Περί του θρησκευτικού όρκου.....οι 300...

Από τους 300 βουλευτές δεν ορκίστηκαν οι 37. Οι 20 του ΚΚΕ, εκτός της Λιάνας Κανέλλη, οι 13 του ΣΥΡΙΖΑ και 4 του ΠΑΣΟΚ (Νίκος Σηφουνάκης, Μαρία Δαμανάκη, Σπύρος Κουβέλης και Μάγια Τσόκλη). Εξ αυτών οι δύο κύριοι είναι και υφυπουργοί της κυβέρνησης. Από της συστάσεως του ελληνικού κράτους είναι η πρώτη φορά που μέλη της κυβερνήσεως δεν ορκίζονται.

Το θέμα του θρησκευτικού όρκου των βουλευτών του ελληνικού κοινοβουλίου θ’ απασχολήσει σήμερα τη στήλη μας. Καταρχάς το Ευαγγέλιο λέει πως δεν πρέπει καθόλου να ορκιζόμαστε. Βέβαια οι βουλευτές που δεν ορκίστηκαν στη Βουλή δεν το έκαναν γιατί το λέει το Ευαγγέλιο. Έχουν γίνει πολλές κατά καιρούς συζητήσεις για το θέμα αυτό. Η εκκλησία πάντως είναι θετική υπέρ καταργήσεως γενικώς του θρησκευτικού όρκου.
Είναι γεγονός πως την ορκωμοσία των βουλευτών δεν όρισε η εκκλησία. Τον όρκο αυτό ορίζει ρητά το ελληνικό σύνταγμα. Πρόκειται για δικαίωμα και υποχρέωση που κατοχυρώνεται συνταγματικά στο άρθρο 59. Εκτός και αν επιλέγουμε από το σύνταγμα μόνο ό,τι μας συμφέρει. Επικαλούνται ορισμένοι την ανεξιθρησκία, την οποία και κατοχυρώνει το σύνταγμα. Κανείς επ’ αυτού δεν έχει καμία αντίρρηση.
Κανείς δεν εκβιάζει ν’ ακολουθήσει κάποιος κάτι που δεν θέλει, αγαπά και πιστεύει. Τουλάχιστον η ορθόδοξη εκκλησία και πρώτος ο Χριστός, του οποίου το Ευαγγέλιο είναι μια ανοιχτή πρόταση, μια ευγενής πρόσκληση, ένας απόλυτος σεβασμός στην ελεύθερη βούληση του ανθρώπου.
Οι ορθόδοξοι λοιπόν ορκίζονται στο Ευαγγέλιο, οι μουσουλμάνοι στο Κοράνιο και λοιπά. Δεν προβλέπεται από το σύνταγμα πολιτικός όρκος για τους άθεους, ούτε μπορούμε να φέρουμε προς όρκο το βιβλίο του Μαρξ. Ας γίνει συνταγματική αλλαγή.
Μέχρι τότε όμως ορθό και εύλογο είναι οι υποψήφιοι βουλευτές να δηλώνουν τις απόψεις τους αυτές. Εδώ οι αρχιερείς δεν μπορούν να έχουν έγκυρη υπογραφή μετά τη χειροτονία τους, παρά μόνο αν δώσουν τα διαπιστευτήριά τους ενώπιον του προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, γιατί έτσι ορίζει το σύνταγμα.
Ο καθένας κρίνεται από τους λόγους, τις πράξεις και τη στάση του. Πάντως, όπως εύστοχα γράφτηκε, μη νομίσει κάποιος από τους βουλευτές ότι έκανε κάποιο μεγάλο κατόρθωμα που δεν ορκίστηκε, που έμεινε μ’ ένα κρυφό, ειρωνικό χαμόγελο, που απείχε, την ιερή ώρα της αρχής της θητείας του. Κανείς δεν πίεσε κανέναν, ούτε πρόκειται να πιέσει. Δεν νομίζουμε λοιπόν ότι πρόκειται για κάποιο σπουδαίο ανδραγάθημα που συγκίνησε κανέναν.
Μάλλον από την πλειοψηφία των τηλεθεατών αποδοκιμάζεται, γιατί αυτή η πλειοψηφία έχει ακόμη μια παραδοσιακή ευαισθησία, που δύσκολα ξεριζώνεται από τις καρδιές. Τα δε περί ανεξιθρησκίας δεν έχουν τη θέση τους εδώ. Πρόκειται για στείρα αντίδραση προς την εκκλησία.
Από τους 300 βουλευτές δεν ορκίστηκαν οι 37. Οι 20 του ΚΚΕ, εκτός της Λιάνας Κανέλλη, οι 13 του ΣΥΡΙΖΑ και 4 του ΠΑΣΟΚ (Νίκος Σηφουνάκης, Μαρία Δαμανάκη, Σπύρος Κουβέλης και Μάγια Τσόκλη). Εξ αυτών οι δύο κύριοι είναι και υφυπουργοί της κυβέρνησης. Από της συστάσεως του ελληνικού κράτους είναι η πρώτη φορά που μέλη της κυβερνήσεως δεν ορκίζονται. Πρόκειται για αξιοπαρατήρητη πρωτοτυπία. Εμείς δεν θα την χαρακτηρίσουμε. Δεν νομίζουμε πάντως πως είναι λόγος για ιδιαίτερη έπαρση.
Ούτε Ιράν βέβαια είμαστε ούτε Βυζάντιο. Κανείς δεν ορκίζεται στον αυτοκράτορα ή τον θρησκευτικό ηγέτη. Είμαστε Ελλάδα κι επικαλούμεθα τον τριαδικό Θεό προς ενίσχυση του έργου μας. Νομίζω πως όλα αυτά είναι προοίμια δημιουργίας ενός λαϊκού κράτους.
Όπως έχουμε ξαναγράψει, στον τόπο μας ορισμένοι πολιτικοί θεωρούν πως όλα τα κακά υπάρχουν από την εκκλησία. Μειώνοντάς την, ξεγυμνώνοντάς την, απομονώνοντάς την, νομίζουν πως θα λυθούν όλα τα προβλήματα...

Εφημερίδα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» 25/10/2009
Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος, Η πονηρία του όρκου
Το θέμα του όρκου μπορεί να το αντιμετωπίση κανείς από πολλές πλευρές, ήτοι θεολογική, φιλοσοφική, κοινωνιολογική, νομική κ.λπ. Διετυπώθησαν κατά καιρούς πολλές απόψεις για το αν πρέπει να θεσπίζεται ο όρκος σε χριστιανικά ή κοσμικά κράτη.
Θεωρώ ότι δύο είναι οι βάσεις πάνω στις οποίες μπορεί ένας κληρικός να εκφέρη την άποψή του για την διατήρηση ή την κατάργηση του όρκου. Η μία είναι ποια είναι η σκοπιμότητα της πρότασης για κατάργηση: Γίνεται από σεβασμό στον Θεό, στην Εκκλησία, στις προσωπικές πεποιθήσεις, ή από προσπάθεια αποθρησκειοποίησης της κοινωνίας; Η άλλη βάση είναι καθαρά θεολογική, που συνδέεται με μια εκκοσμικευμένη χριστιανική ζωή.
Οταν δη κανείς το θέμα από χριστιανικής πλευράς, δεν μπορεί να παρακάμψη τον απόλυτο λόγο του Χριστού: «Πάλιν ηκούσατε ότι ερρέθη τοις αρχαίοις, ουκ επιορκήσεις, αποδώσεις δε τω Κυρίω τους όρκους σου. Εγώ δε λέγω υμίν μη ομόσαι όλως». Και εξηγεί ότι δεν πρέπει να ορκίζεται κανείς ούτε στον ουρανό, ούτε στη γη, ούτε στα Ιεροσόλυμα, ούτε στην κεφαλή του- τον εαυτό του. Οι χριστιανοί που ζουν με την αλήθεια πρέπει να είναι ειλικρινείς: « Εστω δε ο λόγος υμών ναι ναι, ου ου· το δε περισσόν τούτων εκ του πονηρού εστίν » (Ματθ. ε, 33-37).
Μπορεί κανείς να εντοπίση μερικά αγιογραφικά χωρία στα οποία φαίνεται ότι είναι αποδεκτός ο όρκος, αλλά ο λόγος του Χριστού είναι σαφέστατος και απόλυτος. Ο ιερός Θεοφύλακτος Βουλγαρίας λέγει ότι στην Παλαιά Διαθήκη «ουκ ην πονηρόν τότε το ομνύειν», αλλά «μετά Χριστόν εστί πονηρόν».
Οι Πατέρες της Εκκλησίας συνιστούν στους χριστιανούς να αποφεύγουν να δίνουν όρκους. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συνιστά: «Απαλλάγητε της των όρκων συνηθείας». Και όχι μόνο τους αποτρέπει να ορκίζονται, αλλά ομιλεί με καυστικό λόγο γι΄ αυτούς που το κάνουν, θέτοντας μάλιστα το χέρι τους στο Ευαγγέλιο, το οποίο απαγορεύει τον όρκο. Ερωτά: «Συ δε τον νόμον τον κωλύοντα ομνύναι, τούτον όρκον ποιείς;». Και αναφωνεί: «Ω, της ύβρεως! Ω, της παροινίας» , δηλαδή της διαγωγής του μέθυσου, της παραφροσύνης. Είναι σαν να θέλη κανείς να έχη σύμμαχο στην σφαγή τον νομοθέτη που κωλύει τον φόνο. Και επιλέγει: «Στένω και δακρύω και φρίττω», όταν βλέπη κάποιον να εισέρχεται στην Αγία Τράπεζα, «και τας χείρας θέντα και το Ευαγγέλιον αψάμενον και ομνύοντα».
Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος αναφερόμενος στους όρκους λέγει: «Ορκος ημίν εστί η του επερωτήσαντος και πεισθέντος πληροφορία». Ισχυρίζεται δε ότι δεν πρέπει κανείς να χρησιμοποιή προφάσεις για να ορκισθή, αλλά εάν απατήθηκε και ορκίσθηκε να χύνη δάκρυα μπροστά στον Θεό. Και ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς προτρέπει: «Φεύξη τον όρκον τελείως».
Ο όρκος, και μάλιστα όταν δίνεται πάνω στο Ευαγγέλιο, είναι παράβαση, αμαρτία, πονηρία, και δεν μπορεί κανείς να χρησιμοποιή προφάσεις για να δικαιολογήση την πράξη αυτή. Βεβαίως, όταν ζη κανείς σε εκκοσμικευμένες κοινωνίες, δυστυχώς αλλοιώνει τη διδασκαλία του Χριστού, όχι μόνον στο θέμα του όρκου, αλλά και σε άλλα θέματα.
Θεωρώ ότι ο όρκος που δίνεται στο όνομα του Τριαδικού Θεού και μάλιστα πάνω στο Ευαγγέλιο, το οποίο τον απαγορεύει, πρέπει να καταργηθή- ίσως να αντικατασταθή με μια διαβεβαίωση- γιατί όχι μόνον δεν προσφέρει τίποτε, όταν δίνεται από άνθρωπο που έχει αμβλυμμένη συνείδηση, αλλά δίδει και αφορμή για άλλες παραβάσεις, όπως επιορκία και ψευδορκία.
Παράλληλα όμως πρέπει κατά λόγο δικαιοσύνης να καταργηθή και η διαβεβαίωση που δίνει ο Αρχιερεύς πριν από την ενθρόνισή του, ενώπιον του Ανωτάτου Αρχοντος, ότι θα τηρήση τους Ιερούς Κανόνες, ωσάν να μην έφθανε η ομολογία που έδωσε ενώπιον όλης της Εκκλησίας κατά τη χειροτονία του εις Επίσκοπο. Αυτή την πράξη την θεωρώ υποτιμητική του αρχιερατικού αξιώματος.

Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. ΙΕΡΟΘΕΟΣ

«ΤΟ ΒΗΜΑ» - Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2009