Το "μανιφέστο" του Σι Τζινπίνγκ για τη διεθνή τάξη πραγμάτων

Του Κώστα Ράπτη

Το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός διεξήχθη φέτος, όπως ήταν λογικό, αποκλειστικά εξ αποστάσεως, λόγω των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία του κορωναϊού. Όμως το "Ασιατικό Νταβός” πραγματοποιείται με την αυτοπρόσωπη παρουσία περίπου 2.600 επιχειρηματιών, ακαδημαϊκών και αξιωματούχων από 60 χώρες – δείγμα και αυτό του πόσο αποκλίνουν οι τύχες της διαρκώς αναδυόμενης Άπω Ανατολής από αυτές της δοκιμαζόμενης Ευρώπης.

Το Boao Forum for Asia συμπληρώνει φέτος είκοσι χρόνια ανελλιπούς διοργάνωσής του. Και το θέρετρο του Μποάο, στην επαρχία Χαϊνάν της νότιας Κίνας, συγκεντρώνει και πάλι τα βλέμματα, ιδίως μετά τον σύντομο χαιρετισμό που απηύθυνε μέσω τηλεδιάσκεψης ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπινγκ - ή μάλλον το μανιφέστο που εκφώνησε για την διεθνή τάξη πραγμάτων όπως την οραματίζεται το Πεκίνο.

"Ο κόσμος χρειάζεται δικαιοσύνη και όχι ηγεμονία” ήταν η φράση-κλειδί της ομιλίας του Σι, ο οποίος, όσο και αν απέφευγε τις ονομαστικές αναφορές, είχε πάντα κατά νου τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη μόνη δύναμη στον κόσμο στην οποία μπορούν να προσαφθούν φιλοδοξίες να ηγεμονεύσουν παγκοσμίως.

Στο φόντο της παράδοσης της σκυτάλης προ τριμήνου από τον Ντόναλντ Τραμπ στον Τζο Μπάιντεν, ο ισχυρός άνδρας του Πεκίνου θέλησε να καταστήσει σαφές προς το διεθνές ακροατήριο ότι οι κανόνες του παιχνιδιού έχουν αλλάξει – ή μάλλον ότι η Κίνα δεν θα επιτρέψει την μονομερή αλλαγή τους ερήμην της.

Μεταξύ άλλων ο Σι Τζινπιγνκ τόνισε: "Χρειάζεται να διαβουλεθούμε επί ίσοις όροις και να δημιουργήσουμε ένα μέλλον συμμεριζόμενων πλεονεκτήματων. Η παγκόσμια διακυβέρνηση θα πρέπει να αντανακλά το εξελισσόμενο πολιτικό και οικονομικό τοπίο του κόσμου, να συμβαδίζει με την ιστορική τάση προς την ειρήνη, την ανάπτυξης και την συνεργασία win-win, καθώς και να ανταποκρίνεται στις πρακτικές ανάγκες αντιμετώπισης των παγκόσμιων προκλήσεων. Πρέπει να ακολουθήσουμε τις αρχές τις εκτεταμένης διαβούλευσης, της κοινής συνεισφοράς και του συμμερισμού των πλεονεκτημάτων, να τηρούμε την πραγματική πολυμέρεια και να καταστήσουμε το σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης περισσότερο δίκαιο. Χρειάζεται να διασφαλίσουμε το επικεντρωμένο στον ΟΗΕ διεθνές σύστημα, να διατηρήσουμε την τάξη που υπαγορεύει το διεθνές δίκαιο και να διαφυλάξουμε το πολυμερές σύστημα εμπορίου που έχει στον πυρήνα του τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Τις παγκόσμιες υποθέσεις πρέπει να τις διαχειριζόμαστε μέσω εκτεταμένης διαβούλευσης και το μέλλον του κόσμου θα πρέπει να αποφασίζεται από όλες τις χώρες από κοινού”.

Το ότι αυτά λέγονταν ενώπιον ακροατηρίου που περιλάμβανε τους Τιμ Κουκ της Αpple, Ίλον Μασκ της Tesla, Στίβεν Σουόρτσμαν της Blackstone και Ρέι Ντάλιο της Bridgewater Associates καθιστά διπλά ενδιαφέρον το ζήτημα. Όπως άλλωστε και το γεγονός ότι ο Κινέζος ηγέτης συμπεριέλαβε την "δημοκρατία”, μαζί με την ειρήνη, την ισότητα, την δικαιοσύνη, την ανάπτυξη και την ελευθερία στις "κοινές αξίες” της ανθρωπότητας, που μοιράζονται όλοι οι πολιτισμοί.

Με άλλα λόγια, απέναντι στην προσπάθεια της Ουάσιγκτον να απομονώσει πολιτικο-ιδεολογικά το κινεζικό καθεστώς, οικοδομώντας ένα "μέτωπο των δημοκρατιών” απέναντι στους ευρασιατικούς "αυταρχισμούς”, ο Σι Τζινπινγκ εμφανίζει την χώρα του ως τον πραγματικό θιασώτη της οικουμενικότητας, που καταπολεμά τα "τείχη” είτε στο επίπεδο των αξιών (αλλά υπό την αίρεση πάντα του σεβασμού των "πολιτισμικών ιδιομορφιών”) είτε στο επίπεδο των συναλλαγών – εξ ού και οι επικριτικές αναφορές του στον "προστατευτισμό” και την επιδιωκόμενη από κάποιους οικονομική "αποσύνδεση” (decoupling) Δύσης και Ανατολής.

Σε κάθε περίπτωση το μήνυμα προς την Ουάσιγκτον είναι, δια στόματος Σι Τζινπινγκ: "Οι μεγάλες χώρες θα πρέπει να συμπεριφέρονται με τρόπο που ταιριάζει στο στάτους τους και με μεγαλύτερη αίσθηση ευθύνης. Δεν θα πρέπει να αφήσουμε μία ή λίγες χώρες να γράφουν τους κανόνες και να τους επιβάλλουν στις άλλες, ή να επιτρέψουμε την μονομερή προσέγγιση ορισμένων χωρών να δίνει τον ρυθμό σε όλο τον κόσμο”.

Μήνυμα αρκούντως συγκρουσιακό, που όμως προϋποθέτει την ευρύτερη δυνατή αναζήτηση εταίρων. Αλλά και την ετοιμότητα της ίδιας της Κίνας να συνομιλήσει με τις ΗΠΑ, όπου ακριβώς χρειάζεται να επιβεβαιώσει την ρητορική της "πολυμέρειας” και της "κοινής ευθύνης”. Όπως λ.χ. θα πράξει ο Σι Τζινπινγκ (παρά την υποβαθμισμένη υποδοχή του Αμερικανού ειδικού απεσταλμένου Τζον Κέρι προσφάτως στο Πεκίνο) συμμετέχοντας στην διαδικτυακή σύνοδο κορυφής για το κλίμα που διοργανώνει ο Τζο Μπάιντεν από αύριο.

Capital