Συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο ανοίγει δρόμο για αλλαγή συνόρων

Τ

ο πρώτο βήμα για αλλαγή συνόρων αποτελεί η στρατηγική της Τουρκίας για συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο, όπως δηλώνει στο Liberal.gr ο Μάνος Καραγιάννης, καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας στο King's College London, υπενθυμίζοντας ότι ο Ερντογάν έχει εδώ και καιρό μιλήσει ανοικτά για αναθεώρηση της Συμφωνίας της Λωζάνης.

Σχολιάζοντας την κλιμακούμενη προκλητικότητα των γειτόνων με τελευταίο κρούσμα τον χάρτη που «εξαφανίζει» την ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ, μιλά για ένα τουρκικό στρατηγικό σχέδιο αμφισβήτησης των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, που συντηρείται και ενισχύεται από την εικόνα μιας Ελλάδας η οποία υποχωρεί συνεχώς, δίχως να βάζει κόκκινες γραμμές.

Εξηγεί ότι στην ίδια ακριβώς λογική, η τουρκική ηγεσία επιθυμεί διακαώς να μετατρέψει το ζήτημα της Κυπριακής ΑΟΖ σε διμερή διαφορά, εκτιμώντας έτσι ότι θα επιβάλει πιο εύκολα τους όρους της, ενώ προσθέτει ότι αποτελεί μονόδρομο για την Αθήνα να ξεκινήσει μια καλά οργανωμένη προσπάθεια ενημέρωσης της διεθνούς κοινής γνώμης και ξένων κυβερνήσεων, αλλά και να υιοθετήσει μια νέα αντίληψη στα θέματα άμυνας, αφού "την κρίσιμη ώρα μπορεί να είμαστε απελπιστικά μόνοι μας".

Εκτιμά ότι η ΕΕ δεν θα πάρει τελικά μέτρα κατά της Τουρκίας, καθώς είναι πολλά και ισχυρά τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών χωρών γύρω από την προμήθεια οπλικών συστημάτων στην Άγκυρα, για την οποία εκτιμά ότι δεν πρόκειται να πετύχει τίποτα σημαντικό στην Κυπριακή ΑΟΖ, όσο εκεί θα δραστηριοποιούνται ενεργειακοί κολοσσοί που επενδύουν μεγάλα ποσά στην εκμετάλλευση υδρογονανθράκων.

Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη

- Ταυτόχρονα με την αποστολή δεύτερου γεωτρύπανου στην Αν.Μεσόγειο, και ενώ το «Φατίχ» ετοιμάζεται για γεωτρήσεις εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, η τουρκική  προπαγάνδα ενισχύεται, με τελευταίο κρούσμα το χάρτη με τις μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις που παρουσιάστηκε σε ξένους διπλωμάτες, απ’ όπου έχει εξαφανιστεί η ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ. Τι επιχειρεί η Τουρκία;

Η Τουρκία επιχειρεί να νομιμοποιήσει τις διεκδικήσεις της, αφού αντιλαμβάνεται ότι οι μονομερείς ενέργειες έχουν μεγάλο διπλωματικό κόστος. Αντί απλά η Αθήνα να επικαλείται το διεθνές δίκαιο, πρέπει να ξεκινήσει μια καλά οργανωμένη προσπάθεια ενημέρωσης της διεθνούς κοινής γνώμης και ξένων κυβερνήσεων. Η στάση της Τουρκίας υπονομεύει την περιφερειακή ασφάλεια και σταθερότητα.

- Σχολιάστε μας το γεγονός ότι στον τουρκικό χάρτη, νησιά όπως Κύπρος, Ρόδος, Κρήτη και πολύ περισσότερο το Καστελόριζο, δεν διαθέτουν παρά μόνο αιγιαλίτιδα ζώνη (12 ν.μ. η Κύπρος, και 6 ν.μ. τα ελληνικά νησιά) και δεν έχουν καμιά περαιτέρω επήρεια σε άλλες θαλάσσιες ζώνες (υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ)…

Είναι μια καινοφανής ερμηνεία του διεθνούς δικαίου που δεν συμμερίζεται καμία άλλη χώρα από όσο γνωρίζω. Υπάρχουν πολλά νησιωτικά κράτη που έχουν κηρύξει δικιά τους ΑΟΖ, χωρίς να αμφισβητείται αυτό τους το δικαίωμα. Η ελληνική θέση είναι απόλυτα συμβατή με το διεθνές δίκαιο.

- Τι επιχειρούν οι Τούρκοι διπλωμάτες που προειδοποίησαν την Ε.Ε. να μην παίρνει θέση αναφορικά με τις γεωτρήσεις που πρόκειται να γίνουν στην Κυπριακή ΑΟΖ, υποστηρίζοντας ότι  οι έρευνες λαμβάνουν χώρα σε περιοχές που έχουν «αδειοδοτηθεί» από το ψευδοκράτος…

Η τουρκική ηγεσία επιθυμεί διακαώς να μετατρέψει το ζήτημα της ΑΟΖ σε διμερή διαφορά, διότι εκτιμά ότι έτσι θα επιβάλλει πιο εύκολα τους όρους της. Η παρουσία των ξένων εταιρειών, όμως, σημαίνει πρακτικά ότι υπάρχει σύγκλιση συμφερόντων μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και δυτικών χωρών. Η δικιά μου άποψη είναι ότι η Τουρκία δίνει μάχη οπισθοφυλακών στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν πρόκειται να πετύχει τίποτα σημαντικό, όσο στην κυπριακή ΑΟΖ δραστηριοποιούνται ενεργειακοί κολοσσοί που επενδύουν μεγάλα ποσά στην εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Αυτό δεν σημαίνει βέβεια ότι πρέπει να επαναπαυτούμε.

- Συμφωνείτε με την άποψη ότι η Τουρκία συμπεριφέρεται σαν να ετοιμάζεται για μια εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση με Αθήνα και Λευκωσία για την ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα, που θα είναι αποτέλεσμα μιας κορύφωσης της κρίσης, ακόμη και με στρατιωτικά μέσα;
Δυστυχώς όλα δείχνουν ότι η κλιμάκωση που παρατηρείται τις τελευταίες μέρες εντάσσεται σε μια νέα στρατηγική έμπρακτης αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Βέβαια αυτό δεν θα έπρεπε να εκπλήττει κανέναν στην Αθήνα και στη Λευκωσία, αφού η Άγκυρα έχει αποσαφηνίσει εδώ και καιρό τις προθέσεις της. Το τουρκικό πολεμικό ναυτικό εκμεταλλεύεται την ισχνή στρατιωτική ισχύ της Κυπριακής Δημοκρατίας για να δημιουργήσει τετελεσμένα. Θα είναι πιο δύσκολα τα πράγματα για τους Τούρκους αν επιχειρήσουν να κάνουν τα ίδια στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, διότι οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι ένας υπολογίσιμος αντίπαλος.

- Εκτιμάτε ότι η κρίση με την Τουρκία θα είναι μακρά, και ότι θα κορυφωθεί εν μέσω της ελληνικής προεκλογικής περιόδου;

Θα έπρεπε να υπάρχει ένα αρραγές εσωτερικό μέτωπο για να σταλθεί προς τα έξω ένα μήνυμα αποφασιστικότητας, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει. Και για αυτό ευθύνεται κυρίως η κυβέρνηση που επενδύει στην πόλωση και τον διχασμό. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι οι σχέσεις μας με την Τουρκία έχουν εισέλθει σε μια νέα εποχή. Η γειτονική χώρα δεν πρόκειται να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα πράγματα θα πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο, εκτός αν πείσουμε την τουρκική ηγεσία ότι η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της. Αυτό δεν φτάνει μόνο να το λέμε. Πρέπει να συμφωνήσουν οι μεγάλες πολιτικές δυνάμεις σε ένα πλαίσιο στρατηγικής και δράσεων, χωρίς ανόητους ιδεαλισμούς και φανατισμούς.

- Εκτιμάτε ότι η εικόνα μιας Ελλάδας που υποχωρεί συνεχώς, από τα ελληνοτουρκικά μέχρι τις Πρέσπες και την υπόθεση της μειονότητας στην Αλβανία, ενισχύει την άποψη στην Άγκυρα ότι συντηρώντας την ένταση, κάποια στιγμή θα σύρει την Ελλάδα σε μια «συνολική διαπραγμάτευση», πετυχαίνοντας τη συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο;

Κοιτάξτε στα θέματα εξωτερικής πολιτικής δεν χωρούν ανεύθυνες και μικροπολιτικές μεθοδεύσεις, όπως έγινε με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Πρέπει η ελληνική πλευρά να καταστήσει σαφές που βάζει τις κόκκινες γραμμές. Η αλβανική κυβέρνηση παραβιάζει με απροκάλυπτο τρόπο τα ανθρώπινα δικαιώματα των ομοεθνών μας, επειδή η αυτοσυγκράτηση της Αθήνας εκλαμβάνεται ως αδυναμία. Στην πραγματικότητα το ίδιο περίπου συμβαίνει και με την Τουρκία. Η προσήλωση μας στις αρχές και κανόνες τους διεθνούς δικαίου δεν τιθασεύει στο ελάχιστο την τουρκική επιθετικότητα. Καλά κάνουμε και λέμε ότι λέμε, αλλά δεν φτάνει. Πρέπει να υιοθετήσουμε μια νέα αντίληψη στα θέματα άμυνας. Η συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο είναι φυσικά το πρώτο βήμα για αλλαγή συνόρων. Εξάλλου, ο Ερντογάν έχει μιλήσει ανοικτά για αναθεώρηση της Συμφωνίας της Λωζάνης.   

- Παρά την θέση που πήραν ΗΠΑ και ΕΕ υπέρ της Κύπρου, η τουρκική προκλητικότητα συνεχίζεται αμείωτη, με τελευταίο κρούσμα την αποστολή και δεύτερου γεωτρύπανου στην Αν.Μεσόγειο. Τι πρέπει να κάνουν Αθήνα και Λευκωσία ; Επίσης αρκεί για να συγκρατήσει την τουρκική προκλητικότητα η παρουσία της Γαλλίας μέσω της Total αλλά και του πολεμικού ναυτικού της χώρας, στην Κυπριακή ΑΟΖ;

Η ενισχυμένη και πολυεπίπεδη παρουσία της Γαλλίας στην Ανατολική Μεσόγειο σίγουρα προκαλεί εκνευρισμό στην τουρκική ηγεσία. Πρέπει, όμως, να συνειδητοποιήσουμε ότι την κρίσιμη ώρα μπορεί να είμαστε απελπιστικά μόνοι μας. Είναι επιτακτική ανάγκη να ενισχύσουμε το Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία γιατί ο χρόνος κυλάει εις βάρος μας. Αν η Τουρκία αποκτήσει στρατιωτική υπεροχή τότε θα συμβεί αυτό που σήμερα όλοι απευχόμαστε. Ο μόνος τρόπος για να αποφύγουμε πολύ δυσάρεστες καταστάσεις είναι η ενίσχυση των αποτρεπτικών δυνατοτήτων της χώρας με απόκτηση συμβατικών στρατηγικών οπλικών συστημάτων. Αφού εξοπλίζεται η Τουρκία πρέπει να το κάνουμε και εμείς. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Εκτός αν θέλουμε να το «ρισκάρουμε» με την Τουρκία, όπως είπε κάποτε ένας πολιτικός του ΣΥΡΙΖΑ.

- Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρά τις δηλώσεις στήριξης στην Κύπρο, διστάζει να ανακοινώσει μέτρα κατά της Τουρκίας. Πιστεύετε ότι θα τα δούμε κάποια στιγμή ή όχι;

Μακάρι να κάνω λάθος, αλλά δεν πιστεύω ότι η ΕΕ θα κάνει κάτι τέτοιο. Αυτό οφείλεται κυρίως στα διαφορετικά εθνικά συμφέροντα που υπάρχουν έναντι της Τουρκίας. Εδώ υπάρχουν εταίροι μας που εξοπλίζουν την Τουρκία με προηγμένης τεχνολογίας οπλικά συστήματα, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στο περιφερειακό σύστημα ασφαλείας. Με εξαίρεση τη Γαλλία που υποστηρίζει σταθερά τις ελληνικές θέσεις, δεν αναμένω από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες κάτι περισσότερο από συμβολικές κινήσεις. Για αυτό τον λόγο, η Αθήνα οφείλει να επενδύσει στην σύσφιξη των αμυντικών σχέσεων με το Ισραήλ και την Αίγυπτο που μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες με εμάς.  

Liberal