Γιατί ο Τραμπ νικά κατά κράτος τους Ευρωπαίους

Γράφει ο Γιώργος Λυκοκάπης

«Χωρίς το κυνήγι των μαγισσών της ρωσικής έρευνας, η δημοτικότητα μου θα ήταν στο 75% παρά στο 50%», σημείωσε στο twitter, εμφανώς εκνευρισμένος, ο Τραμπ. O Αμερικανός πρόεδρος, σχολιάζοντας την επικαιρότητα στο εσωτερικό των ΗΠΑ, εφηύρε έναν ευφάνταστο όρο. Μίλησε συγκεκριμένα για «προεδρική παρενόχληση«, που δέχεται από τους αντιπάλους του. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνει τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, το Δημοκρατικό Κόμμα και την έρευνα του FBI για το «Russiagate». Τα ποσοστά δημοτικότητας του μεγιστάνα έχουν ως βάση εκκίνησης ένα, διόλου ευκαταφρόνητο, ποσοστό της τάξης του 40%, παρά τον λυσσαλέο πόλεμο που δέχεται.

Ένα ποσοστό που, χωρίς καμία υπερβολή, του επιτρέπει να πανηγυρίζει. Πράγματι η δημοτικότητα του Ντόναλντ Τραμπ ξεπερνά, κατά πολύ, τα ποσοστά αποδοχής οποιουδήποτε ηγέτη δυτικής χώρας. Ο Αμερικανός πρόεδρος δεν έχει καλύτερο δώρο για την επέτειο των δύο ετών διακυβέρνησης του, που συμπληρώνονται τον προσεχή Ιανουάριο. Εάν μάλιστα παρατηρήσουμε τις πολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη, μπορούμε να ισχυριστούμε πως «παίζει χωρίς αντίπαλο».

Η πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας βιώνει έναν πρωτοφανή πολιτικό εξευτελισμό λόγω της ψηφοφορίας για το Brexit. Η Άνγκελα Μέρκελ αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την προεδρία των Χριστιανοδημοκρατών, έπειτα από μία σειρά κάκιστων εκλογικών αποτελεσμάτων. Όσον αφορά τον Εμμανουέλ Μακρόν αντιμετώπιζει γενικευμένη κοινωνική εξέγερση στην Γαλλία, με το ποσοστά του να καταβαθρώνονται όλο και περισσότερο. Στον αντίποδα, ο Ντόναλντ Τραπ νιώθει ενισχυμένος από τα αποτελέσματα των πρόσφατων προκριματικών εκλογών στις ΗΠΑ.

Αυτές δεν εξελίχθηκαν σε δημοψήφισμα εναντίον του, όπως ανέμεναν οι Δημοκρατικοί. Αντιθέτως παρά τις συνεχιζόμενες επιθέσεις εναντίον του μεγιστάνα, οι Ρεπουμπλικανοί υποψήφιοι βγήκαν ενισχυμένοι στην Γερουσία. Είναι αλήθεια πως ο Ντόναλντ Τραμπ έχασε την πλειοψηφία στην Βουλή, αλλά ουσιαστικά επαναλήφθηκε μία συνηθισμένη αμερικανική πολιτική παράδοση. Πρέπει να σημειώσουμε πως οι εκλογές αυτές εμφάνισαν υψηλά ποσοστά συμμετοχής, αλλά δεν έφεραν το αποτέλεσμα που προσδοκούσε το Δημοκρατικό Κόμμα.

«Ταύρος εν υαλοπωλείο» πλέον ο Τραμπ

Ειδικότερα μετά τα αποτελέσματα των προκριματικών εκλογών, ο Αμερικανός πρόεδρος μοιάζει να έχει πλέον «απασφαλίσει». Απέπεμψε, με συνοπτικές διαδικασίες, τον υπουργό Δικαιοσύνης Σέσιονς, ο οποίος υποστήριζε την διερεύνηση του «Russiagate». Κλιμακώνει τις ρητορικές του επιθέσεις κατά των μέσων ενημέρωσης και ειδικότερα κατά του ειδικού εισαγγελέα Ρόμπερτ Μάλλερ. Ο Ντόναλντ Τραμπ αποκαλεί όλο και συχνότερα την διερεύνηση του «Russiagate», «κυνήγι μαγγισών» και παρομοιάζει τον Ρόμπερτ Μάλλερ ανοιχτά με τον «Τζόζεφ Μακάρθι»!

Όσον αφορά την αντιπαράθεση του με την Κίνα, ο Αμερικανός πρόεδρος ακολουθεί τακτική «σκοτζέζικου ντους». Στην πρόσφατη σύνοδο των G20, έμοιαζε πρόθυμος για μία «εκεχειρία» στον εμπορικό πόλεμο που έχει ξεκινήσει εδώ και μήνες με το Πεκίνο. Λίγα όμως 24ωρα μετά το πέρας της συνόδου, ανακοινώθηκε η σύλληψη της οικονομικής διευθύντριας του κινεζικού κολοσσού Huawei στον Καναδά, έπειτα από αμερικανικό ένταλμα σύλληψης! Πρέπει να σημειώσουμε πως παρά τις συνεχιζόμενες ανακατατάξεις στην αμερικανική κυβέρνηση, σταθεροί στις θέσεις του παραμένουν ο υπουργός Εμπορίου Γουίλμπορ Ρος και ο επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Εμπορίου Πίτερ Νάβαρο.

Αμφότεροι είναι θιασώτες του οικονομικού προστατευτισμού και της σκληρής εμπορικής αντιμετώπισης της Κίνας. Όμως άλλοι αξιωματούχοι, που θεωρούνταν μέχρι πρότινος αμετακίνητοι, αποπέμπονται πλέον από την αμερικανική κυβέρνηση, όπως συνέβει με τον προσωπάρχη του προέδρου Τζον Κέλι. Ο Κέλι είναι ο δεύτερος απόστρατος αξιωματικός που απομακρύνεται από τον Λευκό Οίκο, μετά την αποχώρηση του Χέρμπερτ Μακ Μάστερ τον περασμένο Απρίλιο. Μοιάζει σαν ο Αμερικανός πρόεδρος να επιθυμεί να χειραφετηθεί εντελώς από το πανίσχυρο αμερικανικό στρατιωτικό κατεστημένο.

Προηγούμενως, με την τοποθέτηση αξιοσέβαστων απόστρατων αξιωματικών σε νευραλγικά κυβερνητικά πόστα, είχε καταφέρει να κατευνάσει τους φόβους του «στρατιωτικού συμπλέγματος» από ορισμένες προεκλογικές του θέσεις. Πλέον όμως ο μόνος απόστρατος που παραμένει στην κυβέρνηση είναι ο υπουργός Άμυνας Τζέιμς Μάτις, του οποίου η θέση είναι επίσης επισφαλής. Σε ανύποπτο χρόνο ο Ντόναλντ Τραμπ είχε εκφράσει την δυσαρέσκεια του για τον Μάτις, σημειώνοντας χαρακτηριστικά «ουδείς αναντικαστάστος».

Εξαγωγή του δόγματος «Πρώτα η Αμερική»

Η αποπομπή του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον τον περασμένο Μάιο, σήμανε μία νέα εποχή για την κυβέρνηση Τραμπ. Από τότε ο Αμερικανός πρόεδρος άρχισε να εφαρμόζει την προεκλογική του ατζέντα, το δόγμα «Πρώτα η Αμερική». Όπως είδαμε ακολούθησε ο εμπορικός πόλεμος με την Κίνα, τα μέτρα οικονομικού προστατευτισμού και η πολιτική «μηδενικής ανοχής» στην μετανάστευση.

Η επιτομή της πολιτικής του, υπήρξε η αναθεώρηση της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (NAFTA), που επιτεύχθηκε στις αρχές Οκτωβρίου. Με εξαίρεση τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης και το οικονομικό κατεστημένο, ουδείς στις ΗΠΑ λυπήθηκε για την αναθεώρηση της NAFTA. Είχε υπογραφεί το 1994, από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, του Καναδά και του Μεξικού. Συμβόλιζε την νεά εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και του ελεύθερου εμπορίου.

Υπήρξε όμως «κόκκινο πανί» για την βιομηχανική, εργατική τάξη των Ηνωμένων Πολιτειών που υπήρξε, μακροπρόθεσμα, ο «μεγάλος χαμένος» της οικονομικής παγκοσμιοποίησης. Επομένως δεν αποτελεί έκπληξη ότι έχει μετατραπεί στον μεγαλύτερο υποστηρικτή του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει δηλώσει ευθαρσώς πως είναι «εθνικιστής». Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι σε τόσο δεινή θέση που όχι μόνο δεν μπορούν να ανταγωνιστούν τον Ντόναλντ Τραμπ, αλλά βλέπουν με τρόμο πως έχει μιμητές στο εσωτερικό τους.

Τα αναδυόμενα κόμματα της νέας άκρας δεξιάς, ομνύουν ανοιχτά στην κοσμοθεωρία του Αμερικανού πρόεδρου. Στενός φίλος του Ματέο Σαλβίνι, είναι ο τέως προεδρικός σύμβουλος Στίβεν Μπάνον, ένας ανοιχτός εχθρός ευρωπαϊκής ενοποίησης. Οι φήμες ότι ο Ντόναλντ Τραμπ λειτούργησε ως «ιδεολογικός καθοδηγητής» των κινητοποιήσεων των «κίτρινων γιλέκων», προκάλεσαν σάλο στην γαλλική κυβέρνηση. Ο Αμερικανός πρόεδρος, ο οποίος έχει ξεκινήσει μία ιδιότυπη βεντέτα με τον Γάλλο ομόλογο του, εμφανώς καταχάρηκε με τις κινητοποιήσεις στην Γαλλία. Ειδικότερα με την φημολογία ότι μέριδα των διαδηλωτών φώναξε το σύνθημα «θέλουμε τον Τραμπ»!

Τραμπ εναντίον παγκοσμιοποίησης

Από όταν διεκδίκησε το χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων, ο Ντόναλντ Τραμπ αντιμετωπίστηκε ως μία «γραφική περίπτωση» . Οι δημοσκοπήσεις και τα ΜΜΕ που μιλούσαν για «καθαρή νίκη της Χίλαρι Κλίντον«, διαψεύστηκαν παταγωδώς με το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ.

Μόνη ελπίδα για το αμερικανικό κατεστημένο είναι ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα αποπεμφεί για το Russiagate, όπως ο Ρίτσαρντ Νίξον στο παρελθόν. Οι εποχές έχουν όμως αλλάξει. Τα μέσα ενημέρωσης δεν έχουν την ίδια δύναμη και επιρροή στην εποχή των social media. Οι προσδοκίες ότι ο Εμανουέλ Μακρόν θα λειτουργούσε ως ο «αντιΤραμπ» διαψεύονται παταγωδώς, μιας και η Γαλλία φλέγεται από τις μαζικές κινητοποιήσεις των «κίτρινων γιλέκων».

Ο οικονομικός προστατευτισμός του μεγιστάνα είναι ελκυστικότερος για τα λαϊκά στρώματα, από τα επιδόματα που έσπευσε να μοιράσει ο έντρομος Γάλλος πρόεδρος. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ένας πάμπλουτος και άξεστος επιχειρηματίας, έχει γίνει ο «‘ηρωας» των απόκληρων της παγκοσμιοποίησης, όχι μόνο στις βιομηχανικές πολιτείες των ΗΠΑ αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ένα ιστορικό παράδοξο που ουδόλως απασχολεί τις κατεστημένες πολιτικές δυνάμεις στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανόμενης και της αριστεράς.

SLPress