιβίωση του Κυπριακού Ελληνισμού στη γη των προγόνων του.
Του Χρίστου Γιάγκου

*O Xρίστος Γιάγκου είναι πολιτικός επιστήμονας



ΠΟΛΙΤΗΣ - 20/11/2009,