Η κουλτούρα του συμβιβασμού προαπαιτεί την κουλτούρα της αποτροπής

Σάκης Μουμτζής

Νομίζω πως όλοι οι λογικοί άνθρωποι προτιμούν τα κράτη και οι κοινωνίες να επιλύουν ειρηνικά τις διαφορές τους, μέσα από τον διάλογο. Τελική κατάληξη αυτής της πορείας είναι η σύναψη μιας συμφωνίας που θα αποτυπώνει τις αμοιβαίες υποχωρήσεις των δύο μερών.

Απαραίτητη προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι όχι μόνον grosso modo να υπάρχει ισοζύγιο
ισχύος, αλλά και οι δύο πλευρές να γνωρίζουν πως η άλλη είναι διατεθειμένη να κάνει χρήση της ισχύος της.

Λόγω του λεγόμενου ισοζυγίου του τρόμου η ανθρωπότητα δεν γνώρισε τρίτο παγκόσμιο πόλεμο.

Η πατρίδα μας έχει ανοικτά μέτωπα με την Τουρκία. Είναι προφανές πως ο διάλογος είναι η καλύτερη μέθοδος επίλυσης των όποιων προβλημάτων υπάρχουν. Επιδίωξη και των δύο μερών είναι ο διάλογος να καταλήξει σε έναν συμβιβασμό.

Όμως το ζήτημα, κάθε φορά είναι ποια είναι η βάση του συμβιβασμού. Ως γνωστόν ο συμβιβασμός και εύκολος δεν είναι και επώδυνος είναι και για τις δύο πλευρές.

Έχει όμως νόημα μόνον αν και τα δύο μέρη εγκαταλείψουν κάποιες από τις θέσεις τους, ώστε τελικά να επιτευχθεί η σύγκλιση. Δεν είναι συμβιβασμός αν η μια πλευρά απλώς παραιτηθεί από τις διεκδικήσεις της και η άλλη παραχωρήσει θέσεις της.

Η πρώτη πλευρά δεν κερδίζει, η δεύτερη πλευρά ζημιώνεται. Υπάρχει μεγάλη διαφορά.

Κάπως έτσι διαμορφώνεται η σχέση μας με την Τουρκία. Εμείς λέμε πως δεν διεκδικούμε τίποτα, ενώ οι γείτονες διεκδικούν γη και δικαιώματα που, βάσει των διεθνών συνθηκών, μας ανήκουν.

Οι έχοντες την κουλτούρα του συμβιβασμού ας μας πουν πώς θα συμβιβαστούμε; Αν προσερχόμαστε μόνον για να δώσουμε, αυτό δεν είναι συμβιβασμός. Αυτό είναι κατευνασμός.

Αν προσερχόμαστε στον διάλογο υπό την απειλή της ισχύος της Τουρκίας -με την μεσολάβηση κοινών φίλων- τότε δεν συμβιβαζόμαστε, αλλά υποκύπτουμε στην απειλή χρήσης βίας.

Κλασσικό παράδειγμα τα Ίμια. Είχαμε απώλεια εθνικού εδάφους, λόγω στρατιωτικής ήττας, έστω περιορισμένης μορφής. Η Τουρκία εκ πρώτης όψεως δεν κέρδισε, απλώς εμείς χάσαμε. Γκριζαρίστηκε περιοχή που ήταν Ελληνική. Αυτό βαφτίστηκε συμβιβασμός.

Και πάλι θα είχε κάποιο νόημα μόνον να παραχωρήσεις, αν κέρδιζες τελικά την σταθερότητα και την ειρήνη. Όμως η Ιστορία έχει αποδείξει πως οι μονομερείς παραχωρήσεις ανοίγουν την όρεξη για νέες διεκδικήσεις από την άλλη πλευρά. Δυστυχώς μια πολιτική χαρακτηρίζεται ως κατευναστική μόνον εκ των υστέρων. Εκ του αποτελέσματος.

Όταν η μια πλευρά παραχωρεί, έχει την αυταπάτη, εκείνη την στιγμή, πως κέρδισε την ειρήνη.

Στην προκειμένη περίπτωση η Τουρκία το έχει δηλώσει ευθαρσώς πως επιδιώκει την αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης. Και η Τουρκία αυτό που λέει, το εννοεί.

Όσοι παραγνωρίζουν αυτόν τον στρατηγικό στόχο της γείτονος και εξακολουθούν να πιστεύουν πως μπορεί να παραπέμψουμε την διαφορά μας για την υφαλοκρηπίδα στο Δικαστήριο της Χάγης, απλώς εθελοτυφλούν.

Αν η Τουρκία το επιθυμούσε, αυτό θα μπορούσε να γίνει εδώ και πολλές δεκαετίες. Όμως η Τουρκία προβάλλει ένα διαρκώς διευρυνόμενο πακέτο αξιώσεων που, σε τελική ανάλυση, οδηγούν στην αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης.

Είναι αυτονόητο πως διάλογος με αυτήν την ατζέντα των θεμάτων δεν μπορεί να γίνει. Η «φωνή της λογικής», ας μην γίνει συνώνυμη με την φωνή του κατευνασμού.

Άλλωστε, αυτό που μας λείπει δεν είναι η κουλτούρα του συμβιβασμού, αλλά η κουλτούρα της αποτροπής.

liberal.gr